Proverbs 4
1 Listen, my sons, to a father’s instruction; pay attention and gain understanding.
Mga anak, paminaw sa pagpanudlo sa amahan, ug patalinghogi aron mahibaloan ninyo kung unsa ang panabot.
2 For I give you sound teaching; do not abandon my directive.
Hatagan ko kamo ug maayo nga mga pagpanudlo; ayaw talikdi ang akong pagpanudlo.
3 When I was a son to my father, tender and the only child of my mother,
Sa dihang bata pa ako diha sa akong amahan, huyang ug nag-inusarang anak sa akong inahan,
4 he taught me and said, “Let your heart lay hold of my words; keep my commands and you will live.
gitudloan niya ako ug miingon kanako, “Kupti dayon sa imong kasingkasing ang akong mga pulong; tumana ang akong mga mando ug pagkinabuhi.
5 Get wisdom, get understanding; do not forget my words or turn from them.
Batoni ang kaalam ug pagpanabot; ayaw kalimti ug ayaw isalikway ang mga pulong sa akong baba;
6 Do not forsake wisdom, and she will preserve you; love her, and she will guard you.
ayaw biyai ang kaalam ug magbantay siya kanimo; higugmaa siya ug panalipdan ka niya.
7 Wisdom is supreme; so acquire wisdom. And whatever you may acquire, gain understanding.
Ang kaalam mao ang mahinungdanong butang, busa batoni ang kaalam ug gastoha ang tanan kanimo aron makab-ot nimo ang panabot.
8 Prize her, and she will exalt you; if you embrace her, she will honor you.
Pangandoya ang kaalam ug bayawon ka niya; pasidunggan ka niya kung gakson mo siya.
9 She will set a garland of grace on your head; she will present you with a crown of beauty.”
Pagapurong-purongan ka niya ug kadungganan sa imong ulo; hatagan ka niya ug matahom nga korona.”
10 Listen, my son, and receive my words, and the years of your life will be many.
Akong anak, paminaw ug patalinghogi ang akong mga pulong, ug makabaton ka ug daghang katuigan sa imong kinabuhi.
11 I will guide you in the way of wisdom; I will lead you on straight paths.
Giyahan ko ikaw sa dalan sa kaalam; tultolan ko ikaw sa tul-id nga mga agianan.
12 When you walk, your steps will not be impeded; when you run, you will not stumble.
Sa imong paglakaw, walay mobabag sa imong dalan ug kung ikaw modagan, dili ka mapandol.
13 Hold on to instruction; do not let go. Guard it, for it is your life.
Kupti ang pagpanton, ayaw kini buhii; panalipdi kini, kay mao kini ang imong kinabuhi.
14 Do not set foot on the path of the wicked or walk in the way of evildoers.
Ayaw sunda ang agianan sa daotan ug ayaw paglakaw sa dalan niadtong nagbuhat sa daotan.
15 Avoid it; do not travel on it. Turn from it and pass on by.
Likayi kini, ayaw pag-adto niini; talikod gikan niini ug lakaw sa laing dalan.
16 For they cannot sleep unless they do evil; they are deprived of slumber until they make someone fall.
Tungod kay dili sila makatulog hangtod dili sila makahimo ug daotan ug dili sila makatulog hangtod mapandol nila ang uban.
17 For they eat the bread of wickedness and drink the wine of violence.
Tungod kay nagkaon sila ug tinapay sa kadaotan ug nag-inom sa bino sa kasamok.
18 The path of the righteous is like the first gleam of dawn, shining brighter and brighter until midday.
Apan ang agianan sa tawo nga nagbuhat ug matarong sama sa unang kahayag nga modan-ag; nagkaanam kini ug kahayag hangtod nga mihayag na gayod.
19 But the way of the wicked is like the darkest gloom; they do not know what makes them stumble.
Ang dalan sa daotan sama sa kangitngit—wala sila masayod kung unsa ang makapandol kanila.
20 My son, pay attention to my words; incline your ear to my sayings.
Akong anak, patalinghogi ang akong mga pulong; paminaw ang akong gipanulti.
21 Do not lose sight of them; keep them within your heart.
Ayaw itugot nga mawala sila sa imong panan-aw; tipigi sila sa imong kasingkasing.
22 For they are life to those who find them, and health to the whole body.
Kay ang akong mga pulong mao ang kinabuhi alang niadtong nagapangita niini ug kaayohan sa ilang tibuok panglawas.
23 Guard your heart with all diligence, for from it flow springs of life.
Panalipdi ang imong kasingkasing ug bantayi kini uban sa tanang pagkugi, kay gikan niini modagayday ang tuboran sa kinabuhi.
24 Put away deception from your mouth; keep your lips from perverse speech.
Isalikway ang hiwi nga pamulong gikan kanimo ug biyai ang mga daotang pagpanulti diha kanimo.
25 Let your eyes look forward; fix your gaze straight ahead.
Itan-aw ang imong mga mata sa unahan ug itutok ang imong panan-aw sa imong atubangan.
26 Make a level path for your feet, and all your ways will be sure.
Himoang patag ang imong agianan; unya tanan nimong mga dalan mahilayo sa kakuyaw.
27 Do not swerve to the right or to the left; turn your feet away from evil.
Ayaw pagtipas diha sa tuo o diha sa wala; ilikay ang imong tiil gikan sa daotan.
