Proverbs 6
1 My son, if you have made yourself responsible for your neighbour, or given your word for another,
Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
2 You are taken as in a net by the words of your mouth, the sayings of your lips have overcome you.
Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
3 Do this, my son, and make yourself free, because you have come into the power of your neighbour; go without waiting, and make a strong request to your neighbour.
Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
4 Give no sleep to your eyes, or rest to them;
Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
5 Make yourself free, like the roe from the hand of the archer, and the bird from him who puts a net for her.
Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
6 Go to the ant, you hater of work; give thought to her ways and be wise:
Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
7 Having no chief, overseer, or ruler,
Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
8 She gets her meat in the summer, storing up food at the time of the grain-cutting.
Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
9 How long will you be sleeping, O hater of work? when will you get up from your sleep?
Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
10 A little sleep, a little rest, a little folding of the hands in sleep:
Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
11 Then loss will come on you like an outlaw, and your need like an armed man
Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
12 A good-for-nothing man is an evil-doer; he goes on his way causing trouble with false words;
Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
13 Making signs with his eyes, rubbing with his feet, and giving news with his fingers;
Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
14 His mind is ever designing evil: he lets loose violent acts.
Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
15 For this cause his downfall will be sudden; quickly he will be broken, and there will be no help for him.
Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
16 Six things are hated by the Lord; seven things are disgusting to him:
May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
17 Eyes of pride, a false tongue, hands which take life without cause;
Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
18 A heart full of evil designs, feet which are quick in running after sin;
Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
19 A false witness, breathing out untrue words, and one who lets loose violent acts among brothers.
Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
20 My son, keep the rule of your father, and have in memory the teaching of your mother:
Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
21 Keep them ever folded in your heart, and have them hanging round your neck.
Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
22 In your walking, it will be your guide; when you are sleeping, it will keep watch over you; when you are awake, it will have talk with you.
Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
23 For the rule is a light, and the teaching a shining light; and the guiding words of training are the way of life.
Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
24 They will keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the strange woman.
Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
25 Let not your heart's desire go after her fair body; let not her eyes take you prisoner.
Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
26 For a loose woman is looking for a cake of bread, but another man's wife goes after one's very life.
Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
27 May a man take fire to his breast without burning his clothing?
Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
28 Or may one go on lighted coals, and his feet not be burned?
O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
29 So it is with him who goes in to his neighbour's wife; he who has anything to do with her will not go free from punishment.
Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
30 Men do not have a low opinion of a thief who takes food when he is in need of it:
Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
31 But if he is taken in the act he will have to give back seven times as much, giving up all his property which is in his house.
Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
32 He who takes another man's wife is without all sense: he who does it is the cause of destruction to his soul.
Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
33 Wounds will be his and loss of honour, and his shame may not be washed away.
Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
34 For bitter is the wrath of an angry husband; in the day of punishment he will have no mercy.
Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
35 He will not take any payment; and he will not make peace with you though your money offerings are increased.
Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
