Proverbs 8
1 Is not wisdom crying out, and the voice of knowledge sounding?
Czy mądrość nie woła i rozum nie wydaje swego głosu?
2 At the top of the highways, at the meeting of the roads, she takes her place;
Stoi na szczycie wysokich miejsc, przy drodze, na rozstajach dróg.
3 Where the roads go into the town her cry goes out, at the doorways her voice is loud:
Przy bramach, przy wjeździe do miasta, przy wejściu, u drzwi woła:
4 I am crying out to you, O men; my voice comes to the sons of men.
Do was wołam, o mężowie, mój głos [kieruję] do synów ludzkich.
5 Become expert in reason, O you simple ones; you foolish ones, take training to heart.
Prości, uczcie się rozwagi, a wy, głupi, bądźcie rozumnego serca.
6 Give ear, for my words are true, and my lips are open to give out what is upright.
Słuchajcie, bo będę mówił o rzeczach wzniosłych, a wargi moje otworzą się, aby [głosić] prawość.
7 For good faith goes out of my mouth, and false lips are disgusting to me.
Moje usta bowiem mówią prawdę, a niegodziwością brzydzą się moje wargi.
8 All the words of my mouth are righteousness; there is nothing false or twisted in them.
Sprawiedliwe są wszystkie słowa moich ust; nie ma w nich nic fałszywego ani przewrotnego.
9 They are all true to him whose mind is awake, and straightforward to those who get knowledge.
Wszystkie są jasne dla rozumnego i prawe dla tych, którzy znajdują wiedzę.
10 Take my teaching, and not silver; get knowledge in place of the best gold.
Przyjmijcie moje pouczenie zamiast srebra i wiedzę [raczej] niż wyborne złoto.
11 For wisdom is better than jewels, and all things which may be desired are nothing in comparison with her.
Lepsza bowiem jest mądrość niż perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
12 I, wisdom, have made wise behaviour my near relation; I am seen to be the special friend of wise purposes.
Ja, mądrość, mieszkam z rozwagą i odkrywam wiedzę roztropności.
13 The fear of the Lord is seen in hating evil: pride, a high opinion of oneself, the evil way, and the false tongue, are unpleasing to me.
Bojaźń PANA to nienawidzić zła. Ja nienawidzę pychy, wyniosłości, złej drogi i ust przewrotnych.
14 Wise design and good sense are mine; reason and strength are mine.
Moja [jest] rada i prawdziwa mądrość, ja [jestem] roztropnością i moja jest moc.
15 Through me kings have their power, and rulers give right decisions.
Dzięki mnie królowie rządzą i władcy stanowią sprawiedliwość.
16 Through me chiefs have authority, and the noble ones are judging in righteousness.
Dzięki mnie panują władcy i dostojnicy, wszyscy sędziowie ziemi.
17 Those who have given me their love are loved by me, and those who make search for me with care will get me.
Miłuję tych, którzy mnie miłują, a ci, którzy szukają mnie pilnie, znajdą mnie.
18 Wealth and honour are in my hands, even wealth without equal and righteousness.
Przy mnie [jest] bogactwo i chwała, trwałe bogactwo i sprawiedliwość.
19 My fruit is better than gold, even than the best gold; and my increase is more to be desired than silver.
Mój owoc [jest] lepszy niż złoto, nawet najczystsze złoto, a moje plony [lepsze] niż wyborne srebro.
20 I go in the road of righteousness, in the way of right judging:
Prowadzę ścieżką sprawiedliwości, pośród ścieżek sądu;
21 So that I may give my lovers wealth for their heritage, making their store-houses full.
Aby tym, którzy mnie miłują, dać w dziedzictwo majątek wieczny i napełnić ich skarbce.
22 The Lord made me as the start of his way, the first of his works in the past.
PAN posiadł mnie na początku swej drogi, przed swymi dziełami, przed wszystkimi czasy.
23 From eternal days I was given my place, from the birth of time, before the earth was.
Przed wiekami zostałam ustanowiona, od początku; zanim powstała ziemia;
24 When there was no deep I was given birth, when there were no fountains flowing with water.
Gdy jeszcze nie było głębin, zostałam zrodzona, kiedy jeszcze nie było źródeł obfitujących w wody.
25 Before the mountains were put in their places, before the hills was my birth:
Zanim góry zostały założone, nim były pagórki, zostałam zrodzona.
26 When he had not made the earth or the fields or the dust of the world.
Gdy jeszcze nie stworzył ziemi ani pól, ani początku prochu okręgu ziemskiego;
27 When he made ready the heavens I was there: when he put an arch over the face of the deep:
Kiedy przygotowywał niebiosa, byłam tam; gdy odmierzał okrąg nad powierzchnią głębi;
28 When he made strong the skies overhead: when the fountains of the deep were fixed:
Gdy w górze utwierdzał obłoki i umacniał źródła głębin;
29 When he put a limit to the sea, so that the waters might not go against his word: when he put in position the bases of the earth:
Gdy wyznaczał morzu jego granice, by wody nie przekraczały jego rozkazu, kiedy ustalał fundamenty ziemi;
30 Then I was by his side, as a master workman: and I was his delight from day to day, playing before him at all times;
Byłam wtedy przy nim [jak] wychowanka i byłam [jego] radością każdego dnia, ciesząc się zawsze przed nim;
31 Playing in his earth; and my delight was with the sons of men.
Radując się na okręgu jego ziemi, rozkoszując się synami ludzkimi.
32 Give ear to me then, my sons: for happy are those who keep my ways.
Teraz więc, synowie, słuchajcie mnie, bo błogosławieni są ci, którzy strzegą moich dróg.
33 Take my teaching and be wise; do not let it go.
Słuchajcie pouczeń, nabądźcie mądrości i nie odrzucajcie jej.
34 Happy is the man who gives ear to me, watching at my doors day by day, keeping his place by the pillars of my house.
Błogosławiony człowiek, który mnie słucha, czuwając u moich wrót każdego dnia i strzegąc odrzwi moich bram.
35 For whoever gets me gets life, and grace from the Lord will come to him.
Bo kto mnie znajduje, znajduje życie i otrzyma łaskę od PANA.
36 But he who does evil to me, does wrong to his soul: all my haters are in love with death.
Ale kto grzeszy przeciwko mnie, wyrządza krzywdę swojej duszy; wszyscy, którzy mnie nienawidzą, miłują śmierć.
