Proverbs 20
1 Wine is an intemperate thing, and strong drink full of violence: but every fool is entangled with them.
Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
2 The threat of a king differs not from the rage of a lion; and he that provokes him sins against his own soul.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
3 [It is] a glory to a man to turn aside from railing; but every fool is entangled with such matters.
Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
4 A sluggard when reproached is not ashamed: so also he who borrows corn in harvest.
Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
5 Counsel in a man's heart is deep water; but a prudent man will draw it out.
Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
6 A man is valuable, and a merciful man precious: but [it is] hard to find a faithful man.
Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
7 He that walks blameless in justice, shall leave his children blessed.
Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
8 Whenever a righteous king sits on the throne, no evil thing can stand before his presence.
Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
9 Who will boast that he has a pure heart? or who will boldly say that he is pure from sins?
Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
10 A large and small weight, and various measures, are even both of them unclean before the Lord; and [so is] he that makes them.
Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
11 A youth [when in company] with a godly man, will be restrained in his devices, and [then] his way will be straight.
Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
12 The ear hears, and the eye sees: even both of them are the Lord's work.
Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
13 Love not to speak ill, lest you be cut off: open your eyes, and be filled with bread.
Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
20 The lamp of him that reviles father or mother shall be put out, and his eyeballs shall see darkness.
Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
21 A portion hastily gotten at first shall not be blessed in the end.
Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
22 Say not, I will avenge myself on my enemy; but wait on the Lord, that he may help you.
Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
23 A double weight is an abomination to the Lord; and a deceitful balance is not good in his sight.
Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
24 A man's goings are directed of the Lord: how then can a mortal understand his ways?
Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
25 It is a snare to a man hastily to consecrate some of his own property: for [in that case] repentance comes after vowing.
Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
26 A wise king utterly crushes the ungodly, and will bring a wheel upon them.
Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
27 The spirit of man is a light of the Lord, who searches the inmost parts of the belly.
Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
28 Mercy and truth are a guard to a king, and will surround his throne with righteousness.
Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
29 Wisdom is an ornament to young men; and grey [hairs] are the glory of old men.
Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
30 Bruises and contusions befall bad men; and plagues [shall come] in the inward parts of [their] belly.
Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
