Proverbs 23
1 When you take your seat at the feast with a ruler, give thought with care to what is before you;
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 And put a knife to your throat, if you have a strong desire for food.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 Have no desire for his delicate food, for it is the bread of deceit.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 Take no care to get wealth; let there be an end to your desire for money.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 Are your eyes lifted up to it? it is gone: for wealth takes to itself wings, like an eagle in flight up to heaven.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 Do not take the food of him who has an evil eye, or have any desire for his delicate meat:
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 For as the thoughts of his heart are, so is he: Take food and drink, he says to you; but his heart is not with you.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 The food which you have taken will come up again, and your pleasing words will be wasted.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 Say nothing in the hearing of a foolish man, for he will put no value on the wisdom of your words.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 Do not let the landmark of the widow be moved, and do not go into the fields of those who have no father;
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 For their saviour is strong, and he will take up their cause against you.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Give your heart to teaching, and your ears to the words of knowledge.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 Do not keep back training from the child: for even if you give him blows with the rod, it will not be death to him.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 My son, if your heart becomes wise, I, even I, will be glad in heart;
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 And my thoughts in me will be full of joy when your lips say right things.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 Have no envy of sinners in your heart, but keep in the fear of the Lord all through the day;
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 For without doubt there is a future, and your hope will not be cut off.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Give ear, my son, and be wise, guiding your heart in the right way.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 Do not be among those who give themselves to wine-drinking, or among those who make themselves full with meat:
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 For those who take delight in drink and feasting will come to be in need; and through love of sleep a man will be poorly clothed.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Give ear to your father whose child you are, and do not keep honour from your mother when she is old.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Get for yourself that which is true, and do not let it go for money; get wisdom and teaching and good sense.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 The father of the upright man will be glad, and he who has a wise child will have joy because of him.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Let your father and your mother be glad, let her who gave you birth have joy.
26 My son, give me your heart, and let your eyes take delight in my ways.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 For a loose woman is a deep hollow, and a strange woman is a narrow water-hole.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 Yes, she is waiting secretly like a beast for its food, and deceit by her is increased among men.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 Who says, Oh! who says, Ah! who has violent arguments, who has grief, who has wounds without cause, whose eyes are dark?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 Those who are seated late over the wine: those who go looking for mixed wine.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 Keep your eyes from looking on the wine when it is red, when its colour is bright in the cup, when it goes smoothly down:
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 In the end, its bite is like that of a snake, its wound like the wound of a poison-snake.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Your eyes will see strange things, and you will say twisted things.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 Yes, you will be like him who takes his rest on the sea, or on the top of a sail-support.
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 They have overcome me, you will say, and I have no pain; they gave me blows without my feeling them: when will I be awake from my wine? I will go after it again.
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
