Proverbs 30
1 These are the words of Agur son of Jakeh—the burden that this man declared to Ithiel: “I am weary, O God, and worn out.
Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
2 Surely I am the most ignorant of men, and I lack the understanding of a man.
Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
3 I have not learned wisdom, and I have no knowledge of the Holy One.
I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
4 Who has ascended to heaven and come down? Who has gathered the wind in His hands? Who has bound up the waters in His cloak? Who has established all the ends of the earth? What is His name, and what is the name of His Son— surely you know!
Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
5 Every word of God is flawless; He is a shield to those who take refuge in Him.
Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
6 Do not add to His words, lest He rebuke you and prove you a liar.
Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
7 Two things I ask of You— do not refuse me before I die:
Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
8 Keep falsehood and deceitful words far from me. Give me neither poverty nor riches; feed me with the bread that is my portion.
Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
9 Otherwise, I may have too much and deny You, saying, ‘Who is the LORD?’ Or I may become poor and steal, profaning the name of my God.
Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
10 Do not slander a servant to his master, or he will curse you, and you will bear the guilt.
Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
11 There is a generation of those who curse their fathers and do not bless their mothers.
Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
12 There is a generation of those who are pure in their own eyes and yet unwashed of their filth.
Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
13 There is a generation—how haughty are their eyes and pretentious are their glances—
Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
14 there is a generation whose teeth are swords and whose jaws are knives, devouring the oppressed from the earth and the needy from among men.
Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
15 The leech has two daughters: Give and Give. There are three things that are never satisfied, four that never say, ‘Enough!’:
Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
16 Sheol, the barren womb, land never satisfied with water, and fire that never says, ‘Enough!’ (Sheol h7585)
Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
17 As for the eye that mocks a father and scorns obedience to a mother, may the ravens of the valley pluck it out and young vultures devour it.
Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
18 There are three things too wonderful for me, four that I cannot understand:
Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
19 the way of an eagle in the sky, the way of a snake on a rock, the way of a ship at sea, and the way of a man with a maiden.
Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
20 This is the way of an adulteress: She eats and wipes her mouth and says, ‘I have done nothing wrong.’
Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
21 Under three things the earth trembles, under four it cannot bear up:
Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
22 a servant who becomes king, a fool who is filled with food,
Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
23 an unloved woman who marries, and a maidservant who supplants her mistress.
Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
24 Four things on earth are small, yet they are exceedingly wise:
Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
25 The ants are creatures of little strength, yet they store up their food in the summer;
Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
26 the rock badgers are creatures of little power, yet they make their homes in the rocks;
Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
27 the locusts have no king, yet they all advance in formation;
Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
28 and the lizard can be caught in one’s hands, yet it is found in the palaces of kings.
Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
29 There are three things that are stately in their stride, and four that are impressive in their walk:
Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
30 a lion, mighty among beasts, refusing to retreat before anything;
Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
31 a strutting rooster; a he-goat; and a king with his army around him.
Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
32 If you have foolishly exalted yourself or if you have plotted evil, put your hand over your mouth.
Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
33 For as the churning of milk yields butter, and the twisting of the nose draws blood, so the stirring of anger brings forth strife.”
Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
