Romans 11
1 I ask then, did God reject His people? Certainly not! I am an Israelite myself, a descendant of Abraham, from the tribe of Benjamin.
୧ଅ଼ଡ଼େ ନା଼ନୁ ୱେଞ୍ଜାଲି ଆ଼ଡିଇଁ, ଆତିହିଁ ମାହାପୂରୁ ତାନି ଲ଼କୁଣି ପିସାମାନେସି କି? ଏଲେଆ଼ହିଁ ଏଚେଲା ଜିକେଏ ଆ଼ଆପେ, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ଜିକେଏ ଅବ୍ରାହାମତି କୂଡ଼ାତା ଜାର୍ନାଆ଼ତି ବିନ୍ୟାମିନ୍ ଗଚିତି ଇସ୍ରାୟେଲ ଲ଼କୁତେଏଁ ।
2 God did not reject His people, whom He foreknew. Do you not know what the Scripture says about Elijah, how he appealed to God against Israel:
୨ମାହାପୂରୁ ତଲିଟିଏ ବାଚି କିହାଁ ହା଼ଟାମାନି ତାନି ଲ଼କୁଣି ଏଚେଲା ଜିକେଏ ପିସାହିଲଅସି, ମୀରୁ ଦାର୍ମୁ ସା଼ସ୍ତେରିତା ପ଼ଡ଼ୱି ଆ଼ହାହିଲଅତେରି? ଏ଼ନିକିହିଁ ଏଲିୟ ମାହାପୂରୁ ନ଼କିତା ଇସ୍ରାୟେଲ ଲ଼କୁ କ଼ପାତଲେ କାତା ଜ଼ଲାମାଚେସି,
3 “Lord, they have killed Your prophets and torn down Your altars. I am the only one left, and they are seeking my life as well”?
୩“ପ୍ରବୁ ଏ଼ୱାରି ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରାଇଁ ଏ଼ନିକିହିଁ ପା଼ୟାମାନେରି ଇଞ୍ଜାଁ ପୂଜା ପିଣ୍ତାଣି ଡ଼ିକ୍ହାନା ନାସୱି କିହାମାନେରି, ୱାର୍ଇ ନା଼ନୁ ରଅତେଏଁ ଗେଲ୍ପି ଆ଼ହାମାଇଁ; ଏ଼ୱାରି ନା଼ ଜୀୱୁ ଜିକେଏ ଅ଼ହାଲି ଅଣ୍ପିମାଞ୍ଜାନେରି ।”
4 And what was the divine reply to him? “I have reserved for Myself seven thousand men who have not bowed the knee to Baal.”
୪ଏଲିୟଇଁ ମାହାପୂରୁ ୱେଣ୍ଡେ ଏ଼ନାଆଁ ଏଲେଇଚେସି, “ନା଼ଡ଼ିକିନି ବାଲ୍ ପେ଼ନୁ, ପୂତ୍ଲା ନ଼କିତା ମେଣ୍ତା କୁତା ହିଲଅରି ଇଲେତି ସାତା ମା଼ଣା ଲ଼କୁଣି ମାଙ୍ଗେତାକି ଇଟାମାନମି ।”
5 In the same way, at the present time there is a remnant chosen by grace.
୫ଏଲେକିହିଁଏ ନୀଏଁ ଜିକେଏ କାର୍ମାମେସାନା ଆ଼ଚାମାଚେସି, ଏ଼ୱାରି ବିତ୍ରାଟି ଏଚର ଜା଼ଣାଦେଁ ମାନେରି ।
6 And if it is by grace, then it is no longer by works. Otherwise, grace would no longer be grace.
୬ସାମା ତାନି କାର୍ମାମେହ୍ନି ତା଼ଣାଟି ଆତିହିଁ, ଏ଼ଦି କାମାଲ଼ଡ଼ା ତାକି ଆ଼ହାଲି ଆ଼ଡେଏ; ଇଞ୍ଜାଁ ତାନି କାର୍ମାମେହ୍ନାୟି ସାତା ତଲେ କାର୍ମାମେହ୍ନାୟି ଆ଼ଏ ।
7 What then? What Israel was seeking, it failed to obtain, but the elect did. The others were hardened,
୭ଆତିହିଁ ଏ଼ନାଆଁ ଆ଼ତେ? ଇସ୍ରାୟେଲତି ଲ଼କୁ ଏ଼ନାଆଁ ପାରିମାଚେରି, ଏ଼ଦାଆଁ ବେଟାଆ଼ଆତେରି; ୱାର୍ଇ ମାହାପୂରୁ ଆ଼ଚାମାନି ଏଚରଜା଼ଣା ଲ଼କୁ ଏ଼ଦାଆଁ ବେଟାଆ଼ତେରି, ଏଟ୍କାତାରି ଆମ୍ବାଆରି ଜିକେଏ ମାହାପୂରୁ ହା଼ଟାମାନାଣି ମ଼ନ ହୀଆତେରି ।
8 as it is written: “God gave them a spirit of stupor, eyes that could not see, and ears that could not hear, to this very day.”
୮ସା଼ସ୍ତେରିତା ରା଼ସ୍କି ଆ଼ହାମାନେ, “ମାହାପୂରୁ ନୀଞ୍ଜୁପାତେକା ଏ଼ୱାରାକି ଆ଼ଟ୍ୱା ଜୀୱୁ ହୀହାମାନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ଇଲେତି କାଣ୍କା ହୀହାମାନେସି, ଏ଼ନିକିଁ ଏ଼ୱାରି ମେସାଲି ଆ଼ଡି ହିଲଅରି, ଅ଼ଡ଼େ ଇଲେତି କୀର୍କା ହୀହାମାନେସି ଏ଼ୱାରି ୱେଞ୍ଜାଲି ଆ଼ଡିହିଲଅରି ।”
9 And David says: “May their table become a snare and a trap, a stumbling block and a retribution to them.
୯ଏ଼ୱାରି କାତା ଦାୱୁଦ ରା଼ଚାମାନେସି, “ଏ଼ୱାରି ପାର୍ବୁତି ରା଼ନ୍ଦା ତିନା ଉନାଟି ପା଼ନ୍ଦାତା ରିପାରି, ଏ଼ୱାରି ତର୍ଗାନା ଡଣ୍ତ ବେଟାଆ଼ପେରି ।
10 May their eyes be darkened so they cannot see, and their backs be bent forever.”
୧୦ଏ଼ୱାରି ଏ଼ନିକିଁ ମେସାଲି ଆ଼ଡଅରି, ଏ଼ଦାଆଁତାକି ଏ଼ୱାରି କା଼ଣାୟାଁ ଆ଼ପେରି, କା଼ଲେଏ ଦୁକୁ କସ୍ତ ବେଟାଆ଼ହାନା ଏ଼ୱାରି ଟେଡେଲି ଟୁଡୁୱା ଆ଼ପେ ।”
11 I ask then, did they stumble so as to fall beyond recovery? Certainly not! However, because of their trespass, salvation has come to the Gentiles to make Israel jealous.
୧୧ନା଼ନୁ ଏଲେ ଇଞ୍ଜିମାଇଁ, ଏ଼ୱାରି ନାସୱି ଆ଼ହାଲି ପୁଟି କିହା ମାନେରି କି? ଆ଼ଏ ଏଚେଲା ଜିକେଏ ଆ଼ଆପେ, ସାମା ଏ଼ୱାରି ପା଼ପୁ କିତାକି, ଏ଼ୱାରାଇଁ କାର୍ବି କିହାଲିତାକି ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତାରି ନ଼କିତା ଗେଲ୍ପିଆ଼ନି ଅଦିକାରା ମେ଼ଡ଼ାଆ଼ତେ ।
12 But if their trespass means riches for the world, and their failure means riches for the Gentiles, how much greater riches will their fullness bring!
୧୨ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁତି ପା଼ପୁ ଦାର୍ତିତି ବାରେ ଲ଼କୁତାକି ହା଼ରେକା ବାତ୍କୁ ଲେହେଁ ଆ଼ହାମାନେ, ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁ ରିତାକି ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁତାକି ବ଼ର ହା଼ରେଏ ଗାଡି ଲା଼ବା କିହାମାନେରି, ଇଞ୍ଜାଁ ବାରେ ଜୀହୁଦି କୂଡ଼ା ଗେଲ୍ପି ଆ଼ତିହିଁମା ଏମ୍ବାଟି ଏଚେକା ଗାଡି ବ଼ର ବେଟାଆ଼ଅରି!
13 I am speaking to you Gentiles. Inasmuch as I am the apostle to the Gentiles, I magnify my ministry
୧୩ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁଣି ନା଼ନୁ ଏଲେ ଇଞ୍ଜିମାଇଁ, ନା଼ନୁ ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁତାକି ପାଣ୍ତ୍ୱି ଆ଼ହାମାନାକି ନା଼ ସେ଼ବା କାମାତି ପା଼ଣା ତାକି ନା଼ନୁ ବଡପଣ ଆ଼ହିମାଇଁ ।
14 in the hope that I may provoke my own people to jealousy and save some of them.
୧୪ଏ଼ନିକିହିଁ ଆ଼ପେ ଜାହାରା କୂଡ଼ାତି ଲ଼କୁଣି ରା଼ହାଁ କିୱିକିହାନା ଏ଼ୱାରି ତା଼ଣାଟି ଏଚର ଜା଼ଣାଇଁ ଗେଲ୍ପାଲି ଆ଼ଡିଇଁ ।
15 For if their rejection is the reconciliation of the world, what will their acceptance be but life from the dead?
୧୫ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାରି ପିସ୍ପିଆ଼ତାକି ଦାର୍ତି ତ଼ଣେ ଆ଼ତେ । ଆତିହିଁ, ମାହାପୂରୁ ବାରେ ଜୀହୁଦି କୂଡ଼ାତି ଆବିସାରେ, ଏ଼ଦାଆଁତି ପା଼ଡ଼େୟି ଏ଼ନାଆଁ ଆ଼ନେ? ଏ଼ଦି ହା଼ତି ମାଣ୍ସି ଜୀୱୁ ବେଟାଆ଼ତି ଲେହେଁ ।
16 If the first part of the dough is holy, so is the whole batch; if the root is holy, so are the branches.
୧୬ରଚାଣି ରୂଟି ମାହାପୂରୁ ଦ଼ରୁତଲେ ହେର୍ପି ଆ଼ହାମାଚିହିଁ, ବାରେ ରୂଟି ଜିକେଏ ହେର୍ପି ଆ଼ହାମାନେ ଇଞ୍ଜିଁ ଇନାୟି; ର଼ ମା଼ର୍ନୁତି ହୀରୁ ହେର୍ପି ଆ଼ହାମାଚିହିଁ, ଏ଼ଦାଣି କମା କାନ୍ଦି ଜିକେଏ ହେର୍ପି ଆ଼ହାମାନୁ ଇଞ୍ଜିଁ ଅଣ୍ପିନାୟି ।
17 Now if some branches have been broken off, and you, a wild olive shoot, have been grafted in among the others to share in the nourishment of the olive root,
୧୭ସାମା ଏଚେକା କମାୟାଁ ରାତ୍ପି ଆ଼ତୁ ଅ଼ଡ଼େ ମୀରୁ ଜା଼ଡ଼ାତି ଜୀତ ମା଼ର୍ନୁତି କମାୟାଁ ଆ଼ତିଜିକେଏ ଏ଼ ବିତ୍ରା ଦ୍ରୁସ୍ପିଆ଼ତେରି, ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାରିତଲେ ଜୀତ ମା଼ର୍ନୁତି ଡାକିତି ରାସାତା ଆଣ୍ତିତେରି ।
18 do not boast over those branches. If you do, remember this: You do not support the root, but the root supports you.
୧୮ଆତିହିଁ ଏ଼ କମାୟାଁ କ଼ପାତଲେ ବଡପଣ ଆ଼ଆଦୁ; ସାମା ମୀରୁ ବଡପଣ କିଦେରି, ମୀରୁ ମା଼ର୍ନୁତି ଡାକିତି ଆସା ହିଲଅତେରି, ସାମା ଡାକି ମିଙ୍ଗେ ଆସାମାଞ୍ଜାନେ, ଈଦାଆଁ ମୀରୁ ପୁଞ୍ଜା ଡ଼ୟାଦୁ ।
19 You will say then, “Branches were broken off so that I could be grafted in.”
୧୯ଆତିହିଁ ମୀରୁ ଏଲେଇଞ୍ଜାଲି ଆ଼ଡିଦେରି, “ନାଙ୍ଗେ ଟା଼ୟୁ ହୀହାନା ଦୁର୍ସାଲି ତାକି ଏ଼ କମାଣି ରାତ୍ପି ଆ଼ହାମାଚୁ ।”
20 That is correct: They were broken off because of unbelief, but you stand by faith. Do not be arrogant, but be afraid.
୨୦ଏ଼ଦି ସାତା, ଏ଼ୱାରି ନାମାଆଲିଏ ରାତ୍ପି ଆ଼ତେରି, ମୀରୁ ୱାର୍ଇ ନାମାଲିଏ ଏ଼ ଟା଼ୟୁ ଅଦିକାରା କିହାମାଞ୍ଜେରି, ସାମା ବଡପଣ ଆ଼ଆନା ଆଜାଦୁ;
21 For if God did not spare the natural branches, He will certainly not spare you either.
୨୧ମା଼ର୍ନୁତା ଗା଼ଲ୍ହାମାନି କମାୟାଁ ଲେହେଁ ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁଣି ମାହାପୂରୁ ଡଣ୍ତ ହୀଆନା ପିସାହିଲଅସି ଇଚିସାରେ, ଏ଼ୱାସି ମିଙ୍ଗେ ଜିକେଏ ପିସ୍ତଅସି ।
22 Take notice, therefore, of the kindness and severity of God: severity to those who fell, but kindness to you, if you continue in His kindness. Otherwise you also will be cut off.
୨୨ଇମ୍ବାଆଁ ସିନିକିନି କାତା, ମାହାପୂରୁ ଏ଼ନିକିହିଁ କାର୍ମା ମେହ୍ନାସି ଇଞ୍ଜାଁ କାର୍ବି ଆ଼ନାସି; ଆମ୍ବାଆରି ପା଼ପୁତା ତର୍ଗା ମାନେରି, ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏ଼ୱାସି କାର୍ବି ଆ଼ନେସି; ସାମା ଏଚରଦିନା ପାତେକା ତାନି କାର୍ମାମେହ୍ନି ତା଼ଣା ଡ଼ୟିଦେରି, ଏଚରଦିନା ମିଙ୍ଗେତାକି କାର୍ମା ମେସ୍ତାନାସି, ତାନି କାର୍ମାମେହ୍ନାଣି ଜା଼କ୍ହିସାରେ; ମୀରୁ ଜିକେଏ ରାତ୍ପି ଆ଼ଦେରି ।
23 And if they do not persist in unbelief, they will be grafted in, for God is able to graft them in again.
୨୩ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁ ଏ଼ୱାରି ନାମୁତି ପିହ୍ଅରି, ଆତିହିଁ ଏ଼ୱାରି ତଲିମାଚି ଟା଼ୟୁତା ୱେଣ୍ତେ ତୀରି ଆ଼ନେରି । ମାହାପୂରୁ ଈଦାଆଁ କିହାଲି ଆ଼ଡିମାନେସି ।
24 For if you were cut from a wild olive tree, and contrary to nature were grafted into one that is cultivated, how much more readily will these, the natural branches, be grafted into their own olive tree!
୨୪ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁ ଜା଼ଡ଼ାତି ଜୀତ ମା଼ର୍ନୁତି ଗମାୟାଁ ଲେହେଁ । ଏ଼ୱି ରାତ୍ପି ଆ଼ହାନା ଏମ୍ବାତାଇ ଆ଼ଆତି ଜିକେଏ ବା଼ଡ଼ାତା ପାଡିକିହାମାନି ଜୀତ ମା଼ର୍ନୁ ତଲେ ଦ୍ରୁସ୍ପି ଆ଼ହାମାନୁ । ଜୀହୁଦି କୂଡ଼ାତି ଲ଼କୁ ବା଼ଡ଼ାତା ପାଡିକିହାମାନି ଜୀତ ମା଼ର୍ନୁ ଲେହେଁ । ଈ ମା଼ର୍ନୁତି ରାତ୍ପି ଆ଼ହାମାନି ଗମାଣି ୱେଣ୍ଡେ ମା଼ର୍ନୁ ତଲେ ଦୁର୍ସାଲି ମାହାପୂରୁ ଆ଼ଡିନେସି ।
25 I do not want you to be ignorant of this mystery, brothers, so that you will not be conceited: A hardening in part has come to Israel, until the full number of the Gentiles has come in.
୨୫ଏ଼ ତାୟି ତାଙ୍ଗିସ୍କାତେରି, ମୀରୁ ଏ଼ନିକିଁ ମିଙ୍ଗେତାକି ମୀରୁଏ ବୁଦିଗାଟାତମି ଇଞ୍ଜିଁ ଅଣ୍ପଅତେରି, ଈଦାଆଁତାକି ମୀରୁ ଈ ଡ଼ୁଗାମାନି କାତାତି ପୁନାଆନା ମାଣ୍ମ୍ବେରି ଇଞ୍ଜିଁ ନା଼ ମ଼ନ ହିଲେଏ, ଇଚିହିଁ ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁ ବାରେ ହ଼ଡ଼୍ଆ ପାତେକା ଇସ୍ରାୟେଲତି ଏଚେକା ଲ଼କୁ ନାମାଆନା ଡ଼ୟିନେରି;
26 And so all Israel will be saved, as it is written: “The Deliverer will come from Zion; He will remove godlessness from Jacob.
୨୬ଇଲେଆ଼ହିଁ ବାରେ ଇସ୍ରାୟେଲ ଲ଼କୁ ଗେଲ୍ପି ଆ଼ନେରି, ଏ଼ନିକିଁ ରା଼ସ୍କି ଆ଼ହାମାନେ, “ଗେଲ୍ପି କିନାସି ସିୟନଟି ୱା଼ନେସି, ଜାକୁବ କୂଡ଼ାତା ମାନି ବାରେ ଲାଗେଏତାଣି ହେକ କିନେସି ।
27 And this is My covenant with them when I take away their sins.”
୨୭ଏଚିବେ଼ଲା ନା଼ନୁ ଏ଼ୱାରି ପା଼ପୁ ବାରେ ହେକ କିଇଁ, ଏଚିବେ଼ଲା ଏ଼ୱାରିତଲେ ଈ ରା଼ଜିମା଼ନା କିନମି ।”
28 Regarding the gospel, they are enemies on your account; but regarding election, they are loved on account of the patriarchs.
୨୮ନେହିଁ କାବ୍ରୁତି ଆହ୍ଆ ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁ ମିଙ୍ଗେତାକି ମାହାପୂରୁକି ସାତ୍ରୁୟାଁ ଆ଼ହାମାନେରି, ସାମା ମାହାପୂରୁ ଆ଼ଚାମାନି ଆକୁ ଆ଼ବାୟାଁ ତାକି ଏ଼ୱାରି ମାହାପୂରୁକି ଜୀୱୁ ନ଼ନାରି ଆ଼ହାମାନେରି ।
29 For God’s gifts and His call are irrevocable.
୨୯ଇଚିହିଁ ମାହାପୂରୁ ଆ଼ଚାମାନାୟି ଅ଼ଡ଼େ ତାନି କାର୍ମାତି ଦା଼ନା ଏଚେଲାୱା ଉଜେଏ ଆ଼ଏ ।
30 Just as you who formerly disobeyed God have now received mercy through their disobedience,
୩୦ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତି ଲ଼କୁତେରି ତଲି ମୀରୁ ମାହାପୂରୁଇଁ ମା଼ନି କିହାହିଲାଆତେରି; ସାମା ନୀଏଁ ଜୀହୁଦି ଲ଼କୁ ମା଼ନି କିଆତାକି ମାହାପୂରୁତି କାର୍ମାମେହ୍ନାଣି ବେଟାଆ଼ତେରି,
31 so they too have now disobeyed, in order that they too may now receive mercy through the mercy shown to you.
୩୧ଏଲେଆ଼ହିଁଏ ଏ଼ୱାରି ଜିକେଏ ନୀଏଁ ମା଼ନି କିହାହିଲଅରି, ଏ଼ନିକିହିଁ ମିଙ୍ଗେତାକି ତ଼ଞ୍ଜାଆ଼ହାମାନି କାର୍ମାମେହ୍ନାଣି ତଲେ ଏ଼ୱାରି ଜିକେଏ ନୀଏଁ କାର୍ମାମେହ୍ନାଣି ବେଟାଆ଼ନେରି ।
32 For God has consigned everyone to disobedience so that He may have mercy on everyone. (eleēsē g1653)
୩୨ଏ଼ନିଇଚିହିଁ ମାହାପୂରୁ ବାରେ ଜା଼ଣାଇଁ କାର୍ମା ମେସାଲି ତାକି ମାହାପୂରୁ ବାରେଜା଼ଣାତି ମା଼ନି କିଆରେଟୁ ହେର୍ପା ମାନେସି । (eleēsē g1653)
33 O, the depth of the riches of the wisdom and knowledge of God! How unsearchable are His judgments, and untraceable His ways!
୩୩ଅ଼ହତା! ମାହାପୂରୁତି ବୁଦି ଇଞ୍ଜାଁ ପୁନି ବା଼ଡ଼୍ୟୁ ଏଚେକା କାଜାୟି! ତାନି ଅଣ୍ପୁତି ଆମ୍ବାଆସି ତେଲ୍ହି କିୟାନେସି? ଇଞ୍ଜାଁ ତାନି ଜିରୁତି ଆମ୍ବାଆସି ପୁଞ୍ଜାଲି ଆ଼ଡିମାନେସି?
34 “Who has known the mind of the Lord? Or who has been His counselor?”
୩୪ସା଼ସ୍ତେରିତା ରା଼ସ୍କି ଆ଼ହାମାନେ; “ଆମ୍ବାଆସି ମାହାପୂରୁତି ଅଣ୍ପୁତା ମାନାଣି ତେଲ୍ହିନେସି? ଆମ୍ବାଆସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ୱେସାଲି ଆ଼ଡିନେସି?
35 “Who has first given to God, that God should repay him?”
୩୫ମାହାପୂରୁକି ଆମ୍ବାଆସି ଏଚେଲା ଏ଼ନାଆଁ ହୀହାମାନେସି, ଏ଼ଦାଆଁତାକି ଏ଼ୱାଣାକି ଏ଼ୱାସି ୱେଣ୍ଡେ ହୀନାୟି ମାନେ?”
