Job 28
1 Silver has its fissures where it is first found, and gold has a place where it is melted.
Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.
2 Iron is taken from the earth, and ore, unbound by heat, is turned into brass.
Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.
3 He has established a time for darkness, and he has settled on an end for all things, as well as for the stone that is in the gloom and shadow of death.
Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.
4 The burning separates a pilgrim people from those who have been forgotten by the feet of the destitute man and from the unapproachable.
Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.
5 The land, where bread appeared in its place, has been destroyed by fire.
Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.
6 Its stones are embedded with sapphires, and its soil, with gold.
Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.
7 The bird does not know its path, nor has the eye of the vulture beheld it.
Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.
8 The sons of merchants have not walked there, nor has the lioness traveled through it.
Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.
9 He has stretched out his hand to the rocks; he has overturned the foundations of the mountains.
Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.
10 He has cut rivers through the rocks, and his eye has seen all precious things.
Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.
11 The depths of rivers he has also examined, and he has brought hidden things into the light.
Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.
12 But, in truth, where is wisdom to be found, and where is the place of understanding?
Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
13 Man does not know its price, nor is it found in the land of those who live in sweetness.
Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.
14 The abyss declares, “It is not in me.” And the sea says, “It is not with me.”
Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'
15 The finest gold will not be paid for it, nor will silver be weighed in exchange for it.
Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.
16 It will not be compared with the dyed colors of India, nor with the very costly stone sardonyx, nor with the sapphire.
Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.
17 Neither gold nor crystal will be its equal; neither will vessels of gold be fitted for it.
Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.
18 The exalted and the eminent will not be remembered in comparison with it. Yet wisdom is drawn out of concealment.
Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.
19 The topaz of Ethiopia will not be equal to it, nor will it be compared to the purest dyes.
Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.
20 So then, where does wisdom begin, and where is the place of understanding?
Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
21 It has been hidden from the eyes of all living things, just as the birds of the heavens escape notice.
Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.
22 Perdition and death have said, “With our ears, we have heard its fame.”
Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'
23 God understands its way, and he knows its location.
Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.
24 For he beholds the limits of the world, and he looks upon all things that are under heaven.
Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.
25 He created a counterweight for the winds, and he suspended the waters to measure them.
Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.
26 At that time, he gave a law to the rain and a path to the resounding storms.
Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.
27 Then he saw and explained it, and he made ready and examined it.
Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.
28 And he said to man, “Behold the fear of the Lord. Such is wisdom. And to withdraw from evil, this is understanding.”
Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”
