Proverbs 3
1 [My] son, forget not my laws; but let thine heart keep my words:
| ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە، |
2 for length of existence, and years of life, and peace, shall they add to thee.
| چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات. |
3 Let not mercy and truth forsake thee; but bind them about thy neck:
| با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە. |
4 so shalt thou find favour: and do thou provide things honest in the sight of the Lord, and of men.
| ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک. |
5 Trust in God with all thine heart; and be not exalted in thine own wisdom.
| پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە. |
6 In all thy ways acquaint thyself with her, that she may rightly direct thy paths.
| لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات. |
7 Be not wise in thine own conceit; but fear God, and depart from all evil.
| لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە. |
8 Then shall there be health to thy body, and good keeping to thy bones.
| دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت. |
9 Honour the Lord with thy just labours, and give him the first of thy fruits of righteousness:
| بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت. |
10 that thy storehouses may be completely filled with corn, and that thy presses may burst forth with wine.
| ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ. |
11 [My] son, despise not the chastening of the Lord; nor faint when thou art rebuked of him:
| ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە، |
12 for whom the Lord loves, he rebukes, and scourges every son whom he receives.
| چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت. |
13 Blessed is the man who has found wisdom, and the mortal who knows prudence.
| خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت، |
14 For it is better to traffic for her, than for treasures of gold and silver.
| چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ. |
15 And she is more valuable than precious stones: no evil thing shall resist her: she is well known to all that approach her, and no precious thing is equal to her in value.
| لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای. |
16 For length of existence and years of life are in her right hand; and in her left hand are wealth and glory: out of her mouth proceeds righteousness, and she carries law and mercy upon her tongue.
| تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی. |
17 Her ways are good ways, and all her paths are peaceful.
| ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین. |
18 She is a tree of life to all that lay hold upon her; and she is [a] secure [help] to all that stay themselves on her, as on the Lord.
| درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن. |
19 God by wisdom founded the earth, and by prudence he prepared the heavens.
| یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند. |
20 By understanding were the depths broken up, and the clouds dropped water.
| بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند. |
21 [My] son, let [them] not pass from [thee], but keep my counsel and understanding:
| ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە، |
22 that thy soul may live, and that there may be grace round thy neck; and it shall be health to thy flesh, and safety to thy bones:
| دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت. |
23 that thou mayest go confidently in peace in all thy ways, and that thy foot may not stumble.
| ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت. |
24 For if thou rest, thou shalt be undismayed; and if thou sleep, thou shalt slumber sweetly.
| کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت. |
25 And thou shalt not be afraid of alarm coming upon thee, neither of approaching attacks of ungodly men.
| نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت، |
26 For the Lord shall be over all thy ways, and shall establish thy foot that thou be not moved.
| چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت. |
27 Forbear not to do good to the poor, whensoever thy hand may have [power] to help [him].
| دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت. |
28 Say not, Come back another time, to-morrow I will give; while thou art able to do [him] good: for thou knowest not what the next day will bring forth.
| بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە. |
29 Devise not evil against thy friend, living near thee and trusting in thee.
| پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە. |
30 Be not ready to quarrel with a man without a cause, lest he do thee some harm.
| لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد. |
31 Procure not the reproaches of bad men, neither do thou covet their ways.
| بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە، |
32 For every transgressor is unclean before the Lord; neither does he sit among the righteous.
| چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە. |
33 The curse of God is in the houses of the ungodly; but the habitations of the just are blessed.
| نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات. |
34 The Lord resists the proud; but he gives grace to the humble.
| هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان. |
35 The wise shall inherit glory; but the ungodly have exalted [their own] dishonour.
| داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن. |
