Proverbs 19
| هەژارێک ڕێگای تەواوەتی گرتبێت باشترە لەوەی زمان خوار و گێلە. |
| دڵگەرمی بەبێ زانیاری باش نییە و ئەوەی پەلە بە پێیەکانی بکات بە هەڵەدا دەچێت. |
3 The folly of a man spoils his ways: and he blames God in his heart.
| مرۆڤ بە گێلایەتییەکەی ڕێگای خۆی وێران دەکات، کەچی دڵی لە دژی یەزدان هەڵدەچێت. |
4 Wealth acquires many friends; but the poor is deserted even of the friend he has.
| دەوڵەمەندیێتی برادەری زۆر پەیدا دەکات، بەڵام هەژار برادەرەکەشی لێی جیا بووەتەوە. |
5 A false witness shall not be unpunished, and he that accuses unjustly shall not escape.
| شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش دەکات دەرباز نابێت. |
6 Many court the favour of kings; but every bad man becomes a reproach to [another] man.
| زۆر کەس هەوڵی بەدەستهێنانی ڕەزامەندی میر دەدەن، هەمووش دۆستی پیاوی بەخشندەن. |
7 Every one who hates [his] poor brother shall also be far from friendship. Good understanding will draw near to them that know it, and a sensible man will find it. He that does much harm perfects mischief; and he that used provoking words shall not escape.
| پیاو هەژار بێت براکانی خۆشی ڕقیان لێی دەبێتەوە، لەوەش زیاتر هاوڕێیەکانی لێی دوور دەکەونەوە! بە پاڕانەوەکانی دوایان دەکەوێت، بەڵام بێ سوودە. |
8 He that procures wisdom loves himself; and he that keeps wisdom shall find good.
| ئەوەی دانایی دەست بکەوێت خۆی خۆشدەوێت، ئەوەی بایەخ بە تێگەیشتن بدات چاکە دەدۆزێتەوە. |
9 A false witness shall not be unpunished; and whoever shall kindle mischief shall perish by it.
| شایەتی درۆزن بێ سزا نابێت، ئەوەی درۆ پەخش بکات لەناودەچێت. |
10 Delight does not suit a fool, nor [is it seemly] if a servant should begin to rule with haughtiness.
| گێل خۆشگوزەرانیی لێ ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر دەسەڵاتداربوونی کۆیلە بەسەر میرانەوە. |
11 A merciful man is longsuffering; and his triumph overtakes transgressors.
| وریایی مرۆڤ تووڕەبوونی خاودەکاتەوە، شانازیشی لێبوردنە لە یاخیبوون. |
12 The threatening of a king is like the roaring of a lion; but as dew on the grass, so is his favour.
| هەڵچوونی پاشا وەک نەڕەی شێرە، بەڵام ڕەزامەندییەکەی وەک شەونمە بەسەر گیاوە. |
13 A foolish son is a disgrace to his father: vows [paid out] of the hire of a harlot are not pure.
| کوڕی گێل ماڵوێرانی باوکیەتی، ناکۆکی ژنیش دڵۆپەکردنی بەردەوامە. |
14 Fathers divide house and substance to [their] children: but a wife is suited to a man by the Lord.
| ماڵ و سامان میراتی باوکانە، بەڵام ژنی وریا لەلایەن یەزدانەوەیە. |
15 Cowardice possesses the effeminate [man]; and the soul of the sluggard shall hunger.
| تەمبەڵی خەوی قووڵ دەهێنێت، کەسی سست برسی دەبێت. |
16 He that keeps the commandment keeps his own soul; but he that despises his ways shall perish.
| ئەوەی ڕاسپاردە بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت، بەڵام ئەوەی بە سووکی بڕوانێتە ڕێگای خۆی لەناودەچێت. |
17 He that has pity on the poor lends to the Lord; and he will recompense to him according to his gift.
| ئەوەی بەزەیی بە هەژاردا بێتەوە قەرز بە یەزدان دەدات، ئەویش پاداشتی چاکەکەی دەداتەوە. |
18 Chasten your son, for so he shall be hopeful; and be not exalted in your soul to haughtiness.
| کوڕەکەت تەمبێ بکە ئەوەندەی ئومێدی تێدایە، مەبە هۆکاری مردنی. |
19 A malicious man shall be severely punished, and if he commit injury, he shall also lose his life.
| ئەوەی زۆر تووڕە بێت بەرگەی ئەنجامەکەی دەگرێت، چونکە ئەگەر جارێک فریای بکەویت دەبێت دووبارەی بکەیتەوە. |
20 Hear, son, the instruction of your father, that you may be wise at your latter end.
| گوێ لە ڕاوێژ بگرە و تەمبێکردن وەربگرە، بۆ ئەوەی دانا بیت لە دواڕۆژت. |
21 [There are] many thoughts in a man's heart; but the counsel of the Lord abides for ever.
| مرۆڤ پلانی زۆری لە دڵدایە، بەڵام تەنها ڕاوێژی یەزدان دەچەسپێت. |
22 Mercy is a fruit to a man: and a poor man is better than a rich liar.
| ئارەزووی مرۆڤ لە خۆشەویستی نەگۆڕە، هەژار لە پیاوی درۆزن باشترە. |
23 The fear of the Lord is life to a man: and he shall lodge without fear in places where knowledge is not seen.
| لەخواترسی بۆ ژیانە، بە تێری دەنوێت و خراپە بەسەری ناکاتەوە. |
24 He that unjustly hides his hands in his bosom, will not even [bring] them up to his mouth.
| تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، تەنانەت بۆ دەمیشی نابات. |
25 When a pestilent character is scourged, a simple man is made wiser: and if you reprove a wise man, he will understand discretion.
| لە گاڵتەجاڕ بدە و ساویلکە ژیر دەبێت، تێگەیشتوو سەرزەنشت بکە زانیاری تێدەگات. |
26 He that dishonours his father, and drives away his mother, shall be disgraced and shall be exposed to reproach.
| ئەوەی باوکی تاڵان بکات و دایکی دەربکات، کوڕێکە مایەی شەرمەزاری و ڕیسوایی. |
27 A son who ceases to attend to the instruction of a father will cherish evil designs.
| ڕۆڵە، ئەگەر وازت لە گوێگرتن لە ڕاوێژ هێنا، لە وتەکانی زانیاری گومڕا دەبیت. |
28 He that becomes surety for a foolish child will despise the ordinance: and the mouth of ungodly men shall drink down judgement.
| شایەتی دڵڕەش گاڵتە بە دادپەروەری دەکات، دەمی بەدکارانیش تاوان قووت دەدات. |
29 Scourges are preparing for the intemperate, and punishments likewise for fools.
| سزا بۆ گاڵتەجاڕەکان ئامادەکراوە، لێدانیش بۆ پشتی گێلەکان. |
