Proverbs 30
1 These are the words of Agur son of Jakeh—the burden that this man declared to Ithiel: “I am weary, O God, and worn out.
Lời của A-gu-ra, con trai Gia-kê, nói với Y-thi-ên và U-can:
2 Surely I am the most ignorant of men, and I lack the understanding of a man.
Tôi là người ngu dốt nhất, và cũng không hiểu biết như người thường.
3 I have not learned wisdom, and I have no knowledge of the Holy One.
Tôi chưa được học sự khôn ngoan, cũng không có sự hiểu biết về Đấng Thánh.
4 Who has ascended to heaven and come down? Who has gathered the wind in His hands? Who has bound up the waters in His cloak? Who has established all the ends of the earth? What is His name, and what is the name of His Son— surely you know!
Ai đã lên trời, rồi xuống đất? Ai đã góp gió trong tay, bọc biển trong áo, tạo nên vũ trụ? Đấng ấy là Ai? Và Con Trai Ngài tên gì? Xin nói giúp tôi, nếu ngươi biết!
5 Every word of God is flawless; He is a shield to those who take refuge in Him.
Mọi lời của Đức Chúa Trời đều tinh luyện; Ngài là tấm khiên bảo vệ người nương cậy Ngài.
6 Do not add to His words, lest He rebuke you and prove you a liar.
Đừng thêm gì vào lời của Ngài, kẻo Ngài bắt tội, vì người thêm thắt là người nói dối.
7 Two things I ask of You— do not refuse me before I die:
Đức Chúa Trời ôi, trước khi con chết, xin cho con hai điều:
8 Keep falsehood and deceitful words far from me. Give me neither poverty nor riches; feed me with the bread that is my portion.
Giúp con khỏi dối trá, giả hình. Đừng để con nghèo khổ, cũng đừng cho con giàu có. Xin cho con lương thực vừa đủ cần dùng.
9 Otherwise, I may have too much and deny You, saying, ‘Who is the LORD?’ Or I may become poor and steal, profaning the name of my God.
Nếu giàu có dư dật, con sẽ khước từ Chúa và hỏi: “Chúa Hằng Hữu là ai?” Nếu nghèo khổ, con sẽ trộm cắp, làm ô nhơ Danh Đức Chúa Trời.
10 Do not slander a servant to his master, or he will curse you, and you will bear the guilt.
Chớ vu khống người đầy tớ với chủ, người sẽ nguyền rủa con vì lỗi con tạo lấy.
11 There is a generation of those who curse their fathers and do not bless their mothers.
Có người rủa cha, và không chúc phước cho mẹ.
12 There is a generation of those who are pure in their own eyes and yet unwashed of their filth.
Có người tự thấy mình trong trắng, nhưng chưa được rửa sạch ô uế.
13 There is a generation—how haughty are their eyes and pretentious are their glances—
Có người đôi mắt kiêu căng, với cái nhìn khinh người.
14 there is a generation whose teeth are swords and whose jaws are knives, devouring the oppressed from the earth and the needy from among men.
Có người răng sắc như gươm, hàm răng như dao cạo. Họ nhai ngấu nghiến người nghèo, ăn nuốt người thiếu thốn.
15 The leech has two daughters: Give and Give. There are three things that are never satisfied, four that never say, ‘Enough!’:
Con đỉa có hai miệng hút, chúng kêu gào “Hãy cho, Hãy cho!” Có ba vật chẳng hề thỏa mãn, và bốn loài không biết nói “Đủ rồi!”
16 Sheol, the barren womb, land never satisfied with water, and fire that never says, ‘Enough!’ (Sheol h7585)
Âm phủ, lòng dạ son sẻ, đất không bao giờ đủ nước, và ngọn lửa hừng. (Sheol h7585)
17 As for the eye that mocks a father and scorns obedience to a mother, may the ravens of the valley pluck it out and young vultures devour it.
Mắt của người chế nhạo cha, khinh bỉ mẹ, sẽ bị quạ móc đi và phụng hoàng nuốt sống.
18 There are three things too wonderful for me, four that I cannot understand:
Có ba điều quá lạ lùng— không, bốn việc dị kỳ tôi không hiểu thấu:
19 the way of an eagle in the sky, the way of a snake on a rock, the way of a ship at sea, and the way of a man with a maiden.
Đường đại bàng bay trên không, lối rắn bò trên đá, đường tàu chạy trên biển, và đường tình ái giữa nam nữ.
20 This is the way of an adulteress: She eats and wipes her mouth and says, ‘I have done nothing wrong.’
Còn thêm một điều nữa: Người đàn bà ngoại tình, phạm tội xong, chùi miệng nói: “Tôi có làm gì đâu.”
21 Under three things the earth trembles, under four it cannot bear up:
Có ba điều làm đất rung chuyển— không, bốn việc khiến đất không chịu nổi:
22 a servant who becomes king, a fool who is filled with food,
Người nô lệ làm vua, người ngu xuẩn no đầy, thịnh vượng,
23 an unloved woman who marries, and a maidservant who supplants her mistress.
người đàn bà ghen ghét lấy được chồng, đứa tớ gái lên làm bà chủ.
24 Four things on earth are small, yet they are exceedingly wise:
Có bốn loài vật tuy nhỏ bé nhưng lại khôn ngoan lạ đời:
25 The ants are creatures of little strength, yet they store up their food in the summer;
Con kiến là loài yếu ớt, dự trữ thực phẩm suốt mùa hạ.
26 the rock badgers are creatures of little power, yet they make their homes in the rocks;
Con chồn ít năng lực, nhưng lại biết ẩn mình trong hốc đá.
27 the locusts have no king, yet they all advance in formation;
Con châu chấu tuy không có vua, nhưng chúng bay thành đội ngũ.
28 and the lizard can be caught in one’s hands, yet it is found in the palaces of kings.
Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được, lại ở trong cung vua.
29 There are three things that are stately in their stride, and four that are impressive in their walk:
Có ba dã thú dáng đi hùng dũng đẹp đẽ— không, bốn loài có nước bước oai phong lẫm liệt:
30 a lion, mighty among beasts, refusing to retreat before anything;
Con sư tử, chúa sơn lâm, chẳng lùi bước trước loài nào cả,
31 a strutting rooster; a he-goat; and a king with his army around him.
con công, con dê đực, và vị vua khi đi duyệt binh.
32 If you have foolishly exalted yourself or if you have plotted evil, put your hand over your mouth.
Nếu con vì ngu dại mà tự kiêu hoặc mưu đồ việc ác, phải biết xấu hổ, lấy tay che miệng lại.
33 For as the churning of milk yields butter, and the twisting of the nose draws blood, so the stirring of anger brings forth strife.”
Đánh sữa ra bơ và đấm mũi gây chảy máu, cũng vậy, chọc giận sinh cãi nhau.
