Proverbs 8
1 Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?
Hindi ba nananawagan ang Karunungan? Hindi ba itinataas ng Pang-unawa ang kaniyang tinig?
2 On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.
Sa mga taluktok ng bundok sa tabi ng daan, sa mga daang nagsasalubong, ang Karunungan ay naninindigan.
3 Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:
Sa tabi ng mga pasukan sa lungsod, malapit sa tarangkahan ng mga lungsod, siya ay nananawagan.
4 “To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.
Mga mamamayan, tinatawag ko kayo at itinataas ko ang aking tinig sa mga anak ng sangkatauhan.
5 O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.
Kayong mga hindi naturuan, dapat ninyong maintindihan ang katalinuhan at kayong kinasusuklaman ang kaalaman, kayo ay dapat magkaroon ng isang maunawaing puso.
6 Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.
Makinig kayo at magsasalita ako ng mga mararangal na bagay at kapag bumuka ang aking mga bibig ay sasabihin ko kung ano ang tama—
7 For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.
dahil ang aking bibig ay nagsasalita kung ano ang mapagkakatiwalan, at ang aking mga labi ay napopoot sa kasamaan.
8 All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.
Lahat ng mga salita sa aking bibig ay makatarungan; walang baluktot at nakaliligaw sa kanila.
9 They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.
Ang lahat ng aking mga salita ay matuwid para sa nakakaunawa; ang mga salita ko ay matuwid sa mga nakatatagpo ng kaalaman.
10 Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.
Piliin ninyo ang aking katuruan kaysa sa pilak at kaalaman kaysa purong ginto.
11 For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.
Dahil ako, ang Karunungan, ay mas mabuti kaysa sa mga hiyas; wala sa inyong ninanais ang maaaring maihalintulad sa akin.
12 I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.
Ako, ang Karunungan, ay namumuhay nang may Kabaitan, at aking taglay ang kaalaman at kahinahunan.
13 To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.
Ang pagkatakot kay Yahweh ay para kapootan ang kasamaan — kinapopootan ko ang pagmamataas at kayabangan, ang masamang paraan, at malaswang pananalita — kinapopootan ko sila.
14 Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.
Mayroon akong mabuting payo at maayos na karunungan; mayroon akong mahusay na pananaw, at taglay ko ang kalakasan.
15 By me kings reign, and rulers enact just laws;
Sa pamamagitan ko, ang mga hari ay naghahari—pati na taong mararangal, at lahat ng mga namumuno ng makatarungan.
16 By me princes rule, and all nobles who govern justly.
Sa pamamagitan ko, ang mga prinsipe ay naghahari at ang mga mararangal at lahat ng namamahala nang may katarungan.
17 I love those who love me, and those who seek me early shall find me.
Mahal ko silang mga nagmamahal sa akin, at silang mga masisipag na humahanap sa akin ay matatagpuan ako.
18 With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.
Nasa akin ang mga kasaganaan at karangalan, walang maliw na kayamanan at katuwiran.
19 My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.
Ang aking bunga ay mas mabuti pa kaysa ginto, mas mabuti pa kahit sa pinong ginto; ang aking ibinibigay ay mas mabuti pa sa purong pilak.
20 I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,
Lumalakad ako sa daan na matuwid, sa mga landas na patungo sa katarungan,
21 bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.
para makapagbigay ako ng pamana sa mga nagmamahal sa akin at punuin ang kanilang mga imbakan ng yaman.
22 The LORD created me as His first course, before His works of old.
Nilikha ako ni Yahweh mula pa noong pasimula — ang una sa kaniyang mga ginawa noong unang panahon.
23 From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.
Mula pa noong unang panahon, inilagay na ako sa pagkalalagyan—mula ng una, mula pa sa pasimula ng mundo.
24 When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.
Bago pa magkaroon ng mga karagatan, ako ay isinilang na—bago pa magkaroon ng mga bukal na may masaganang tubig, bago pa ilagay ang mga bundok,
25 Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,
at bago pa ang mga burol, ako ay ipinanganak na.
26 before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.
Ipinanganak na ako bago pa likhain ni Yahweh ang lupa o mga bukirin, o kahit ang unang alikabok sa mundo.
27 I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,
Naroon na ako nang naitatag niya ang kalangitan, nang kaniyang ginuhit ang hangganan sa ibabaw ng kailaliman.
28 when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,
Naroon na ako nang naitatag niya ang mga kalangitan sa itaas at nang ginawa niya ang mga bukal sa kalaliman.
29 when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.
Naroon na ako nang ginawa niya ang hangganan para sa dagat, kaya ang katubigan ay hindi kumalat lagpas kung saan niya iniutos, at kung saan niya inutos ilagay ang mga pundasyon ng lupa.
30 Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.
Ako ay nasa tabi niya, bilang isang dalubhasang manggagawa, at ako ang kanyang kasiyahan sa araw araw, laging nagagalak sa harap niya.
31 I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.
Nagagalak ako sa kanyang buong daigdig, at ang kasiyahan ko ay nasa sangkatauhan.
32 Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
At ngayon, aking mga anak na lalaki, makinig kayo sa akin, dahil silang mga nananatili sa aking mga pamamaraan ay magiging masaya.
33 Listen to instruction and be wise; do not ignore it.
Makinig kayo sa aking katuruan at maging marunong; huwag kaligtaan ito.
34 Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.
Ang siyang nakikinig sa akin ay magiging masaya — nagmamasid bawat araw sa aking mga tarangkahan, naghihintay sa akin sa tabi ng mga pintuan ng aking tahanan.
35 For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.
Dahil ang sinumang nakakatagpo sa akin ay nakakatagpo ng buhay, at matatagpuan niya ang kagandahang loob ni Yahweh.
36 But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”
Pero siya na nabibigong matagpuan ako ay pinapahamak ang kaniyang sarili; ang lahat ng namumuhi sa akin ay umiibig sa kamatayan.”
