Proverbs 8
1 Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 “To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 By me kings reign, and rulers enact just laws;
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 By me princes rule, and all nobles who govern justly.
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I love those who love me, and those who seek me early shall find me.
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 The LORD created me as His first course, before His works of old.
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 Listen to instruction and be wise; do not ignore it.
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
