Proverbs 4
1 Listen, my sons, to a father’s instruction; pay attention and gain understanding.
Słuchajcie, synowie, pouczenia ojca i zważajcie na to, abyście poznali roztropność;
2 For I give you sound teaching; do not abandon my directive.
Bo daję wam dobrą naukę, nie porzucajcie mego prawa.
3 When I was a son to my father, tender and the only child of my mother,
Byłem bowiem synem mego ojca i [miłym] jedynakiem w oczach mojej matki.
4 he taught me and said, “Let your heart lay hold of my words; keep my commands and you will live.
On mnie uczył, mówiąc mi: Niech twoje serce zachowa moje słowa; strzeż moich przykazań, a będziesz żył.
5 Get wisdom, get understanding; do not forget my words or turn from them.
Zdobywaj mądrość, zdobywaj roztropność; nie zapominaj i nie odstępuj od słów moich ust.
6 Do not forsake wisdom, and she will preserve you; love her, and she will guard you.
Nie opuszczaj jej, a będzie cię strzegła; ukochaj ją, a zachowa cię.
7 Wisdom is supreme; so acquire wisdom. And whatever you may acquire, gain understanding.
Podstawą [wszystkiego jest] mądrość; zdobywaj mądrość i za cały swój majątek zdobywaj roztropność.
8 Prize her, and she will exalt you; if you embrace her, she will honor you.
Wywyższaj ją, a ona wywyższy ciebie, rozsławi cię, gdy ją przyjmiesz.
9 She will set a garland of grace on your head; she will present you with a crown of beauty.”
Wdzięczną ozdobę włoży ci na głowę, obdarzy cię koroną chwały.
10 Listen, my son, and receive my words, and the years of your life will be many.
Słuchaj, synu mój, i przyjmij moje słowa, a pomnożą się lata twojego życia.
11 I will guide you in the way of wisdom; I will lead you on straight paths.
Nauczyłem cię drogi mądrości, po ścieżkach prawości cię wiodłem;
12 When you walk, your steps will not be impeded; when you run, you will not stumble.
Gdy [nimi] pójdziesz, twoje kroki nie będą skrępowane; a jeśli pobiegniesz, nie potkniesz się.
13 Hold on to instruction; do not let go. Guard it, for it is your life.
Trzymaj się karności, nie opuszczaj [jej], strzeż jej, bo ona jest twoim życiem.
14 Do not set foot on the path of the wicked or walk in the way of evildoers.
Nie chodź ścieżką niegodziwych i nie wchodź na drogę złych ludzi.
15 Avoid it; do not travel on it. Turn from it and pass on by.
Unikaj jej, nie chodź po niej; odwróć się od niej i omiń [ją];
16 For they cannot sleep unless they do evil; they are deprived of slumber until they make someone fall.
Bo [oni] nie zasną, dopóki nie zrobią czegoś złego; sen ich odleci, aż przywiodą [kogoś] do upadku;
17 For they eat the bread of wickedness and drink the wine of violence.
Jedzą bowiem chleb nieprawości i piją wino przemocy.
18 The path of the righteous is like the first gleam of dawn, shining brighter and brighter until midday.
Ale ścieżka sprawiedliwych [jest] jak jasne światło, które świeci coraz jaśniej aż do dnia doskonałego.
19 But the way of the wicked is like the darkest gloom; they do not know what makes them stumble.
Droga niegodziwych [jest] jak ciemność; nie wiedzą, o co mogą się potknąć.
20 My son, pay attention to my words; incline your ear to my sayings.
Synu mój, zważaj na moje słowa; ku moim naukom nakłoń swe ucho.
21 Do not lose sight of them; keep them within your heart.
Niech nie schodzą ci z oczu, zachowaj je w głębi twego serca.
22 For they are life to those who find them, and health to the whole body.
[Są] bowiem życiem dla tych, którzy je znajdują, i lekarstwem dla całego ich ciała.
23 Guard your heart with all diligence, for from it flow springs of life.
Strzeż twego serca z całą pilnością, bo z niego tryska życie.
24 Put away deception from your mouth; keep your lips from perverse speech.
Odsuń od siebie przewrotność ust, oddal od siebie złośliwe wargi.
25 Let your eyes look forward; fix your gaze straight ahead.
Niech twoje oczy patrzą na wprost, a twoje powieki niech będą zwrócone przed siebie.
26 Make a level path for your feet, and all your ways will be sure.
Uważaj na ścieżkę twoich nóg, aby wszystkie twoje drogi były pewne.
27 Do not swerve to the right or to the left; turn your feet away from evil.
Nie zbaczaj ani na prawo, ani na lewo; odwróć twoją nogę od zła.
