Proverbs 8
1 Thou shalt proclaim wisdom, that understanding may be obedient to thee.
[Қулақ сал, ] даналиқ чақириватмамду? Йоруқлуқ сада чиқириватмамду?
2 For she is on lofty eminences, and stands in the midst of the ways.
Йолларниң егиз җайлиридин, Доқмушлардин у орун алиду,
3 For she sits by the gates of princes, and sings in the entrances, [saying],
Шәһәргә киридиған қовуқларниң йенида, Һәр қандақ дәрваза еғизлирида у мураҗиәт қилмақта: —
4 You, O men, I exhort; and utter my voice to the sons of men.
«И мөтивәрләр, силәргә мураҗәт қилимән, Һәй, адәм балилири, садани силәр үчүн қилимән,
5 O ye simple, understand subtlety, and ye that are untaught, imbibe knowledge.
Гөдәк болғанлар, зерәкликни үгинивелиңлар, Ахмақ болғанлар, йоруқлуққа еришиңлар!
6 Hearken to me; for I will speak solemn [truths]; and will produce right [sayings] from my lips.
Маңа қулақ селиңлар, Чүнки гөзәл нәрсиләрни дәп беримән, Ағзимни ечип, дурус ишларни [силәргә] йәткүзимән.
7 For my throat shall meditate truth; and false lips are an abomination before me.
Ейтқанлирим һәқиқәттур, Ағзим рәзилликтин нәпрәтлиниду;
8 All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing in them wrong or perverse.
Сөзлиримниң һәммиси һәқ, Уларда һеч қандақ һейлигәрлик яки әгитмилик йоқтур.
9 They are all evident to those that understand, and right to those that find knowledge.
Уларниң һәммиси чүшәнгәнләр үчүн ениқ, Билим алғанлар үчүн дурус-тоғридур.
10 Receive instruction, and not silver; and knowledge rather than tried gold.
Күмүчкә еришкәндин көрә, несиһәтлиримни қобул қилиңлар, Сап алтунни елиштин көрә билимни елиңлар.
11 For wisdom is better than precious stones; and no valuable substance is of equal worth with it.
Чүнки даналиқ ләәл-яқутлардин әвзәл, Һәр қандақ әтиварлиқ нәрсәңму униңға тәң кәлмәстур.
12 I wisdom have dwelt [with] counsel and knowledge, and I have called upon understanding.
Мән болсам даналиқмән, Зерәклик билән биллә туримән, Истиқамәттин келип чиққан билимни аян қилимән.
13 The fear of the Lord hates unrighteousness, and insolence, and pride, and the ways of wicked men; and I hate the perverse ways of bad men.
Пәрвәрдигардин әйминиш — Яманлиққа нәпрәтлиниш демәктур; Тәкәббурлуқ, мәғрурлуқ, яман йол һәм шум еғизни өч көримән.
14 Counsel and safety are mine; prudence is mine, and strength is mine.
Мәндә убдан мәслиһәтләр, пишқан һекмәт бар; Мән дегән йоруқлуқ, қудрәт мәндидур.
15 By me kings reign, and princes decree justice.
Падишаһлар мән арқилиқ һөкүм сүриду, Мәнсиз һакимлар адил һөкүм чиқармас.
16 By me nobles become great, and monarchs by me rule over the earth.
Мән арқилиқла әмирләр идарә қилиду, Алийҗанаблар, йәр йүзидики барлиқ сорақчилар [тоғра] һөкүм қилиду.
17 I love those that love me; and they that seek me shall find [me].
Кимки мени сөйсә, мәнму уни сөйимән, Мени тәлмүрүп издигәнләр мени тапалайду;
18 Wealth and glory belong to me; yea, abundant possessions and righteousness.
Мәндә байлиқ, шөһрәт, Һәтта кониримас, көчмәс дөләт вә һәққанийәтму бар.
19 [It is] better to have my fruit than [to have] gold and precious stones; and my produce is better than choice silver.
Мәндин чиққан мевә алтундин, Һәтта сап алтундин қиммәтликтур, Мәндин алидиған дарамәт сап күмүчтинму үстүндур.
20 I walk in ways of righteousness, and [am] conversant with the paths of judgment;
Мән һәққанийәт йолиға маңимән; Адаләт йолиниң оттурисида жүримәнки,
21 that I may divide substance to them that love me, and may fill their treasures with good things. If I declare to you the things that daily happen, I will remember [also] to recount the things of old.
Мени сөйгәнләрни әмәлий нәрсиләргә мирас қилдуримән; Уларниң ғәзнилирини толдуримән.
22 The Lord made me the beginning of his ways for his works.
Пәрвәрдигар ишлирини башлишидила, Қедимдә ясиғанлиридин бурунла, Мән униңға тәвәдурмән. Әзәлдин тартипла — муқәддәмдә, Йәр-зимин яритилмастила, Мән тикләнгәнмән.
23 He established me before time [was] in the beginning, before he made the earth:
24 even before he made the depths; before the fountains of water came forth:
Чоңқур һаңлар, деңиз-океанлар апиридә болуштин авал, Мән мәйданға чиқирилғанмән; Мол су урғуп туридиған булақлар болмастинла,
25 before the mountains were settled, and before all hills, he begets me.
Егиз тағлар өз орунлириға қоюлмастинла, төпиликләр шәкилләнмәстинла, [Пәрвәрдигар] бепаян зимин, кәң далаларни, Аләмниң әслийдики топа-чаңлириниму техи яратмастинла, Мән мәйданға чиқирилғанмән.
26 The Lord made countries and uninhabited [tracks], and the highest inhabited parts of the world.
27 When he prepared the heaven, I was present with him; and when he prepared his throne upon the winds:
У асманларни бена қиливатқинида, Деңиз йүзигә упуқ сизиғини сизиватқинида, Әрштә булутларни орунлаштуруп, Чоңқур деңиздики булақ-мәнбәләрни мустәһкәмләватқинида, Деңиз сулирини бекиткән даиридин ешип кәтмисун дәп пәрман чүшүриватқинида, Бепаян зиминниң һуллирини қуруватқинида, Мән у йәрдә едим;
28 and when he strengthened the clouds above; and when he secured the fountains of the earth:
29 decree. and when he strengthened the foundations of the earth:
30 I was by him, suiting [myself to him], I was that wherein he took delight; and daily I rejoiced in his presence continually.
Шу чағда гоя уста бир һүнәрвәндәк Униң йенида турған едим, Мән һәрдайим Униң алдида шатлинаттим, мән Униң күндилик дилъарами едим;
31 For he rejoiced when he had completed the world, and rejoiced among the children of men.
Мән Униң алимидин, йәр-зиминидин шатлинип, Дуниядики инсанлардин хурсәнлик тепип жүрәттим,
32 Now then, [my] son, hear me: blessed is the man who shall hearken to me, and the mortal who shall keep my ways;
Шуңа и балилар, әнди маңа қулақ селиңлар; Чүнки йоллиримни чиң тутқанлар нәқәдәр бәхит тапар!
33 [Hear wisdom and be wise, and ] [be not strangers to it. ]
Алған несиһәткә әмәл қилип, Дана болғин, уни рәт қилма.
34 watching daily at my doors, waiting at the posts of my entrances.
Сөзүмгә қулақ селип, Һәркүни дәрвазилирим алдидин кәтмәй, Ишиклирим алдида мени күтидиған киши нәқәдәр бәхитликтур!
35 For my outgoings are the outgoings of life, and [in them] is prepared favour from the Lord.
Кимки мени тапса һаятни тапиду, Пәрвәрдигарниң шәпқитигә несип болиду.
36 But they that sin against me act wickedly against their own souls: and they that hate me love death.
Лекин маңа гуна қилған һәр ким өз җениға зиян кәлтүриду, Мени яман көргәнләр өлүмни дост тутқан болиду».
