Proverbs 16
1 The designs of the heart are man's, but the answer of the tongue comes from the Lord.
Көңүлдики нийәтләр инсанға тәвәдур; Бирақ тилниң җавави Пәрвәрдигарниң илкидидур.
2 All a man's ways are clean to himself; but the Lord puts men's spirits into his scales.
Инсан өзиниң һәммә қилған ишини пак дәп биләр; Лекин қәлбдики нийәтләрни Пәрвәрдигар таразиға селип тартип көрәр.
3 Put your works into the hands of the Lord, and your purposes will be made certain.
Нийәт қилған ишлириңни Пәрвәрдигарға тапшурғин, Шундақ қилғанда планлириң пишип чиқар.
4 The Lord has made everything for his purpose, even the sinner for the day of evil.
Пәрвәрдигар барлиқ мәвҗудийәтниң һәр бирини мәлум мәхсәт билән апиридә қилған; Һәтта яманларниму балаю-апәт күни үчүн яратқандур.
5 Everyone who has pride in his heart is disgusting to the Lord: he will certainly not go free from punishment.
Тәкәббурлуққа толған көңүлләрниң һәр бири Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Қол тутушуп бирләшсиму, җазасиз қалмас.
6 By mercy and good faith evil-doing is taken away: and by the fear of the Lord men are turned away from evil.
Муһәббәт-шәпқәт вә һәқиқәт билән гуналар кафарәт қилинип йепилар; Пәрвәрдигардин әйминиш адәмләрни яманлиқтин халий қилар.
7 When a man's ways are pleasing to the Lord, he makes even his haters be at peace with him.
Адәмниң ишлири Пәрвәрдигарни хурсән қилса, У һәтта дүшмәнлириниму униң билән енақлаштурар.
8 Better is a little with righteousness, than great wealth with wrongdoing.
Һалал алған аз, Һарам алған көптин әвзәлдур.
9 A man may make designs for his way, but the Lord is the guide of his steps.
Инсан көңлидә өз йолини тохтитар; Амма қәдәмлирини тоғрилайдиған Пәрвәрдигардур.
10 Decision is in the lips of the king: his mouth will not go wrong in judging.
Һәтта падишаниң ләвлиригә қаритип әпсун оқулсиму, Униң ағзи тоғра һөкүмдин чәтнимәс.
11 True measures and scales are the Lord's: all the weights of the bag are his work.
Адил тараза-мизанлар Пәрвәрдигарға хастур; Тараза ташлириниң һәммисини У ясиғандур.
12 Evil-doing is disgusting to kings: for the seat of the ruler is based on righteousness.
Падиша рәзиллик қилса жиркиничликтур, Чүнки тәхт һәққанийәт биләнла мәһкәм турар.
13 Lips of righteousness are the delight of kings; and he who says what is upright is dear to him.
Һәққаний сөзлигән ләвләр падишаларниң хурсәнлигидур; Улар дурус сөзлигүчиләрни яхши көрәр.
14 The wrath of the king is like those who give news of death, but a wise man will put peace in place of it.
Падишаһниң қәһри гоя өлүмниң әлчисидур; Бирақ дана киши [униң ғәзивини] тиничландурар.
15 In the light of the king's face there is life; and his approval is like a cloud of spring rain.
Падишаһниң чирайиниң нури кишигә җан киргүзәр; Униң шәпқити вақтида яққан «кейинки ямғур»дур.
16 How much better it is to get wisdom than gold! and to get knowledge is more to be desired than silver.
Даналиқ елиш алтун елиштин нәқәдәр әвзәлдур; Йорутулушни таллаш күмүчни таллаштин шунчә үстүндур!
17 The highway of the upright is to be turned away from evil: he who takes care of his way will keep his soul.
Дурус адәмниң егиз көтирилгән йоли яманлиқтин айрилиштур; Өз йолиға еһтият қилған киши җенини сақлап қалар.
18 Pride goes before destruction, and a stiff spirit before a fall.
Мәғрурлуқ һалак болуштин авал келәр, Тәкәббурлуқ жиқилиштин авал келәр.
19 Better it is to have a gentle spirit with the poor, than to take part in the rewards of war with men of pride.
Кәмтәр болуп мискинләр билән барди-кәлдидә болуш, Тәкәббурлар билән һарам мал бөлүшкәндин әвзәлдур.
20 He who gives attention to the law of right will get good; and whoever puts his faith in the Lord is happy.
Кимки ишни пәм-парасәт билән қилса пайда тапар; Пәрвәрдигарға таянған болса, бәхит-саадәт көрәр.
21 The wise-hearted will be named men of good sense: and by pleasing words learning is increased.
Көңли дана киши сәгәк атилар; Йеқимлиқ сөзләр адәмләрниң билимини ашурар.
22 Wisdom is a fountain of life to him who has it; but the punishment of the foolish is their foolish behaviour.
Пәм-парасәт өзигә егә болғанларға һаятлиқниң булиқидур; Әқилсизләргә тәлим бәрмәкниң өзи әқилсизликтур.
23 The heart of the wise man is the teacher of his mouth, and gives increased learning to his lips.
Ақиланә кишиниң қәлби ағзидин әқил чиқирар; Униң ләвзигә билимни зиядә қилар.
24 Pleasing words are like honey, sweet to the soul and new life to the bones.
Йеқимлиқ сөзләр гоя һәсәлдур; Көңүлләрни хуш қилип тәнгә давадур.
25 There is a way which seems straight before a man, but its end is the ways of death.
Адәм балисиға тоғридәк көрүнидиған бир йол бар, Лекин ақивити һалакәткә баридиған йоллардур.
26 The desire of the working man is working for him, for his need of food is driving him on.
Ишлигүчиниң иштийи уни ишқа салар; Униң қарни униңға һайдакчилик қилар.
27 A good-for-nothing man is a designer of evil, and in his lips there is a burning fire.
Муттәһәм киши яман гәпни колап жүрәр; Униң ләвлири лавулдап турған отқа охшар.
28 A man of twisted purposes is a cause of fighting everywhere: and he who says evil secretly makes trouble between friends.
Әгир адәм җедәл-маҗира туғдурғучидур; Ғәйвәтчи йеқин достларни айриветәр.
29 A violent man puts desire of evil into his neighbour's mind, and makes him go in a way which is not good.
Зораван киши йеқин адимини аздурар; Уни яман йолға башлап кирәр.
30 He whose eyes are shut is a man of twisted purposes, and he who keeps his lips shut tight makes evil come about.
Көзини жумувалған киши яман нийәтни ойлар; Левини чишлигән киши яманлиққа тәйярдур.
31 The grey head is a crown of glory, if it is seen in the way of righteousness.
Һәққанийәт йолида ақарған чач, Адәмниң шөһрәт таҗидур.
32 He who is slow to be angry is better than a man of war, and he who has control over his spirit than he who takes a town.
Асан аччиқлимайдиған киши палвандин әвзәлдур; Өзини тутувалған шәһәр алғандинму үстүндур.
33 A thing may be put to the decision of chance, but it comes about through the Lord.
Чәк етәккә ташланғини билән, Лекин нәтиҗиси пүтүнләй Пәрвәрдигардиндур.
