Proverbs 6
1 My son, if you have put up security for your neighbor, if you have struck hands in pledge with a stranger,
Con ơi, nếu con bảo lãnh bạn sơ giao, hay đưa tay cam kết với người lạ mặt.
2 if you have been trapped by the words of your lips, ensnared by the words of your mouth,
Nếu con vướng mắc lời thề, bị miệng lưỡi con ràng buộc—
3 then do this, my son, to free yourself, for you have fallen into your neighbor’s hands: Go, humble yourself, and press your plea with your neighbor.
hãy nghe lời ta khuyên và tự cứu mình, vì con đã rơi vào tay của bạn con. Hãy hạ mình xuống; đi xin họ hủy lời cam kết.
4 Allow no sleep to your eyes or slumber to your eyelids.
Đừng trì hoãn; con phải đi ngay! Không được nghỉ ngơi cho đến khi xong việc.
5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
Phải lo giải thoát lấy thân, như nai thoát tay thợ săn, như chim thoát bẫy.
6 Walk in the manner of the ant, O slacker; observe its ways and become wise.
Này người lười biếng, hãy quan sát sinh hoạt loài kiến. Hãy rút tỉa bài học để khôn ngoan!
7 Without a commander, without an overseer or ruler,
Tuy không có thủ lãnh, quan chức, hay người cai trị,
8 it prepares its provisions in summer; it gathers its food at harvest.
nhưng mùa hè, chúng biết dự trữ lương thực, mùa gặt chúng biết gom góp thóc lúa.
9 How long will you lie there, O slacker? When will you get up from your sleep?
Nhưng người lười biếng kia, còn ngủ mãi sao? Đến bao giờ mới thức giấc?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—
11 and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.
12 A worthless person, a wicked man, walks with a perverse mouth,
Bọn vô lại độc ác thích điều gì? Họ không ngớt nói lời dối trá,
13 winking his eyes, speaking with his feet, and pointing with his fingers.
nháy mắt, khều chân hay tay ngầm ra dấu.
14 With deceit in his heart he devises evil; he continually sows discord.
Lòng đầy gian tà, mưu toan điều ác, xui cạnh tranh, bất hòa.
15 Therefore calamity will come upon him suddenly; in an instant he will be shattered beyond recovery.
Nhưng họ sẽ bị tai họa bất ngờ, bị diệt không phương cứu thoát.
16 There are six things that the LORD hates, seven that are detestable to Him:
Sáu điều Chúa Hằng Hữu ghét— hay bảy điều làm Ngài gớm ghê:
17 haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
Mắt kiêu căng, lưỡi gian dối, bàn tay đẫm máu vô tội,
18 a heart that devises wicked schemes, feet that run swiftly to evil,
lòng mưu toan những việc hung tàn, chân phóng nhanh đến nơi tội ác,
19 a false witness who gives false testimony, and one who stirs up discord among brothers.
làm chứng gian khai mang hại người, xúi giục anh chị em tranh chấp.
20 My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy, và đừng bỏ khuôn phép mẹ con.
21 Bind them always upon your heart; tie them around your neck.
Phải luôn luôn ghi lòng tạc dạ. Đeo những lời ấy vào cổ con.
22 When you walk, they will guide you; when you lie down, they will watch over you; when you awake, they will speak to you.
Nó sẽ dẫn dắt con khi đi. Gìn giữ con lúc ngủ. Trò chuyện khi con thức dậy.
23 For this commandment is a lamp, this teaching is a light, and the reproofs of discipline are the way to life,
Vì sự khuyên dạy là ngọn đèn, khuôn phép là ánh sáng; Quở trách khuyên dạy là vạch đường sống cho con.
24 to keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the adulteress.
Gìn giữ con khỏi đàn bà tội lỗi, khỏi lưỡi dụ dỗ của dâm phụ.
25 Do not lust in your heart for her beauty or let her captivate you with her eyes.
Lòng con đừng thèm muốn nhan sắc nó. Chớ để khóe mắt nó chinh phục con.
26 For the levy of the prostitute is poverty, and the adulteress preys upon your very life.
Mê kỹ nữ thì sẽ lâm cảnh vong gia bại sản, lấy vợ người thì mất cả hồn linh.
27 Can a man embrace fire and his clothes not be burned?
Có ai mang lửa trong lòng, mà áo quần không bốc cháy?
28 Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
Có ai bước trên than hồng, mà khỏi bị phỏng chân chăng?
29 So is he who sleeps with another man’s wife; no one who touches her will go unpunished.
Ai ngoại tình với vợ người cũng vậy. Người đụng đến nàng hẳn không tránh khỏi hình phạt.
30 Men do not despise the thief if he steals to satisfy his hunger.
Người ta có thể khoan hồng cho kẻ trộm, vì hắn phạm tội ăn cắp do đói.
31 Yet if caught, he must pay sevenfold; he must give up all the wealth of his house.
Nhưng nếu bị bắt nó phải bồi thường gấp bảy lần, phải lấy hết tài vật trong nhà để trang trải.
32 He who commits adultery lacks judgment; whoever does so destroys himself.
Nhưng người phạm tội ngoại tình thật ngu dại, vì tự hủy diệt chính mình.
33 Wounds and dishonor will befall him, and his reproach will never be wiped away.
Danh liệt, thân bại. Hổ thẹn nhục nhã suốt đời.
34 For jealousy enrages a husband, and he will show no mercy in the day of vengeance.
Người chồng sẽ ghen tuông giận dữ, báo thù chẳng chút nương tay.
35 He will not be appeased by any ransom, or persuaded by lavish gifts.
Anh ta không nhận tiền chuộc lỗi, dù con nộp bao nhiêu cũng không bằng lòng.
