Proverbs 26
1 Like snow in summer and rain when the grain is being cut, so honour is not natural for the foolish.
Kung paano ang niebe sa taginit, at kung paano ang ulan sa pagaani, gayon ang karangalan ay hindi nababagay sa mangmang.
2 As the sparrow in her wandering and the swallow in her flight, so the curse does not come without a cause.
Kung paano ang maya sa kaniyang paggagala, kung paano ang langaylangayan sa kaniyang paglipad, gayon ang sumpa na walang kadahilanan ay hindi tumatalab.
3 A whip for the horse, a mouth-bit for the ass, and a rod for the back of the foolish.
Ang paghagupit ay sa kabayo, ang paningkaw ay sa asno, at ang pamalo ay sa likod ng mga mangmang.
4 Do not give to the foolish man a foolish answer, or you will be like him.
Huwag mong sagutin ang mangmang ng ayon sa kaniyang kamangmangan, baka ikaw man ay maging gaya rin niya.
5 Give a foolish man a foolish answer, or he will seem wise to himself.
Sagutin mo ang mangmang ayon sa kaniyang kamangmangan, baka siya'y maging pantas sa ganang kaniya.
6 He who sends news by the hand of a foolish man is cutting off his feet and drinking in damage.
Siyang nagsusugo ng pasugo sa pamamagitan ng kamay ng mangmang naghihiwalay ng kaniyang mga paa, at umiinom sa kasiraan.
7 The legs of one who has no power of walking are hanging loose; so is a wise saying in the mouth of the foolish.
Ang mga hita ng pilay ay nabibitin: gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.
8 Giving honour to a foolish man is like attempting to keep a stone fixed in a cord.
Kung paano ang isa'y nagbabalot ng isang bato sa isang lambanog, gayon ang nagbibigay ng karangalan sa mangmang.
9 Like a thorn which goes up into the hand of a man overcome by drink, so is a wise saying in the mouth of a foolish man.
Kung paano ang tinik na tumutusok sa kamay ng lango, gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.
10 Like an archer wounding all who go by, is a foolish man overcome by drink.
Kung paano ang mamamana sumusugat sa lahat, gayon ang umupa sa mangmang at umuupa sa pagayongayon.
11 Like a dog going back to the food which he has not been able to keep down, is the foolish man doing his foolish acts over again.
Kung paano ang aso na bumabalik sa kaniyang suka, gayon ang mangmang na umuulit ng kaniyang kamangmangan.
12 Have you seen a man who seems to himself to be wise? There is more hope for the foolish than for him.
Nakikita mo ba ang taong pantas sa ganang kaniyang sarili. May higit na pagasa sa mangmang kay sa kaniya.
13 The hater of work says, There is a lion in the way; a lion is in the streets.
Sinabi ng tamad, may leon sa daan; isang leon ay nasa mga lansangan.
14 A door is turned on its pillar, and the hater of work on his bed.
Kung paano ang pintuan ay pumipihit sa kaniyang bisagra, gayon ang tamad sa kaniyang higaan.
15 The hater of work puts his hand deep into the basin: lifting it again to his mouth is a weariness to him.
Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan; napapagod siyang dalhin uli sa kaniyang bibig.
16 The hater of work seems to himself wiser than seven men who are able to give an answer with good sense.
Ang tamad ay lalong pantas sa ganang kaniyang sarili kay sa pitong tao na makapagbibigay katuwiran.
17 He who gets mixed up in a fight which is not his business, is like one who takes a dog by the ears while it is going by.
Ang nagdaraan, at nakikialam sa pagaaway na hindi ukol sa kaniya, ay gaya ng humahawak ng aso sa mga tainga.
18 As one who is off his head sends about flaming sticks and arrows of death,
Kung paano ang taong ulol na naghahagis ng mga dupong na apoy, mga pana, at kamatayan;
19 So is the man who gets the better of his neighbour by deceit, and says, Am I not doing so in sport?
Gayon ang tao na nagdadaya sa kaniyang kapuwa, at nagsasabi, hindi ko ba ginagawa sa paglilibang?
20 Without wood, the fire goes out; and where there is no secret talk, argument is ended.
Sapagka't sa kakulangan ng gatong ay namamatay ang apoy: at kung saan walang mapaghatid-dumapit ay tumitigil ang pagkakaalit.
21 Like breath on coals and wood on fire, so a man given to argument gets a fight started.
Kung paano ang mga uling sa mga baga, at ang kahoy sa apoy; gayon ang taong madaldal na nagpapaningas ng pagkakaalit.
22 The words of one who says evil of his neighbour secretly are like sweet food, they go down into the inner parts of the stomach.
Ang mga salita ng mapaghatid-dumapit ay parang mga masarap na subo, at nagsisibaba sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
23 Smooth lips and an evil heart are like a vessel of earth plated with silver waste.
Mga mapusok na labi at masamang puso ay parang sisidlang-lupa na nababalot ng dumi ng pilak.
24 With his lips the hater makes things seem what they are not, but deceit is stored up inside him;
Ang nagtatanim ay nagpapakunwari ng kaniyang mga labi, nguni't siya'y naglalagay ng pagdaraya sa loob niya:
25 When he says fair words, have no belief in him; for in his heart are seven evils:
Pagka siya'y nagsasalitang mainam, huwag mo siyang paniwalaan; sapagka't may pitong karumaldumal sa kaniyang puso:
26 Though his hate is covered with deceit, his sin will be seen openly before the meeting of the people.
Bagaman ang kaniyang pagtatanim ay magtakip ng karayaan, at ang kaniyang kasamaan ay lubos na makikilala sa harap ng kapisanan.
27 He who makes a hole in the earth will himself go falling into it: and on him by whom a stone is rolled the stone will come back again.
Ang humuhukay ng lungaw ay mabubuwal doon: at siyang nagpapagulong ng bato, ay babalikan nito siya.
28 A false tongue has hate for those who have clean hearts, and a smooth mouth is a cause of falling.
Ang sinungaling na dila ay nagtatanim sa mga sinaktan niya; at ang bibig ng kunwang mapagpuri ay gumagawa ng kapahamakan.
