Ecclesiastes 7
1 A good name is better than precious ointments, and a day of death is better than a day of birth.
Lepsze jest [dobre] imię niż wyborny olejek, a dzień śmierci niż dzień urodzenia.
2 It is better to go to a house of mourning, than to a house of feasting. For in the former, we are admonished about the end of all things, so that the living consider what may be in the future.
Lepiej iść do domu żałoby niż do domu wesela, gdyż w tamtym [widzimy] koniec każdego człowieka, a człowiek żyjący weźmie to sobie do serca.
3 Anger is better than laughter. For through the sadness of the countenance, the soul of one who offends may be corrected.
Lepszy jest smutek niż śmiech, bo przez smutek twarzy serce szlachetnieje.
4 The heart of the wise is a place of mourning, and the heart of the foolish is a place of rejoicing.
Serce mądrych jest w domu żałoby, ale serce głupich w domu wesela.
5 It is better to be corrected by a wise man, than to be deceived by the false praise of the foolish.
Lepiej [jest] słuchać upomnień mądrego niż pieśni głupców.
6 For, like the crackling of thorns burning under a pot, so is the laughter of the foolish. But this, too, is emptiness.
Czym bowiem jest trzaskanie cierni pod kotłem, tym jest śmiech głupca. Także i to jest marnością.
7 A false accusation troubles the wise man and saps the strength of his heart.
Doprawdy, ucisk doprowadza mądrego do szaleństwa, a dar psuje serce.
8 The end of a speech is better than the beginning. Patience is better than arrogance.
Lepsze jest dokończenie sprawy niż jej początek. Lepszy jest człowiek cierpliwego ducha niż [człowiek] wyniosłego ducha.
9 Do not be quickly moved to anger. For anger resides in the sinews of the foolish.
Nie bądź w duchu skory do gniewu, gdyż gniew spoczywa w piersi głupich.
10 You should not say: “What do you think is the reason that the former times were better than they are now?” For this type of question is foolish.
Nie mów: Jak to jest, że dawne dni były lepsze niż te obecne? Bo niemądrze byś o to pytał.
11 Wisdom with riches is more useful and more advantageous, for those who see the sun.
Dobra jest mądrość przy dziedzictwie i jest pożyteczna dla tych, którzy widzą słońce.
12 For as wisdom protects, so also does money protect. But learning and wisdom have this much more: that they grant life to one who possesses them.
Mądrość bowiem jest osłoną, osłoną [są] też pieniądze; lecz korzyść z poznania jest taka: mądrość daje życie tym, którzy ją mają.
13 Consider the works of God, that no one is able to correct whomever he has despised.
Przypatrz się dziełu Boga. Kto bowiem może wyprostować to, co on krzywym uczynił?
14 In good times, enjoy good things, but beware of an evil time. For just as God has established the one, so also the other, in order that man may not find any just complaint against him.
W dniu powodzenia raduj się, a w dniu nieszczęścia rozważaj: Bóg uczynił zarówno jedno, jak i drugie po to, aby człowiek nie dociekł tego, co po nim nastanie.
15 I also saw this, in the days of my vanity: a just man perishing in his justice, and an impious man living a long time in his malice.
Wszystko widziałem za swych marnych dni: niejeden sprawiedliwy ginie w swojej sprawiedliwości, a niejeden niegodziwiec żyje długo w swojej niegodziwości.
16 Do not try to be overly just, and do not try to be more wise than is necessary, lest you become stupid.
Nie bądź przesadnie sprawiedliwy ani przesadnie mądry. Czemu miałbyś się sam do zguby prowadzić?
17 Do not act with great impiety, and do not choose to be foolish, lest you die before your time.
Nie bądź zbyt niegodziwy i nie bądź głupi. Czemu miałbyś umrzeć przed swoim czasem?
18 It is good for you to support a just man. Furthermore, you should not withdraw your hand from him, for whoever fears God, neglects nothing.
Dobrze będzie, jeśli będziesz się tego trzymał, ale i tamtego z rąk nie wypuszczaj. Kto bowiem boi się Boga, uniknie tego wszystkiego.
19 Wisdom has strengthened the wise more than ten princes of a city.
Mądrość daje mądremu [więcej] siły, niż [posiada ją] dziesięciu mocarzy, którzy są w mieście.
20 But there is no just man on earth, who does good and does not sin.
Doprawdy, nie ma człowieka sprawiedliwego na ziemi, który czyniłby dobrze i nie grzeszył.
21 So then, do not attach your heart to every word that is spoken, lest perhaps you may hear your servant speaking ill of you.
Nie zwracaj też uwagi na wszystkie słowa, które wypowiadają [ludzie], byś nie usłyszał, jak ci złorzeczy twój sługa.
22 For your conscience knows that you, too, have repeatedly spoken evil of others.
Wie bowiem twoje serce, że i ty wielokroć złorzeczyłeś innym.
23 I have tested everything in wisdom. I have said: “I will be wise.” And wisdom withdrew farther from me,
Tego wszystkiego doświadczyłem mądrością [i] powiedziałem: Będę mądry. Ale mądrość oddaliła się ode mnie.
24 so much more than it was before. Wisdom is very profound, so who shall reveal her?
To, co jest dalekie, i to, co jest bardzo głębokie – któż to może zgłębić?
25 I have examined all things in my soul, so that I may know, and consider, and seek out wisdom and reason, and so that I may recognize the impiety of the foolish, and the error of the imprudent.
Zwróciłem swoje serce ku poznaniu, badaniu i szukaniu mądrości oraz rozeznaniu rzeczy, by poznać niegodziwość głupstwa, głupoty i szaleństwa.
26 And I have discovered a woman more bitter than death: she who is like the snare of a hunter, and whose heart is like a net, and whose hands are like chains. Whoever pleases God shall flee from her. But whoever is a sinner shall be seized by her.
I odkryłem, że bardziej gorzka niż śmierć jest kobieta, której serce jest jak sieć i sidło, a jej ręce jak pęta. Kto się Bogu podoba, uwolni się od niej, ale grzesznik będzie przez nią usidlony.
27 Behold, Ecclesiastes said, I have discovered these things, one after another, in order that I might discover the explanation
Oto co odkryłem – mówi Kaznodzieja – [badając] jedną po drugiej, aby dojść do istoty rzeczy;
28 which my soul still seeks and has not found. One man among a thousand, I have found; a woman among them all, I have not found.
Czego jeszcze szuka moja dusza, lecz nie znajduje: Jednego mężczyznę spośród tysiąca znalazłem, ale kobiety spośród wszystkich nie znalazłem.
29 This alone have I discovered: that God made man righteous, and yet he has adulterated himself with innumerable questions. Who is so great as the wise? And who has understood the meaning of the word?
Oto to tylko odkryłem: Bóg stworzył człowieka prawego, ale oni szukali rozlicznych wymysłów.
