Proverbs 6
1 My son, if you have put up security for your neighbor, if you have struck hands in pledge with a stranger,
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 if you have been trapped by the words of your lips, ensnared by the words of your mouth,
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 then do this, my son, to free yourself, for you have fallen into your neighbor’s hands: Go, humble yourself, and press your plea with your neighbor.
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 Allow no sleep to your eyes or slumber to your eyelids.
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 Walk in the manner of the ant, O slacker; observe its ways and become wise.
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 Without a commander, without an overseer or ruler,
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 it prepares its provisions in summer; it gathers its food at harvest.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 How long will you lie there, O slacker? When will you get up from your sleep?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 A worthless person, a wicked man, walks with a perverse mouth,
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 winking his eyes, speaking with his feet, and pointing with his fingers.
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 With deceit in his heart he devises evil; he continually sows discord.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 Therefore calamity will come upon him suddenly; in an instant he will be shattered beyond recovery.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 There are six things that the LORD hates, seven that are detestable to Him:
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 a heart that devises wicked schemes, feet that run swiftly to evil,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 a false witness who gives false testimony, and one who stirs up discord among brothers.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Bind them always upon your heart; tie them around your neck.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 When you walk, they will guide you; when you lie down, they will watch over you; when you awake, they will speak to you.
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 For this commandment is a lamp, this teaching is a light, and the reproofs of discipline are the way to life,
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 to keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the adulteress.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 Do not lust in your heart for her beauty or let her captivate you with her eyes.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 For the levy of the prostitute is poverty, and the adulteress preys upon your very life.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 Can a man embrace fire and his clothes not be burned?
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 So is he who sleeps with another man’s wife; no one who touches her will go unpunished.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 Men do not despise the thief if he steals to satisfy his hunger.
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 Yet if caught, he must pay sevenfold; he must give up all the wealth of his house.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 He who commits adultery lacks judgment; whoever does so destroys himself.
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 Wounds and dishonor will befall him, and his reproach will never be wiped away.
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 For jealousy enrages a husband, and he will show no mercy in the day of vengeance.
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 He will not be appeased by any ransom, or persuaded by lavish gifts.
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
