Proverbs 26
1 As dew in harvest, and as rain in summer, so honour is not [seemly] for a fool.
Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
2 As birds and sparrows fly, so a curse shall not come upon any one without a cause.
Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
3 As a whip for a horse, and a goad for an ass, so [is] a rod for a simple nation.
Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
4 Answer not a fool according to his folly, lest thou become like him.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
5 Yet answer a fool according to his folly, lest he seem wise in his own conceit.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
6 He that sends a message by a foolish messenger procures for himself a reproach from his own ways.
Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
7 [As well] take away the motion of the legs, as transgression from the mouth of fools.
Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
8 He that binds up a stone in a sling, is like one that gives glory to a fool.
Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
9 Thorns grow in the hand of a drunkard, and servitude in the hand of fools.
Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
10 All the flesh of fools endures much hardship; for their fury is brought to nought.
Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
11 As when a dog goes to his own vomit, and becomes abominable, so is fool who returns in his wickedness to his own sin. [There is a shame that brings sin: and there is a shame [that is] glory and grace.]
Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
12 I have seen a man who seemed to himself to be wise; but a fool had more hope than he.
Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
13 A sluggard when sent on a journey says, [There is] a lion in the ways, and [there are] murderers in the streets.
Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
14 As a door turns on the hinge, so does a sluggard on his bed.
Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
15 A sluggard having hid his hand in his bosom, will not be able to bring it up to his mouth.
Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
16 A sluggard seems to himself wiser than one who most satisfactorily brings back a message.
Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
17 As he that lays hold of a dog's tail, so is he that makes himself the champion of another's cause.
Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
18 As those who need correction put forth [fair] words to men, and he that first falls in with the proposal will be overthrown;
Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
19 so are all that lay wait for their own friends, and when they are discovered, say, I did it in jest.
20 With much wood fire increases; but where there is not a double-minded man, strife ceases.
Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
21 A hearth for coals, and wood for fire; and railing man for the tumult of strife.
Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
22 The words of cunning knaves are soft; but they smite [even] to the inmost parts of the bowels.
Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
23 Silver dishonestly given is to be considered as a potsherd: smooth lips cover a grievous heart.
Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
24 A weeping enemy promises all things with his lips, but in his heart he contrives deceit.
Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
25 Though [thine] enemy intreat thee with a loud voice, consent not: for there are seven abominations in his heart.
Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
26 He that hides enmity frames deceit: but being easily discerned, exposes his own sins in the public assemblies.
У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
27 He that digs a pit for his neighbour shall fall into it: and he that rolls a stone, rolls it upon himself.
Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
28 A lying tongue hates the truth; and an unguarded mouth causes tumults.
Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
