Proverbs 28
1 The ungodly [man] flees when no one pursues: but the righteous is confident as a lion.
Uciekają niezbożni, choć ich nikt nie goni: ale sprawiedliwi jako lwię młode są bez bojaźni.
2 By reason of the sins of ungodly men quarrels arise; but a wise man will quell them.
Dla przestępstwa ziemi wiele bywa książąt jej; ale dla człowieka roztropnego i umiejętnego trwałe bywa państwo.
3 A bold man oppresses the poor by ungodly deeds. As an impetuous and profitable rain,
Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.
4 so they that forsake the law praise ungodliness; but they that love the law fortify themselves with a wall.
Którzy opuszczają zakon, chwalą niezbożnika; ale ci, którzy strzegą zakonu, są im odpornymi.
5 Evil men will not understand judgement: but they that seek the Lord will understand everything.
Ludzie źli nie zrozumiewają sądu; ale którzy Pana szukają, rozumieją wszystko.
6 A poor man walking in truth is better than a rich liar.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swojej, niżeli przewrotny na drogach swych, chociaż jest bogaty.
7 A wise son keeps the law: but he that keeps up debauchery dishonours his father.
Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.
8 He that increases his wealth by usuries and [unjust] gains, gathers it for him that pities the poor.
Kto rozmnaża majętność swoję z lichwy i z płatu, temu ją zbiera, który ubogiemu szczodrze będzie dawał.
9 He that turns away his ear from hearing the law, even he has made his prayer abominable.
Kto odwraca ucho swe, aby nie słuchał zakonu, i modlitwa jego jest obrzydliwością.
10 He that causes upright men to err in an evil way, himself shall fall into destruction: transgressor also shall pass by prosperity, but shall not enter into it.
Kto zawodzi uprzejmych na drogę złą, w dół swój sam wpadnie; ale uprzejmi odziedziczą rzeczy dobre.
11 A rich man is wise in his own conceit; but an intelligent poor man will condemn him.
Mąż bogaty zda się sobie być mądrym; ale ubogi roztropny dochodzi go.
12 By reason of the help of righteous men great glory arises: but in the places of the ungodly men are caught.
Gdy się radują sprawiedliwi, wielka jest sława; ale gdy powstawają niepobożni, kryje się człowiek.
13 He that covers his own ungodliness shall not prosper: but he that blames [himself] shall be loved.
Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi.
14 Blessed is the man who religiously fears always: but the hard of heart shall fall into mischiefs.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.
15 A hungry lion and a thirsty wolf [is he], who, being poor, rules over a poor nation.
Pan niezbożny, panujący nad ludem ubogim jest jako lew ryczący, i jako niedźwiedź głodny.
16 A king in need of revenues is a great oppressor: but he that hates injustice shall live a long time.
Książę bezrozumny wielkim jest drapieżcą: ale kto nienawidzi łakomstwa, przedłuży dni swoje.
17 He that becomes surety for a man charged with murder shall be an exile, and not in safety. Chasten your son, and he shall love you, and give honour to your soul: he shall not obey a sinful nation.
Człowieka, który gwałt czyni krwi ludzkiej, choćby i do dołu uciekał, nikt nie zatrzyma.
18 He that walks justly is assisted: but he that walks in crooked ways shall be entangled [therein].
Kto chodzi w uprzejmości, zachowany będzie; ale przewrotny na drogach swoich oraz upadnie.
19 He that tills his own land shall be satisfied with bread: but he that follows idleness shall have plenty of poverty.
Kto sprawuje ziemię swoję, chlebem nasycony bywa; ale kto naśladuje próżnujących, ubóstwem nasycony bywa.
20 A man worthy of credit shall be much blessed: but the wicked shall not be unpunished.
Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.
21 He that reverences not the persons of the just is not good: such a one will sell a man for a morsel of bread.
Mieć wzgląd na osobę, rzecz niedobra; bo nie jeden dla kęsa chleba staje się przewrotnym.
22 An envious man makes haste to be rich, and knows not that the merciful man will have the mastery over him.
Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.
23 He that reproves a man's ways shall have more favour than he that flatters with the tongue.
Kto strofuje człowieka, większą potem łaskę znajduje, niż ten, co pochlebia językiem.
24 He that casts off father or mother, and thinks he sins not; the same is partaker with an ungodly man.
Kto łupi ojca swego, albo matkę swoją, a mówi, iż to nie grzech: towarzyszem jest mężobójcy.
25 An unbelieving man judges rashly: but he that trusts in the Lord will act carefully.
Wysokomyślny wszczyna zwadę; ale kto nadzieję ma w Panu, dostatek mieć będzie.
26 He that trusts to a bold heart, such an one is a fool: but he that walks in wisdom shall be safe.
Kto ufa w sercu swem, głupi jest; ale kto sobie mądrze poczyna, ten ujdzie nieszczęścia.
27 He that gives to the poor shall not be in lack: but he that turns away his eye [from him] shall be in great distress.
Kto daje ubogiemu, nie będzie miał niedostatku; ale kto od niego odwraca oczy swe, wielkie przeklęstwa nań przyjdą.
28 In the places of ungodly [men] the righteous mourn: but in their destruction the righteous shall be multiplied.
Gdy niepobożni powstawają, kryje się człowiek; ale gdy giną, sprawiedliwi się rozmnażają.
