Proverbs 27
1 Boast not of to-morrow; for you know not what the next day shall bring forth.
Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
2 Let your neighbour, and not your own mouth, praise you; a stranger, and not your own lips.
Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
3 A stone is heavy, and sand cumbersome; but a fool's wrath is heavier than both.
Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
4 Wrath is merciless, and anger sharp: but envy can bear nothing.
Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
5 Open reproofs are better than secret love.
Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
6 The wounds of a friend are more to be trusted than the spontaneous kisses of an enemy.
Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
7 A full soul scorns honeycombs; but to a hungry soul even bitter things appear sweet.
Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
8 As when a bird flies down from its own nest, so a man is brought into bondage whenever he estranges himself from his own place.
Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
9 The heart delights in ointments and wines and perfumes: but the soul is broken by calamities.
Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
10 Your own friend, and your father's friend, forsake not; and when you are in distress go not into your brother's house: better is a friend [that is] near than a brother living far off.
Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
11 Son, be wise, that your heart may rejoice; and remove you from yourself reproachful words.
Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
12 A wise man, when evils are approaching, hides himself; but fools pass on, and will be punished.
Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
13 Take away the man's garment, (for a scorner has passed by) whoever lays waste another's goods.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
14 Whosoever shall bless a friend in the morning with a loud voice, shall seem to differ nothing from one who curses [him].
Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
15 On a stormy day drops [of rain] drive a man out of his house; so also does a railing woman [drive a man] out of his own house.
Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
16 The north wind is sharp, but it is called by name propitious.
Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
17 Iron sharpens iron; and a man sharpens his friend's countenance.
Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
18 He that plants a fig tree shall eat the fruits of it: so he that waits on his own master shall be honoured.
Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
19 As faces are not like [other] faces, so neither are the thoughts of men.
Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
20 Hell and destruction are not filled; so also are the eyes of men insatiable. [He that fixes his eye is an abomination to the Lord; and the uninstructed do not restrain their tongue.] (Sheol h7585)
Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
21 Fire is the trial for silver and gold; and a man is tried by the mouth of them that praise him. The heart of the transgressor seeks after mischiefs; but an upright heart seeks knowledge.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
22 Though you scourge a fool, disgracing him in the midst of the council, you will [still] in no wise remove his folly from him.
Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
23 Do you thoroughly know the number of your flock, and pay attention to your herds.
Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
24 For a man [has] not strength and power for ever; neither does he transmit it from generation to generation.
Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
25 Take care of the herbage in the field, and you shall cut grass, and gather the mountain hay;
Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
26 that you may have [wool of] sheep for clothing: pay attention to the land, that you may have lambs.
Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
27 [My] son, you have from me words very useful for your life, and for the life of your servants.
Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
