Luke 6
1 Now it came about that on the Sabbath he was going through the fields of grain, and his disciples took the heads of the grain for food, crushing them in their hands.
Екхвар дэ суббота джялас Исусо сиклярнэнца маляґа, а сиклярнэ сщинэнас див, розкхосэнас вастэнца тай ханас ворзо.
2 But some of the Pharisees said, Why do you do what it is not right to do on the Sabbath?
Койсавэ фарисеендар пхэндэ Лэсти: — Сости тумэ терэн кода, со нащи тэ терэ дэ суббота?
3 And Jesus said, Have you not seen in the Writings what David did when he was in need of food, he, and those who were with him;
Исусо пхэнда лэнди: — Тумэ со, на динэнас, со терда Давидо, кала вов тай лэхкэрэ мануша ачиле бокхалэ?
4 How he went into the house of God and took for food the holy bread, which only the priests may take, and gave it to those who were with him?
Вов заджиля дэ Дэвликуно Цэр, лиля мандро, свэнтисардо Дэвлэсти. Вов еджино лэ халя тай дэня пэхкэрэ манушэнди. А кодэва мандро нащи никасти сля тэ ха, кици рашаенди.
5 And he said, The Son of man is lord even of the Sabbath.
Тунчи Исусо пхэнда лэнди: — Чяво Манушыкано исин субботакоро Хулай.
6 And it came about, on another Sabbath, that he went into the Synagogue and was teaching there. And a man was there whose right hand was dead.
Дэ авэр суббота Исусо заджиля дэ синагога тай ачиля тэ сиклярэ. Котэ сля екх мануш, савэстэ чячё васт сля шуко.
7 And the scribes and Pharisees were watching him to see if he would make him well on the Sabbath, so that they might be able to say something against him.
Сиклимаря пав Упхэнима тай фарисея дыкхэнас пала Исусо, чи састярэла Вов дэ суббота, соб тэ дошарэ Лэ.
8 But he had knowledge of their thoughts; and he said to the man whose hand was dead, Get up and come into the middle. And he got up and came forward.
Нэ Вов джянэлас лэнгоро гындо тай пхэнда манушэсти шукэ вастэґа: — Вщи тай выджя машкар! Мануш подлиляпэ тай ачиля машкар.
9 And Jesus said, I put the question to you, Is it right to do good on the Sabbath or to do evil? to give life or to take it away?
Тунчи Исусо пхэнда лэнди: — Пхучяв тумэн: трэбуни дэ суббота тэ терэ лачимо чи бибахт? Тэ фирисарэ води чи тэ мулярэ?
10 And looking round on all of them, he said to him, Put out your hand. And he did so: and his hand was made well.
Тунчи Вов подыкхля пэ всавэрэн тай пхэнда манушэсти: — Процырдэ тиро васт! Вов стерда кади, и васт ачиля састо.
11 But they were full of wrath, and were talking together about what they might do to Jesus.
Вонэ фартэ мижыле тай ачиле тэ дэдумэ екх екхэґа, со лэнди тэ терэ Исусоґа.
12 And it came about in those days that he went out to the mountain for prayer; and he was all night in prayer to God.
Дэ кодэлэн дивэн Исусо джиля пэ плай тэ мангэпэ тай мангляпэ Дэвлэсти котэ всавири рят.
13 And the day came and, turning to his disciples, he made a selection from among them of twelve, to whom he gave the name of Apostles;
Кала авиля диво, Исусо акхарда Пэхкэрэн сиклярнэн тай вытидэня лэндар дэшудуен, савэнди дэня лав «апостолуря»:
14 Simon, to whom he gave the name of Peter, and Andrew, his brother, and James and John and Philip and Bartholomew
Симоно, савэ акхарэнас Пётро, лэхкоро пхрал Андреи, Иаково, Иоанно, Филиппо, Варфоломеи,
15 And Matthew and Thomas and James, the son of Alphaeus, and Simon, who was named the Zealot,
Матфеи, Фома, Иаково Алфеехкоро, Симоно, пэ савэ пхэнэнас «Зилото»,
16 And Judas, the son of James, and Judas Iscariot, he who was false to him.
Иуда Иаковохкоро тай Иуда Искариото, саво ачиля здымареґа.
17 And he came down with them to a level place, and a great band of his disciples, and a very great number of people from all Judaea and Jerusalem and from the parts of Tyre and Sidon by the sea, came to give hearing to him, and to be made well from their diseases;
Тунчи Исусо змукляпэ лэнца плаестар пэ маля. Паша Лэстэ стидэняпэ фартэ бут манушэн: Лэхкэрэ сиклярнэ, мануша всавиря Иудеятар тай Ерусалимостар, кади ж Тиростар тай Сидоностар, форонэндар, савэ ачен паша море.
18 And those who were troubled with unclean spirits were made well.
Вонэ авиле тэ шунэ Лэхкэрэ лава тай тэ састярэпэ пэхкэрэ дукхэндар. Тай мануша, савэн марэнас нажужэ, састярэнаспэ.
19 And all the people were desiring to be touched by him, for power came from him and made them all well.
Всавэрэ вонэ камле тэ лэпэ Исусостэ, колэсти со Лэстар выджялас бари зор тай састярэлас манушэн.
20 And turning his eyes to his disciples he said, Happy are you who are poor: for the kingdom of God is yours.
Тунчи Исусо подыкхля пэ Пэхкэрэн сиклярнэн тай пхэнда: — Бахталэ тумэ, чёрорэ! Тумаро исин Тхагаримо Дэвлэхкоро.
21 Happy are you who are in need of food now: for you will be made full. Happy are you who are weeping now; for you will be glad.
Бахталэ тумэ, бокхалэ акана! Тумэ авэна чялярдэ. Бахталэ, савэ ровэн акана! Тумэ авэна тэ лошавэ.
22 Happy are you, when men have hate for you, and put you away from among them and say angry words to you, turning away in disgust at your name, because of the Son of man.
Бахталэ тумэ, кала мануша тумэн на камэна, кала авэна тэ вытрадэ тумэн, тэ кошэ тумаро лав, тэ пхэнэ пэ тумэн налаче лава пала Чявэ Манушыканэ.
23 Be glad in that day, and be lifted up for joy, for your reward in heaven will be great: for their fathers did these same things to the prophets.
Кадики ж теренас англунаренца и дада кадэлэ манушэнгэрэ! Лошавэн тунчи тай хукэн лошатар! Бари цимин потинэна тумэнди пэ упралима.
24 But unhappy are you who have wealth: for you have been comforted now.
Нэ бида тумэнди, барвалэ! Тумэ катэ ужэ чялиле джювимаґа.
25 Unhappy are you who are full of food now: for you will be in need. Unhappy are you who are laughing now: for you will be crying in sorrow.
Бида тумэнди, чялэ! Тумэ авэна бокхалэ. Бида тумэнди, ко асалпэ акана! Тумэ авэна тэ ровэ и ваздэна типимо дэ грыжа.
26 Unhappy are you when all men give you their approval: for so their fathers did to the false prophets.
Бида тумэнди, кала авэна тэ ашарэ тумэн всавэрэ мануша! Колэсти со лэнгэрэ дада кади ж ашарэнас хохавнэн англунарен.
27 But I say to you who give ear to me, Have love for those who are against you, do good to those who have hate for you,
Тумэнди, ко шунэн, Мэ пхэнав: камэн тумарэн врыжымашэн. Терэн лачимо кодэлэнди, ко тумэн на камэн.
28 Give blessing to those who give you curses, say prayers for those who are cruel to you.
Пхэнэн бахталэ лава кодэлэнди, савэ придэн тумэн мрая. Мангэн Дэвлэ пала кодэлэн, ко акошэл тумэн.
29 If a man gives you a blow on one side of your face, then let the other side be turned to him; from him who takes away your coat, do not keep back your robe.
Ко дэла палма тут пав екх чямни, бандяр лэсти авэр. Ко залэл тутар упралуни їда, дэ лэсти тэ отлэ и гад тиро.
30 Give to everyone who comes with a request, and if a man takes away your property, make no attempt to get it back again.
Всавэрэнди, ко мангэл тутэ, дэ. Кодэлэстар, ко отлэл тутар, на манг павпалэ.
31 Do to others as you would have them do to you.
Сар тумэ камэн, соб тумэнди тэ терэн мануша, кади и тумэ терэн лэнди.
32 If you have love for those who have love for you, what credit is it to you? for even sinners have love for those who have love for them.
Кала камэн кици кодэлэн, ко камэл тумэн, пала со тумэн тэ ашарэ? Кади ж мануша дэ бэзима камэн кодэлэн, ко лэн камэл.
33 And if you do good to those who do good to you, what credit is it to you? for even sinners do the same.
Кала терэн лачимо кодэлэнди, ко тумэнди терэл лачимо, пала со тумэн тэ ашарэ? Мануша дэ бэзима кади ж терэн.
34 And if you let those have the use of your money, from whom you are hoping to get it back, what credit is it to you? even sinners do so to sinners, hoping to get back as much as they gave.
Кала дэн ловэ дэ вуджилима кодэлэнди, кастар думисарэн тэ лэ павпалэ, тунчи пала со тумэн тэ ашарэ? Мануша дэ бэзима кади ж залэн кодэлэнди, кастар думисарэн тэ лэ павпалэ.
35 But be loving to those who are against you and do them good, and give them your money, not giving up hope, and your reward will be great and you will be the sons of the Most High: for he is kind to evil men, and to those who have hard hearts.
Нэ тумэ камэн тумарэн врыжымашэн, терэн лачимо лэнди, залэн дэ вуджилима тай на дожутярэн, со тумэнди отдэна павпалэ. Тунчи бари цимин тумэнди потинэна. Тумэ авэна Барэдэрэхкэрэ чявэнца, колэсти со Вов терэл лачимо и налаченди, и мижэнди.
36 Be full of pity, even as your Father is full of pity.
Сар ковло їло тумарэ Дадэстэ, кади тумэ ковлисарэн тумарэ їлэ манушэндэ.
37 Be not judges of others, and you will not be judged: do not give punishment to others, and you will not get punishment yourselves: make others free, and you will be made free:
На сундисарэн, тай еджинэ на авэна сундисардэ. На дошарэн, тай тумэн на дошарэна. Эртисарэн, тай тумэнди авэла эртисардо.
38 Give, and it will be given to you; good measure, crushed down, full and running over, they will give to you. For in the same measure as you give, it will be given to you again.
Дэнтэ, и тумэнди дэлапэ. Дэлапэ дэ бэрг тумэнди пхэрдо, кади чувэлапэ, со авэла прытасавдо и авэла тэ вычувэпэ аври. Сар тумэ дэна, кади и тумэнди дэно авэла.
39 And he gave them teaching in the form of a story, saying, Is it possible for one blind man to be guide to another? will they not go falling together into a hole?
Тунчи Исусо пхэнда кацави дума: — Чи лиджяла коро корэ? Чи на пэрэна вонэ лэдуй?
40 The disciple is not greater than his master, but everyone whose learning is complete will be like his master.
Сиклярно на барэдэр сиклимарестар, нэ сар высиклёлапэ, авэла, сар сиклимари.
41 And why do you take note of the grain of dust in your brother's eye, but take no note of the bit of wood which is in your eye?
Со ту дыкхэх сулуморы дэ якха тирэ пхралэстэ, нэ дэ пэхкиря якха баро кашт на дыкхэх?
42 How will you say to your brother, Brother, let me take the grain of dust out of your eye, when you yourself do not see the bit of wood in your eye? O false one! first take the wood out of your eye and then you will see clearly to take the dust out of your brother's eye.
Сар пхэнэґа тирэ пхралэсти: «Пхрала, дэ, вылава сулуморы тиря якхатар!» — кала ту дэ пэхкиря якха баро кашт на дыкхэх? Домуенгоро, англал вылэ кашт тиря якхатар, тунчи мишто дыкхэґа, сар тэ вылэ сулуморы якхатар тирэ пхралэстэ.
43 For no good tree gives bad fruit, and no bad tree gives good fruit.
Лачё кашт на анэл цэрно барило. А цэрно кашт на анэл лачё барило.
44 For every tree is judged by its fruit. Men do not get figs from thorns, or grapes from blackberry plants.
Пав барило уджянэлпэ кашт. На стидэн инжыро пусанэ рандендар, на стидэн виноградо пусанэ чярендар.
45 The good man, out of the good store of his heart, gives good things; and the evil man, out of his evil store, gives evil: for out of the full store of the heart come the words of the mouth.
Лачё мануш вылэл лачимо мищимастар, саво исин лэстэ дэ їлэ. Налачё мануш вылэл пэхкэрэ їлэстар бибахт. Кода, со пхэрдо дэ їлэ, выджял чибатар манушэстэ.
46 Why do you say to me, Lord, Lord, and do not the things which I say?
Со тумэ акхарэн Ман: «Рае! Рае!» — а на терэн, сар Мэ тумэнди пхэнав?
47 Everyone who comes to me and gives ear to my words and does them, I will make clear to you what he is like:
Мэ пхэнава тумэнди, пэ кастэ счувэлпэ мануш, саво авэл Мандэ, ашунэл, со Мэ пхэнав, и терэл кода.
48 He is like a man building a house, who went deep and put the base of it on a rock; and when the water came up and the river was driving against that house, it was not moved, because the building was good.
Вов — сар кодэва мануш, саво выґанавда пхув ды барэн и ваздэня пэхкоро цэр пэ баруно фундаменто. Кала дэня пэ цэр баро пани лэнятар, вов на аравда цэр, колэсти со вов сля мишто стердо.
49 But he who gives hearing, without doing, is like a man building a house on the earth without a base for it; and when the force of the river came against it, straight away it came down; and the destruction of that house was great.
Мануш, саво шунэл Муро лав, нэ на джювэл пав лэ, счувэлпэ пэ манушэ, саво ваздэня цэр пэ пхуя. Тунчи дэня пэ цэр баро пани лэнятар, екхатар аравда кодэва цэр и фартэ розмарда лэ.
