Proverbs 24
1 Have no envy for evil men, or any desire to be with them:
| ئیرەیی بە پیاوخراپان مەبە، ئارەزوو مەکە لەگەڵیاندا بیت، |
2 For the purposes of their hearts are destruction, and their lips are talking of trouble.
| چونکە دڵیان پیلانی زۆرداری دەکێشێت و لێوەکانیان باسی گرفتنانەوە دەکەن. |
3 The building of a house is by wisdom, and by reason it is made strong:
| بە دانایی ماڵ بنیاد دەنرێت، بە تێگەیشتنیش دەچەسپێت، |
4 And by knowledge its rooms are full of all dear and pleasing things.
| بە زانیاریش ژوورەکان پڕ دەبن لە هەموو گەنجینەیەکی بە نرخ و جوان. |
5 A wise man is strong; and a man of knowledge makes strength greater.
| پیاوی دانا بەتوانایە، کەسی زانا هێزی زیاد دەبێت. |
6 For by wise guiding you will overcome in war: and in a number of wise guides there is salvation.
| بێگومان بە ڕاوێژەوە شەڕ دەکەیت، سەرکەوتنیش بە زۆری ئامۆژگارانە. |
7 Wisdom is outside the power of the foolish: he keeps his mouth shut in the public place.
| دانایی بەرزە بۆ گێل، لە کۆڕی ناو دەروازەدا دەمی لێک ناکاتەوە. |
8 He whose purposes are bad will be named a man of evil designs.
| ئەوەی بیر لە خراپە بکاتەوە، بە تەڵەکەباز ناودەبردرێت. |
9 The purpose of the foolish is sin: and the hater of authority is disgusting to others.
| پیلانی گێلایەتی گوناهە، خەڵک قێزیان لە گاڵتەجاڕە. |
10 If you give way in the day of trouble, your strength is small.
| ئەگەر ورە بەردەیت لە ڕۆژی تەنگانە، بێ هێزیت! |
11 Be the saviour of those who are given up to death, and do not keep back help from those who are slipping to destruction.
| ئەوانە دەرباز بکە کە بۆ مردن دەبردرێن و لەوانەی بۆ سەربڕین پاڵخراون، کەمتەرخەم مەبە. |
12 If you say, See, we had no knowledge of this: does not the tester of hearts give thought to it? and he who keeps your soul, has he no knowledge of it? and will he not give to every man the reward of his work?
| ئەگەر بڵێی: «ئەوەتا ئەمەم نەزانیوە،» ئایا هەڵسەنگێنەری دڵەکان تێناگات؟ ئەوەی گیانت دەپارێزێت ئایا نازانێت؟ ئایا سزای مرۆڤ بەپێی کردەوەکانی ناداتەوە؟ |
13 My son, take honey, for it is good; and the flowing honey, which is sweet to your taste:
| ڕۆڵە، هەنگوین بخۆ، چونکە باشە و شیلەی هەنگوین لە گەرووت شیرینە، |
14 So let your desire be for wisdom: if you have it, there will be a future, and your hope will not be cut off.
| هەروەها بزانە دانایی بۆ گیانت بەم جۆرەیە. ئەگەر دانایی بدۆزیتەوە دواڕۆژت دەبێت و ئومێدبڕ نابیت. |
15 Do not keep a secret watch, O evil-doer, against the fields of the upright man, or send destruction on his resting-place:
| وەک خراپەکار خۆت مەڵاس مەدە بۆ ماڵی کەسی ڕاستودروست، هەڵمەکوتە سەر جێی حەسانەوەی، |
16 For an upright man, after falling seven times, will get up again: but trouble is the downfall of the evil.
| چونکە کەسی ڕاستودروست حەوت جار دەکەوێت و هەڵدەستێتەوە، بەڵام کارەسات بەدکاران تێکدەشکێنێت. |
17 Do not be glad at the fall of your hater, and let not your heart have joy at his downfall:
| بە ساتمەکردنی دوژمنت شاد مەبە، بە کەوتنیشی دڵت خۆش نەبێت، |
18 For fear that the Lord may see it, and it may be evil in his eyes, and his wrath may be turned away from him.
| نەوەک یەزدان ببینێت و بەلایەوە خراپ بێت، جا تووڕەیی خۆی لێ بگێڕێتەوە. |
19 Do not be troubled because of evil-doers, or have envy of sinners:
| مەراق لە خراپەکاران مەخۆ، ئیرەیی بە بەدکاران مەبە، |
20 For there will be no future for the evil man; the light of sinners will be put out.
| چونکە خراپەکار دواڕۆژی نابێت و چرای بەدکاران دەکوژێتەوە. |
21 My son, go in fear of the Lord and the king: have nothing to do with those who are in high positions:
| ڕۆڵە، لە یەزدان و پاشا بترسە، تێکەڵی یاخیبووەکان مەبە، |
22 For their downfall will come suddenly; and who has knowledge of the destruction of those in high positions?
| چونکە بەڵایان لەپڕ دێت، بەڵای هەردووکیان کێ دەیزانێت؟ |
23 These are more sayings of the wise: To have respect for a person's position when judging is not good.
| هەروەها ئەمەش قسەی دانایانە: لایەنگریکردن لە دادوەری باش نییە. |
24 He who says to the evil-doer, You are upright, will be cursed by peoples and hated by nations.
| ئەوەی بە بەدکار بڵێت: «تۆ بێتاوانی،» گەلان نەفرەتی لێ دەکەن و نەتەوەکان تاوانباری دەکەن. |
25 But those who say sharp words to him will have delight, and a blessing of good will come on them.
| بەڵام ئەوانەی بەدکار تاوانبار دەکەن دەکەونە خۆشی و بەرەکەتی باشیان بەسەردا دەڕژێت. |
26 He gives a kiss with his lips who gives a right answer.
| وەڵامی ڕاست وەک ماچی لێوە. |
27 Put your work in order outside, and make it ready in the field; and after that, see to the building of your house.
| کاروباری خۆت لە دەرەوە ڕاپەڕێنە و لە کێڵگەکەت ئامادەی بکە، دوای ئەمە ماڵی خۆت بنیاد بنێ. |
28 Do not be a violent witness against your neighbour, or let your lips say what is false.
| بەبێ هۆ لە دژی دراوسێکەت شایەتی مەدە، بە لێوەکانت فێڵ مەکە. |
29 Say not, I will do to him as he has done to me; I will give the man the reward of his work.
| مەڵێ: «چی لێکردووم، ئاوای لێ دەکەم، سزای ئەو پیاوە بەپێی کردەوەکەی دەدەمەوە.» |
30 I went by the field of the hater of work, and by the vine-garden of the man without sense;
| بەلای کێڵگەی پیاوی تەمبەڵ تێپەڕیم، بەلای ڕەزەمێوی کەسی تێنەگەیشتووش. |
31 And it was all full of thorns, and covered with waste plants, and its stone wall was broken down.
| چقڵ هەمووی داگرتبوو، گەزگەزکە هەمووی داپۆشی بوو، کەڵەکە بەردەکانی ڕووخابوو. |
32 Then looking at it, I gave thought: I saw, and I got teaching from it.
| تەماشام کرد و لە دڵی خۆمدا لێکم دایەوە، بینیم و وانەم لێ وەرگرت: |
33 A little sleep, a little rest, a little folding of the hands in sleep:
| کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان، |
34 So loss will come on you like an outlaw, and your need like an armed man.
| ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار. |
