Proverbs 1
1 The wise sayings of Solomon, the son of David, king of Israel.
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 To have knowledge of wise teaching; to be clear about the words of reason:
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 To be trained in the ways of wisdom, in righteousness and judging truly and straight behaviour:
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 To make the simple-minded sharp, and to give the young man knowledge, and serious purpose:
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 (The wise man, hearing, will get greater learning, and the acts of the man of good sense will be wisely guided: )
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 To get the sense of wise sayings and secrets, and of the words of the wise and their dark sayings.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 The fear of the Lord is the start of knowledge: but the foolish have no use for wisdom and teaching.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 My son, give ear to the training of your father, and do not give up the teaching of your mother:
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 For they will be a crown of grace for your head, and chain-ornaments about your neck.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 My son, if sinners would take you out of the right way, do not go with them.
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 If they say, Come with us; let us make designs against the good, waiting secretly for the upright, without cause;
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
12 Let us overcome them living, like the underworld, and in their strength, as those who go down to death; (Sheol h7585)
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 Goods of great price will be ours, our houses will be full of wealth;
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 Take your chance with us, and we will all have one money-bag:
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 My son, do not go with them; keep your feet from their ways:
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 For their feet are running after evil, and they are quick to take a man's life.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 Truly, to no purpose is the net stretched out before the eyes of the bird:
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 And they are secretly waiting for their blood and making ready destruction for themselves.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 Such is the fate of everyone who goes in search of profit; it takes away the life of its owners.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Wisdom is crying out in the street; her voice is loud in the open places;
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 Her words are sounding in the meeting-places, and in the doorways of the town:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 How long, you simple ones, will foolish things be dear to you? and pride a delight to the haters of authority? how long will the foolish go on hating knowledge?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Be turned again by my sharp words: see, I will send the flow of my spirit on you, and make my words clear to you.
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 Because your ears were shut to my voice; no one gave attention to my out-stretched hand;
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 You were not controlled by my guiding, and would have nothing to do with my sharp words:
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 So in the day of your trouble I will be laughing; I will make sport of your fear;
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 When your fear comes on you like a storm, and your trouble like a rushing wind; when pain and sorrow come on you.
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 Then I will give no answer to their cries; searching for me early, they will not see me:
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 For they were haters of knowledge, and did not give their hearts to the fear of the Lord:
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 They had no desire for my teaching, and my words of protest were as nothing to them.
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 So the fruit of their way will be their food, and with the designs of their hearts they will be made full.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 For the turning back of the simple from teaching will be the cause of their death, and the peace of the foolish will be their destruction.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 But whoever gives ear to me will take his rest safely, living in peace without fear of evil.
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
