Proverbs 8
1 Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?
Czy mądrość nie woła i rozum nie wydaje swego głosu?
2 On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.
Stoi na szczycie wysokich miejsc, przy drodze, na rozstajach dróg.
3 Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:
Przy bramach, przy wjeździe do miasta, przy wejściu, u drzwi woła:
4 “To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.
Do was wołam, o mężowie, mój głos [kieruję] do synów ludzkich.
5 O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.
Prości, uczcie się rozwagi, a wy, głupi, bądźcie rozumnego serca.
6 Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.
Słuchajcie, bo będę mówił o rzeczach wzniosłych, a wargi moje otworzą się, aby [głosić] prawość.
7 For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.
Moje usta bowiem mówią prawdę, a niegodziwością brzydzą się moje wargi.
8 All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.
Sprawiedliwe są wszystkie słowa moich ust; nie ma w nich nic fałszywego ani przewrotnego.
9 They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.
Wszystkie są jasne dla rozumnego i prawe dla tych, którzy znajdują wiedzę.
10 Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.
Przyjmijcie moje pouczenie zamiast srebra i wiedzę [raczej] niż wyborne złoto.
11 For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.
Lepsza bowiem jest mądrość niż perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
12 I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.
Ja, mądrość, mieszkam z rozwagą i odkrywam wiedzę roztropności.
13 To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.
Bojaźń PANA to nienawidzić zła. Ja nienawidzę pychy, wyniosłości, złej drogi i ust przewrotnych.
14 Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.
Moja [jest] rada i prawdziwa mądrość, ja [jestem] roztropnością i moja jest moc.
15 By me kings reign, and rulers enact just laws;
Dzięki mnie królowie rządzą i władcy stanowią sprawiedliwość.
16 By me princes rule, and all nobles who govern justly.
Dzięki mnie panują władcy i dostojnicy, wszyscy sędziowie ziemi.
17 I love those who love me, and those who seek me early shall find me.
Miłuję tych, którzy mnie miłują, a ci, którzy szukają mnie pilnie, znajdą mnie.
18 With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.
Przy mnie [jest] bogactwo i chwała, trwałe bogactwo i sprawiedliwość.
19 My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.
Mój owoc [jest] lepszy niż złoto, nawet najczystsze złoto, a moje plony [lepsze] niż wyborne srebro.
20 I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,
Prowadzę ścieżką sprawiedliwości, pośród ścieżek sądu;
21 bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.
Aby tym, którzy mnie miłują, dać w dziedzictwo majątek wieczny i napełnić ich skarbce.
22 The LORD created me as His first course, before His works of old.
PAN posiadł mnie na początku swej drogi, przed swymi dziełami, przed wszystkimi czasy.
23 From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.
Przed wiekami zostałam ustanowiona, od początku; zanim powstała ziemia;
24 When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.
Gdy jeszcze nie było głębin, zostałam zrodzona, kiedy jeszcze nie było źródeł obfitujących w wody.
25 Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,
Zanim góry zostały założone, nim były pagórki, zostałam zrodzona.
26 before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.
Gdy jeszcze nie stworzył ziemi ani pól, ani początku prochu okręgu ziemskiego;
27 I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,
Kiedy przygotowywał niebiosa, byłam tam; gdy odmierzał okrąg nad powierzchnią głębi;
28 when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,
Gdy w górze utwierdzał obłoki i umacniał źródła głębin;
29 when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.
Gdy wyznaczał morzu jego granice, by wody nie przekraczały jego rozkazu, kiedy ustalał fundamenty ziemi;
30 Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.
Byłam wtedy przy nim [jak] wychowanka i byłam [jego] radością każdego dnia, ciesząc się zawsze przed nim;
31 I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.
Radując się na okręgu jego ziemi, rozkoszując się synami ludzkimi.
32 Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
Teraz więc, synowie, słuchajcie mnie, bo błogosławieni są ci, którzy strzegą moich dróg.
33 Listen to instruction and be wise; do not ignore it.
Słuchajcie pouczeń, nabądźcie mądrości i nie odrzucajcie jej.
34 Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.
Błogosławiony człowiek, który mnie słucha, czuwając u moich wrót każdego dnia i strzegąc odrzwi moich bram.
35 For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.
Bo kto mnie znajduje, znajduje życie i otrzyma łaskę od PANA.
36 But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”
Ale kto grzeszy przeciwko mnie, wyrządza krzywdę swojej duszy; wszyscy, którzy mnie nienawidzą, miłują śmierć.
