Jeremiah 31
1 “In that time, says the Lord, I will be the God of all the families of Israel, and they will be my people.”
Mao kini ang gipahayag ni Yahweh, niadtong higayona mamahimo ako nga Dios sa tibuok kaliwat sa Israel, ug sila mamahimong akong katawhan.”
2 Thus says the Lord: “The people who had remained after the sword, found grace in the desert. Israel will go to his rest.”
Nagsulti si Yahweh niini, “Ang katawhan nga nakalingkawas sa espada nakakaplag ug kaluoy didto sa kamingawan; mogawas ako aron papahulayon ang Israel.”
3 The Lord appeared to me from a distance: “And I have loved you in perpetual charity. Therefore, showing pity, I have drawn you.
Nagpakita si Yahweh kanako kaniadto ug miingon, “Gihigugma ko ikaw Israel sa gugmang walay kataposan. Busa gipaduol ko ikaw ngari kanako uban sa matinud-anong kasabotan.
4 And I will build you up again. And you shall be built up, O virgin of Israel. Still shall you be adorned with your timbrels, and still shall you go forth to the singing of those who play.
Tukoron ko kamo pag-usab aron matukod kamo, putli nga Israel. Gamiton na ninyo pag-usab ang inyong mga tamborin ug manggawas uban sa malipayong panagsayaw.
5 Still shall you plant vineyards on the mountains of Samaria. The planters will plant, and they will not gather the vintage until the time arrives.
Magtanom na kamo pag-usab ug mga ubas didto sa kabukiran sa Samaria; magtanom ang mga mag-uuma ug pahimuslan ang bunga niini sa husto.
6 For there will be a day on which the guardians on mount Ephraim will cry out: ‘Arise! And let us ascend on Zion to the Lord our God!’”
Kay moabot ang adlaw nga imantala sa mga tigbantay sa kabukiran sa Efraim nga, 'Dali na, motungas na kita sa Zion ngadto kang Yahweh nga atong Dios.'
7 For thus says the Lord: “Exult in the joy of Jacob, and neigh before the head of the Gentiles. Shout, and sing, and say: ‘O Lord, save your people, the remnant of Israel!’
Kay miingon si Yahweh niini, “Singgit sa kalipay alang kang Jacob! Pagmaya alang sa pangulo sa katawhan sa kanasoran! Ipadungog ang pagdayeg nga nag-ingon, 'Giluwas ni Yahweh ang iyang katawhan, ang mga nahibilin sa Israel.'
8 Behold, I will lead them from the land of the north, and I will gather them from the ends of the earth. Among them will be the blind and the lame, she who is with child, together with she who is giving birth: a great assembly returning to this place.
Tan-awa, dad-on ko na sila pagbalik gikan sa amihanang dapit nga kayutaan. Tigomon ko sila sa dili madugay gikan sa mga pinakalayong bahin sa kalibotan. Mokuyog kanila ang buta ug bakol; mokuyog kanila ang mga mabdos nga babaye ug kadtong mga nagbati. Mobalik dinhi ang usa ka dakong pundok sa katawhan.
9 They will approach with weeping. And I will lead them back with mercy. And I will lead them through the torrents of water, by an upright way, and they will not stumble in it. For I have become Father to Israel, and Ephraim is my firstborn.”
Moabot sila nga maghilak; ihatod ko sila kung magahangyo sila. Palakwon ko sila sa kasapaan sa tul-id nga dalan. Dili sila mapandol niini, kay mahimo akong amahan sa Israel, ug ang Efraim mahimo nakong kamagulangang anak.”
10 Listen to the word of the Lord, O Gentiles, and announce it amid the islands that are far away, and say: “Whoever has scattered Israel will gather him, and he will guard him as a shepherd guards his flock.”
“O kanasoran, patalinghogi ang pulong ni Yahweh. Ibalita ngadto sa lagyong baybayong mga dapit. Kamong kanasoran magaingon gayod, 'Siya nga nagpatibulaag sa Israel mao ang mitigom niini ug sama sa magbalantay nga nag-atiman sa iyang karnero.'
11 For the Lord has redeemed Jacob, and he has freed him from the hand of one more powerful.
Kay gitubos ni Yahweh si Jacob ug gilukat siya gikan sa kamot nga mas kusgan pa kay kaniya.
12 And they will arrive and give praise on Mount Zion. And they will flow together, to the good things of the Lord, over grain, and wine, and oil, and the offspring of cattle and herds. And their soul will be like an irrigated garden, and they will no longer be hungry.
Unya moabot sila ug magmaya sa kahitas-an sa Zion. Modan-ag ang ilang mga panagway tungod sa pagkamaayo ni Yahweh, sa daghang mais ug sa bag-ong bino, sa daghang lana ug sa mga anak sa mga karnero ug sa mga baka. Kay ang ilang mga kinabuhi mahisama sa usa ka binisbisang tanaman, ug dili na sila mobati ug kagul-anan pag-usab.
13 Then the virgin will rejoice with singing, the young and the old together, and I will turn their mourning into gladness, and I will console them and gladden them after their sorrow.
Unya managsayaw nga malipayon ang mga dalagang ulay, ug ang mga batan-on ug ang mga tigulang makigsayaw uban kanila. Kay pulihan ko ang ilang pagbangotan sa paglipay. Kaluy-an ko sila ug lipayon sila imbis magkaguol.
14 And I will inebriate the soul of the priests with fatness, and my people will be filled with my good things, says the Lord.”
Unya lukopon ko ang kinabuhi sa mga pari diha sa kadagaya. Mapuno sa akong pagkamaayo ang akong katawhan—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.”
15 Thus says the Lord: “A voice has been heard on high: of lamentation, mourning, and weeping; of Rachel crying for her sons and refusing to be consoled over them, because they are not.”
Misulti si Yahweh niini, “Adunay tingog nga nadungog didto sa Rama, pagdangoyngoy ug labihang paghilak. Ang naghilak mao si Raquel alang sa iyang mga anak. Midumili siya sa pagpahupay kanila, tungod kay wala na silay kinabuhi.”
16 Thus says the Lord: “Let your voice cease from crying and your eyes from tears. For there is a reward for your work, says the Lord. And they will return from the land of the enemy.
Misulti si Yahweh niini, “Undanga na ang inyong paghilak ug ang inyong mga mata sa pagluha; tungod kay adunay balos alang sa inyong pag-antos—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—mamalik ra ang inyong mga anak gikan sa yuta sa kaaway.
17 And there is hope for your very end, says the Lord. And the sons will return to their own borders.
Adunay paglaom kaninyo sa umaabot—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—mamalik ang inyong mga kaliwat sa sulod sa ilang mga utlanan.”
18 Listening, I heard Ephraim going into captivity: ‘You have chastised me, and I was instructed, like a young untamed bull. Convert me, and I shall be converted. For you are the Lord my God.
“Nadungog ko gayod ang pagbakho ni Efraim, “Gisilotan mo ako, ug gibunalan mo ako sama sa baka nga wala mamanso. Pabalika ako ug aron makabalik ako kanimo, kay ikaw si Yahweh nga akong Dios.
19 For after you converted me, I did penance. And after you revealed to me, I struck my thigh. I am confounded and ashamed. For I have endured the disgrace of my youth.’
Kay nagbasol ako human sa akong pagtalikod kanimo; human ako namanso, gibunalan ko ang akong paa. Naulaw ako ug gipakaulawan, tungod kay gidala-dala ko ang sala sa akong pagkabatan-on.'
20 Certainly, Ephraim is an honorable son to me; surely, he is a tender child. For I will still remember him, as in the time when I first spoke about him. Because my heart is stirred up over him, surely I will take pity on him, says the Lord.
Dili ba si Efraim man ang akong bililhong anak? Dili ba siya man ang akong pinalangga, ug gikahimut-ang anak nga lalaki? Kay bisan nagasulti ako batok kaniya, gihunahuna ko gihapon siya. Sa ingon niini nga paagi, gimingaw ang akong kasingkasing kaniya. Magmaluluy-on gayod ako kaniya—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.”
21 Establish a watchtower for yourself. Place yourself in bitterness. Direct your heart into the upright way, in which you used to walk. Return, return, O virgin of Israel, to these your cities!
Paghimo kamo ug mga timailhan sa dalan. Pagbutang ug mga ugsok nga ilhanan alang sa inyong kaugalingon. Ipahiluna ang inyong hunahuna sa saktong dalan, ang dalan nga inyong agian. Balik na, O putli nga Israel! Balik na niining siyudara nga imong gipanag-iya.
22 How long will you be absorbed in delights, O wandering daughter? For the Lord has created something new upon the earth: a woman will encompass a man.”
Hangtod kanus-a man kamo magmasinupakon mga babaye nga walay pagtuo? Kay nagbuhat si Yahweh ug bag-ong butang sa kalibotan—gipanalipdan sa babaye ang kusgan nga lalaki.
23 Thus says the Lord of hosts, the God of Israel: “Still they will speak this word in the land of Judah, and in its cities, when I will convert their captivity: ‘May the Lord bless you, the beauty of justice, the holy mountain.’
Si Yahweh nga labawng makagagahom, ang Dios sa Israel nagsulti niini, “Kung dad-on ko na pagbalik ang katawhan sa ilang yuta, isulti nila kini sa kayutaan sa Juda ug sa mga siyudad niini, 'Panalanginan unta kamo ni Yahweh, kamo nga matarong nga dapit diin siya nagpuyo, kamo nga balaang bukid.'
24 And they will live in it: Judah together with all its cities, the farmer and those who drive the flocks.
Kay ang Juda ug ang tanang siyudad niini maghiusa sa pagpuyo didto, ingon nga mga mag-uuma ug mga magbalantay kuyog sa ilang mga kahayopan.
25 For I have inebriated the weary soul, and I have satisfied every hungry soul.
Kay hatagan ko ug tubig kadtong gibudlayan, ug akong tagbawon ang nag-antos sa kauhaw.”
26 Over this, I was awakened, as if from a deep sleep. And I saw, and my sleep became sweet to me.
Human niini nakamata ako, ug naamgohan ko nga nakaayo sa akong panimuot ang akong pagkatulog.
27 Behold, the days are approaching, says the Lord, when I will sow the house of Israel and the house of Judah with the offspring of men and with the offspring of cattle.
Tan-awa, taliabot na ang adlaw, —mao kini ang gipahayag ni Yahweh—sa dihang tukoron ko na ang mga balay sa Israel ug sa Juda lakip na ang kaliwat sa mga tawo ug mananap.
28 And just as I have watched over them, so that I may root up, and tear down, and scatter, and destroy, and afflict, so will I watch over them, so that I may build and plant them, says the Lord.
Kaniadto, gibantayan ko sila aron nga pagaibton sila ug aron pukanon sila, aron ilabay, gub-on ug sakiton sila. Apan sa umaabot nga mga adlaw, bantayan ko na sila, aron lig-onon sila ug tukoron sila—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.
29 In those days, they will no longer say: ‘The fathers ate a bitter grape, and the teeth of the sons have been affected.’
Nianang adlawa wala nay makaingon pa, “Mikaon ug mga aslom nga ubas ang mga amahan, apan nadaot ang ngipon sa mga anak.'
30 Instead, each one will die for his own iniquity. Each man who will have eaten a bitter grape, his own teeth will be affected.
Kay ang matag tawo mamatay sa iyang kaugalingong kasaypanan; ang matag usa nga mokaon ug aslom nga mga ubas, ang iyang ngipon maoy madaot.
31 Behold, the days are approaching, says the Lord, when I will form a new covenant with the house of Israel and with the house of Judah,
Tan-awa, taliabot na ang adlaw—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—sa dihang himoon ko ang bag-ong kasabotan tali sa panimalay sa Israel ug sa panimalay sa Juda.
32 not according to the covenant which I made with their fathers, in the day when I took them by the hand, so as to lead them away from the land of Egypt, the covenant which they nullified, though I was the ruler over them, says the Lord.
Dili kini sama sa kasabotan nga akong gihimo tali sa ilang katigulangan sa panahon nga giagak ko sila aron ipagawas sila gikan sa yuta sa Ehipto. Kadtong panahona mao ang pagsupak nila sa akong kasabotan, bisan ako ang ilang bana alang kanila—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.
33 But this will be the covenant that I will form with the house of Israel, after those days, says the Lord: I will give my law to their inner most being, and I will write it upon their heart. And I will be their God, and they shall be my people.
Apan mao kini ang kasabotan nga akong himoon tali sa panimalay sa Israel human niining panahona—mao kini ang gipahayag ni Yahweh: ibutang ko ang akong balaod nganha kanila ug isulat kini sa ilang kasingkasing, kay ako mahimong ilang Dios, ug sila mahimong akong katawhan.
34 And they will no longer teach, a man his neighbor, and a man his brother, saying: ‘Know the Lord.’ For all will know me, from the littlest of them even to the greatest, says the Lord. For I will forgive their iniquity, and I will no longer remember their sin.
Unya ang matag tawo dili na kinahanglan tudloan pa ang ilang silingan, o tudloan pa sa tawo ang iyang igsoong lalaki ug moingon, 'Ilha si Yahweh!' Kay silang tanan makaila na kanako gikan sa pinakauyamot kanila ngadto sa pinakabantogan—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—kay pasayloon ko ang ilang kasaypanan ug dili ko na hinumdoman pa ang ilang mga sala.”
35 Thus says the Lord, who gives the sun as the light of the day, who puts the moon and the stars in order as the light of the night, who stirs up the sea and makes its waves roar: the Lord of hosts is his name.
Nagsulti si Yahweh niini—'Si Yahweh, ang nagbuhat sa adlaw aron mohayag sa panahon sa adlaw ug gipahimutang ang bulan ug mga kabituonan aron mohayag sa kagabhion. Siya mao ang nagpalihok sa kadagatan aron modahunog ang mga balod niini. Si Yahweh ang iyang ngalan ang labawng makagagahom. Nagsulti siya niini,
36 If these laws fail in my sight, says the Lord, then the offspring of Israel will also fail, so that they will not be a people in my sight for all time.”
“Bisan kung mahanaw man sa akong panan-aw kining mga lig-ong mga butang—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—hangtod sa kahangturan padayon nga mahimong nasod ang mga kaliwat sa Israel sa akong atubangan.”
37 Thus says the Lord: “If the heavens above are able to be measured, and if the foundations of the earth beneath can be examined, I also will cast aside all the offspring of Israel, because of all that they have done, says the Lord.
Nagsulti si Yahweh niini, “Kung masukod pa ang kalapad sa kalangitan, ug kung masusi ang patukoranan ilalom sa kalibotan, isalikway ko ba ang tanang kaliwat sa Israel tungod sa tanan nga ilang gibuhat—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.”
38 Behold, the days are approaching, says the Lord, when a city will be built for the Lord from the tower of Hananel, even to the Gate of the Corner;
Tan-awa, taliabot na ang panahon—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—sa dihang matukod na pagbalik ang siyudad alang kanako, gikan sa Tore sa Hananel paingon sa Ganghaan sa Eskina.
39 and the measuring line will go on even further in his sight, over the hill of Gareb, and it will encircle Goah
Unya ang pagsukod mogikan sa bungtod sa Gareb ug palibot sa Goa.
40 and the entire Valley of dead bodies and ashes, and the entire region of death, even to the torrent of Kedron, and to the corner of the Horse Gate to the east. All this will be the holy place of the Lord. It will not be rooted up, and it will not be torn down, anymore, forever.”
Ang tibuok walog sa mga patay nga lawas ug mga abo, ug ang tanang kaumahan paingon sa walog sa Kidron lahos sa eskina sa Ganghaan sa mga Kabayo sa sidlakan nga bahin, igahin kini alang kang Yahweh. Dili na pagaibton ang siyudad o isalibay pag-usab hangtod sa kahangtoran.”
