Proverbs 6
1 My son, if you have made yourself responsible for your neighbour, or given your word for another,
| ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد، |
2 You are taken as in a net by the words of your mouth, the sayings of your lips have overcome you.
| و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای، |
3 Do this, my son, and make yourself free, because you have come into the power of your neighbour; go without waiting, and make a strong request to your neighbour.
| تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد. |
4 Give no sleep to your eyes, or rest to them;
| خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین، |
5 Make yourself free, like the roe from the hand of the archer, and the bird from him who puts a net for her.
| بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده. |
6 Go to the ant, you hater of work; give thought to her ways and be wise:
| ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید. |
7 Having no chief, overseer, or ruler,
| آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند، |
8 She gets her meat in the summer, storing up food at the time of the grain-cutting.
| ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند. |
9 How long will you be sleeping, O hater of work? when will you get up from your sleep?
| اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟ |
10 A little sleep, a little rest, a little folding of the hands in sleep:
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
11 Then loss will come on you like an outlaw, and your need like an armed man
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
12 A good-for-nothing man is an evil-doer; he goes on his way causing trouble with false words;
| آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید، |
13 Making signs with his eyes, rubbing with his feet, and giving news with his fingers;
| و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند، |
14 His mind is ever designing evil: he lets loose violent acts.
| و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند. |
15 For this cause his downfall will be sudden; quickly he will be broken, and there will be no help for him.
| بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود. |
16 Six things are hated by the Lord; seven things are disgusting to him:
| هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد. |
17 Eyes of pride, a false tongue, hands which take life without cause;
18 A heart full of evil designs, feet which are quick in running after sin;
19 A false witness, breathing out untrue words, and one who lets loose violent acts among brothers.
20 My son, keep the rule of your father, and have in memory the teaching of your mother:
| ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن. |
21 Keep them ever folded in your heart, and have them hanging round your neck.
| سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده. |
22 In your walking, it will be your guide; when you are sleeping, it will keep watch over you; when you are awake, it will have talk with you.
| اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛ |
23 For the rule is a light, and the teaching a shining light; and the guiding words of training are the way of life.
| زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند. |
24 They will keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the strange woman.
| نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد. |
25 Let not your heart's desire go after her fair body; let not her eyes take you prisoner.
| دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛ |
26 For a loose woman is looking for a cake of bread, but another man's wife goes after one's very life.
| زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد. |
27 May a man take fire to his breast without burning his clothing?
| آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟ |
28 Or may one go on lighted coals, and his feet not be burned?
| آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟ |
29 So it is with him who goes in to his neighbour's wife; he who has anything to do with her will not go free from punishment.
| همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند. |
30 Men do not have a low opinion of a thief who takes food when he is in need of it:
| اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند، |
31 But if he is taken in the act he will have to give back seven times as much, giving up all his property which is in his house.
| با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود. |
32 He who takes another man's wife is without all sense: he who does it is the cause of destruction to his soul.
| اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند. |
33 Wounds will be his and loss of honour, and his shame may not be washed away.
| او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛ |
34 For bitter is the wrath of an angry husband; in the day of punishment he will have no mercy.
| زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد. |
35 He will not take any payment; and he will not make peace with you though your money offerings are increased.
| او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند. |
