< Proverbs 24 >
1 Have no envy for evil men, or any desire to be with them:
Dad shar leh ha ka masayrin, Hana jeclaysan inaad iyaga la joogtid.
2 For the purposes of their hearts are destruction, and their lips are talking of trouble.
Waayo, qalbigoodu wuxuu ka fikiraa kharribaad, Oo bushimahooduna waxay ku hadlaan belaayo.
3 The building of a house is by wisdom, and by reason it is made strong:
Guri wuxuu ku dhismaa xigmad, Wuxuuna ku taagnaadaa waxgarasho,
4 And by knowledge its rooms are full of all dear and pleasing things.
Qawladuhuna aqoontay kaga buuxsamaan Maal kasta oo qaali ah oo qurux badan.
5 A wise man is strong; and a man of knowledge makes strength greater.
Ninkii caqli lahu xoog buu leeyahay, Oo ninkii aqoon lahuna itaal buu sii korodhsadaa.
6 For by wise guiding you will overcome in war: and in a number of wise guides there is salvation.
Waayo, waa inaad talo wanaagsan ku dagaallantaa, Oo waxaa taliyayaal badan la jirta nabadgelyo.
7 Wisdom is outside the power of the foolish: he keeps his mouth shut in the public place.
Xigmaddu nacaska way ka dheer tahay, Isagu xagga iridda afkiisa kuma kala qaado.
8 He whose purposes are bad will be named a man of evil designs.
Kii ku fikira inuu xumaan sameeyo, Waxaa loogu yeedhi doonaa belaayo-sameeye.
9 The purpose of the foolish is sin: and the hater of authority is disgusting to others.
Fikirka nacasnimadu waa dembi, Kii wax quudhsadaana waa u karaahiyo dadka.
10 If you give way in the day of trouble, your strength is small.
Maalinta dhibaatada haddaad liicdid, Itaalkaagu waa yar yahay.
11 Be the saviour of those who are given up to death, and do not keep back help from those who are slipping to destruction.
Samatabbixi kuwa dhimashada loo wadayo, Kuwa ku dhow in la gowracona dib uga qabo.
12 If you say, See, we had no knowledge of this: does not the tester of hearts give thought to it? and he who keeps your soul, has he no knowledge of it? and will he not give to every man the reward of his work?
Haddaad tidhaahdid, Bal eeg, waxan ma aannu garanayn, Kan qalbiyada miisaamaa miyaanu ka fiirsanayn? Oo kan naftaada dhawraa miyaanu ogayn? Oo miyaanu isagu nin walba ugu abaalgudayn sida shuqulkiisu yahay?
13 My son, take honey, for it is good; and the flowing honey, which is sweet to your taste:
Wiilkaygiiyow, malab cun, waayo, wuu wanaagsan yahay, Oo waxaad cuntaa awlallada malabka, taas oo kuu dhadhan macaan.
14 So let your desire be for wisdom: if you have it, there will be a future, and your hope will not be cut off.
Oo xigmadda aqoonteeduna sidaasoo kalay naftaada u ahaan doontaa, Oo haddaad iyada heshid waxaa jiri doona abaalgud, Oo rajadaaduna ma go'i doonto.
15 Do not keep a secret watch, O evil-doer, against the fields of the upright man, or send destruction on his resting-place:
Sida nin shar leh, ha u gabban kan xaqa ah gurigiisa, Oo rugtiisa nasashadana ha kharribin.
16 For an upright man, after falling seven times, will get up again: but trouble is the downfall of the evil.
Waayo, nin xaq ahu toddoba goor buu dhacaa, wuuna soo sara kacaa haddana, Laakiinse kuwa sharka leh waxaa lagu afgembiyaa belaayo.
17 Do not be glad at the fall of your hater, and let not your heart have joy at his downfall:
Ha rayrayn markuu cadowgaagu dhaco, Oo qalbigaaguna yaanu farxin markuu turunturoodo,
18 For fear that the Lord may see it, and it may be evil in his eyes, and his wrath may be turned away from him.
Waayo, waaba intaas oo Rabbigu taas arkaa, oo ay shar la ahaato indhihiisa, Oo uu dabadeedna cadhadiisa ka soo celiyaa isaga.
19 Do not be troubled because of evil-doers, or have envy of sinners:
Xumaanfalayaasha aawadood ha isku dhibin, Kuwa sharka lehna ha ka masayrin,
20 For there will be no future for the evil man; the light of sinners will be put out.
Waayo, kii shar leh abaalgud ma heli doono, Oo laambadda xumaanfalayaashana waa la bakhtiin doonaa.
21 My son, go in fear of the Lord and the king: have nothing to do with those who are in high positions:
Wiilkaygiiyow, Rabbiga iyo boqorkaba ka cabso, Oo ha ku darsamin kuwa isrogrog badan,
22 For their downfall will come suddenly; and who has knowledge of the destruction of those in high positions?
Waayo, belaayadoodu si degdeg ah ayay u soo kici doontaa, Oo bal yaa yaqaan baabbi'inta labadoodaba?
23 These are more sayings of the wise: To have respect for a person's position when judging is not good.
Oo weliba waxyaalahanuna waa wixii ay kuwa caqliga lahaa yidhaahdeen. In dadka garsooridda loogu kala eexdaa ma wanaagsana.
24 He who says to the evil-doer, You are upright, will be cursed by peoples and hated by nations.
Kii kan shar leh ku yidhaahda, Xaq baad tahay, Dadyowga ayaa habaari doona, oo quruumuhuna way karhi doonaan isaga,
25 But those who say sharp words to him will have delight, and a blessing of good will come on them.
Laakiinse kuwii isaga canaantaa farxad bay yeelan doonaan, Oo dushoodana waxaa ku soo degi doonta barako wanaagsan.
26 He gives a kiss with his lips who gives a right answer.
Kii jawaab qumman ku jawaabaa Bushimuhuu dhunkadaa.
27 Put your work in order outside, and make it ready in the field; and after that, see to the building of your house.
Shuqulkaaga dibadda ku hagaajiso, Oo beerta ku diyaarso, Oo dabadeedna gurigaaga dhiso.
28 Do not be a violent witness against your neighbour, or let your lips say what is false.
Deriskaaga sababla'aan markhaati ha ku furin, Oo bushimahaagana ha ku khiyaanayn.
29 Say not, I will do to him as he has done to me; I will give the man the reward of his work.
Hana odhan, Wixii uu igu sameeyey oo kale ayaan ku samayn doonaa, Oo ninkii sidii shuqulkiisu ahaa ayaan u abaalmarin doonaa.
30 I went by the field of the hater of work, and by the vine-garden of the man without sense;
Waxaan ag maray ninka caajiska ah beertiisa, Iyo ninka garaadka daran beercanabkiisa,
31 And it was all full of thorns, and covered with waste plants, and its stone wall was broken down.
Oo bal eeg, kulligood waxaa ka baxay qodxan, Oo dhammaantoodna waxaa qariyey maraboob, Oo derbigoodii dhagaxa ahaana waa dumay.
32 Then looking at it, I gave thought: I saw, and I got teaching from it.
Markaasaan eegay oo aad uga fiirsaday, Waan fiiriyey oo wax ka bartay.
33 A little sleep, a little rest, a little folding of the hands in sleep:
Weliba in yar baad seexanaysaa, oo in yar baad gam'aysaa, Oo in yar baad gacmaha hurdo u laabaysaa,
34 So loss will come on you like an outlaw, and your need like an armed man.
Haddaba caydhnimo waa kuu iman doontaa sida tuug oo kale, Oo baahina sida nin hub sita oo kale.