Proverbs 21
1 The king's heart in the hands of the Lord is like the water streams, and by him it is turned in any direction at his pleasure.
Ang puso ng hari ay isang batis ng tubig sa kamay ni Yahweh; siya ang pumapatnubay dito kahit saan niya naisin.
2 Every way of a man seems right to himself, but the Lord is the tester of hearts.
Ang bawat pamamaraan ng tao ay maaaring tama sa kaniyang paningin, ngunit si Yahweh ang sumusukat ng mga puso.
3 To do what is right and true is more pleasing to the Lord than an offering.
Ang paggawa ng kung ano ang tama at makatarungan ay mas katanggap-tanggap kay Yahweh kaysa sa sakripisyo.
4 A high look and a heart of pride, of the evil-doer is sin.
Ang mapagmalaking mga mata at mapagmataas na puso - ang ilawan ng masama - ay kasalanan.
5 The purposes of the man of industry have their outcome only in wealth; but one who is over-quick in acting will only come to be in need.
Ang mga plano ng masipag ang tanging daan sa kasaganahan, ngunit ang lahat ng kumikilos ng masyadong mabilis ay sasapit lamang sa kahirapan.
6 He who gets stores of wealth by a false tongue, is going after what is only breath, and searching for death.
Ang pagtamo ng kayamanan ng isang sinungaling na dila ay panandaliang singaw at isang patibong na nakamamatay.
7 By their violent acts the evil-doers will be pulled away, because they have no desire to do what is right.
Ang karahasan ng kasamaan ay tatangayin sila palayo, sapagkat sila ay tumatanggi na gawin kung ano ang patas.
8 Twisted is the way of him who is full of crime; but as for him whose heart is clean, his work is upright.
Ang paraan ng makasalanang tao ay liku-liko; ngunit ang taong dalisay ay gumagawa ng tama.
9 It is better to be living in an angle of the house-top, than with a bitter-tongued woman in a wide house.
Mas mabuti pang mamuhay sa sulok ng bubungan kaysa sa bahay na kahati ang palaaway na asawang babae.
10 The desire of the evil-doer is fixed on evil: he has no kind feeling for his neighbour.
Ang gana ng masama ay nagmimithi ng labis na kasamaan; ang kaniyang kalapit-bahay sa kaniyang mga mata ay walang nakikitang kabaitan.
11 When the man of pride undergoes punishment, the simple man gets wisdom; and by watching the wise he gets knowledge.
Kapag ang nangungutya ay naparusahan, ang mangmang ay nagiging matalino, at kapag ang taong marunong ay naturuan, nadadagdagan siya ng kaalaman.
12 The Upright One, looking on the house of the evil-doer, lets sinners be overturned to their destruction.
Ang isang gumagawa ng tama ay binabantayan ang bahay ng masama; kaniyang dinadala ang masama sa kasiraan.
13 He whose ears are stopped at the cry of the poor, will himself get no answer to his cry for help.
Ang isa na hindi dininig ang iyak ng mga mahihirap na tao, kapag siya din ay umiyak, hindi siya maririnig.
14 By a secret offering wrath is turned away, and the heat of angry feelings by money in the folds of the robe.
Ang lihim na regalo ay nagpapahupa ng galit at ang isang tagong regalo ay nag-aalis nang matinding galit.
15 It is a joy to the good man to do right, but it is destruction to the workers of evil.
Kapag ang katarungan ay tapos na, nagbibigay ito ng kagalakan sa gumagawa ng tama, ngunit ito ay nagdadala ng takot sa mga masasamang tao.
16 The wanderer from the way of knowledge will have his resting-place among the shades.
Ang siyang naliligaw sa daan ng pang-unawa, ay mamamahinga sa pagpupulong ng mga walang buhay.
17 The lover of pleasure will be a poor man: the lover of wine and oil will not get wealth.
Ang sinumang minamahal ang aliw ay magiging mahirap, ang taong minamahal ang alak at langis ay hindi magiging mayaman.
18 The evil-doer will be given as a price for the life of the good man, and the worker of deceit in the place of the upright.
Ang masamang tao ay magiging katubusan sa gumagawa ng tama, at ang hindi tapat ay katubusan para sa matuwid.
19 It is better to be living in a waste land, than with a bitter-tongued and angry woman.
Mas mabuti pang mamuhay sa disyerto kaysa makasama ang babaeng nagdudulot nang alitan at sobrang makapagreklamo.
20 There is a store of great value in the house of the wise, but it is wasted by the foolish man.
Ang pinakamahal na yaman at langis ay nasa tahanan ng matalino, ngunit inaaksaya ito ng mangmang na lalaki.
21 He who goes after righteousness and mercy will get life, righteousness, and honour.
Ang gumagawa ng tama at mabait—ang taong ito ay makasusumpong ng buhay, katuwiran at karangalan.
22 A wise man goes up into the town of the strong ones, and overcomes its strength in which they put their faith.
Isang matalinong tao ang pumunta laban sa lungsod nang makapangyarihan, at kaniyang ginigiba ang matibay na moog na nagtatanggol nito.
23 He who keeps watch over his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
Sinumang nagbabantay sa kaniyang bibig at dila ay nag-iingat na hindi makasali sa gulo.
24 The man of pride, lifted up in soul, is named high-hearted; he is acting in an outburst of pride.
Ang hambog at mapagmataas na tao - “mangungutya” ang kaniyang pangalan - kumikilos nang may pagmamataas na kayabangan.
25 The desire of the hater of work is death to him, for his hands will do no work.
Ang pagnanais ng tamad ay pumapatay sa kaniyang sarili, dahil ang kaniyang mga kamay ay tumatanggi sa pagtatrabaho.
26 All the day the sinner goes after his desire: but the upright man gives freely, keeping nothing back.
Buong araw siyang nagmimithi at nagmimithi nang labis, ngunit ang isang gumagawa ng tama ay nagbibigay at hindi nagpipigil.
27 The offering of evil-doers is disgusting: how much more when they give it with an evil purpose!
Ang alay ng masamang tao ay kasuklam-suklam; ito ay mas kasuklam-suklam pa kapag dinala niya ito ng may masasamang motibo.
28 A false witness will be cut off, ...
Ang hindi totoong saksi ay mamamatay, ngunit ang isang nakikinig ay magsasalita sa lahat ng oras.
29 The evil-doer makes his face hard, but as for the upright, he gives thought to his way.
Ang masamang lalaki ay ginagawa ang sarili na tila malakas, pero ang matuwid na tao ay maingat sa kaniyang mga kilos.
30 Wisdom and knowledge and wise suggestions are of no use against the Lord.
Walang karunungan, pag-unawa o payo na kayang makatalo kay Yahweh.
31 The horse is made ready for the day of war, but power to overcome is from the Lord.
Ang kabayo ay handa para sa araw ng labanan, ngunit kay Yahweh ang tagumpay ay nabibilang.
