< Proverbs 3 >
1 My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments;
Wiilkaygiiyow, waxbariddayda ha illoobin, Laakiin qalbigaagu amarradayda ha hayo,
2 for they will add length to your days, years and peace to your life.
Waayo, iyagu waxay kuu kordhin doonaan Maalmo badan iyo cimri dheer iyo nabad.
3 Never let loving devotion or faithfulness leave you; bind them around your neck, write them on the tablet of your heart.
Naxariista iyo runtu yaanay kaa tegin, Iyaga qoorta ku xidh, Oo looxa qalbigaaga ku qor,
4 Then you will find favor and high regard in the sight of God and man.
Sidaasaad Ilaah iyo dadka hortooda Nicmo iyo sharaf uga heli doontaa.
5 Trust in the LORD with all your heart, and lean not on your own understanding;
Qalbigaaga dhammaantii Rabbiga ku aamin, Oo waxgarashadaadana ha isku hallayn.
6 in all your ways acknowledge Him, and He will make your paths straight.
Jidadkaaga oo dhan isaga ku qiro, Oo isna waddooyinkaaguu toosin doonaa.
7 Be not wise in your own eyes; fear the LORD and turn away from evil.
Ha isla weynaan; Rabbiga ka cabso; oo sharka ka fogow.
8 This will bring healing to your body and refreshment to your bones.
Taasu waxay xundhurtaada u noqon doontaa caafimaad, Oo lafahaagana waxay u noqon doontaa dhuux.
9 Honor the LORD with your wealth and with the firstfruits of all your harvest;
Rabbiga ku murwee maalkaaga Iyo midhaha ugu horreeya waxa kuu kordha oo dhan;
10 then your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
Sidaasay maqsinnadaadu barwaaqo uga buuxsami doonaan, Macsarooyinkaaguna waxay la buuxdhaafi doonaan khamri cusub.
11 My son, do not reject the discipline of the LORD, and do not loathe His rebuke;
Wiilkaygiiyow, Rabbiga edbintiisa ha quudhsan, Oo canaantiisana ha ka daalin,
12 for the LORD disciplines the one He loves, as does a father the son in whom he delights.
Waayo, Rabbigu ninkuu jecel yahay wuu canaantaa Sida aabbe u canaanto wiilkii uu ku faraxsan yahay.
13 Blessed is the man who finds wisdom, the man who acquires understanding,
Waxaa barakaysan ninkii xigmadda hela, Iyo ninkii waxgarashada mulkiya.
14 for she is more profitable than silver, and her gain is better than fine gold.
Waayo, baayacmushtarigeedu waa ka sii wanaagsan yahay baayacmushtariga lacagta, Oo faa'iidadeeduna waa ka sii wanaagsan tahay dahabka saafiga ah.
15 She is more precious than rubies; nothing you desire compares with her.
Way ka sii qaalisan tahay luulka, Oo waxaad jeclaan kartid oo dhanna iyada lalama simo.
16 Long life is in her right hand; in her left hand are riches and honor.
Gacanteeda midig waxaa ku jira cimri dheeri; Gacanteeda bidixna waxaa ku jira hodonnimo iyo sharaf.
17 All her ways are pleasant, and all her paths are peaceful.
Jidadkeedu waa jidad farxadeed, Oo waddooyinkeeda oo dhammuna waa nabad.
18 She is a tree of life to those who embrace her, and those who lay hold of her are blessed.
Kuwii iyada qabsada waxay u tahay geed nololeed; Oo waxaa barakaysan ku alla kii iyada xajista.
19 The LORD founded the earth by wisdom and established the heavens by understanding.
Rabbigu wuxuu dhulka ku aasaasay xigmadda, Oo samooyinkana wuxuu ku dhisay waxgarashada.
20 By His knowledge the watery depths were broken open, and the clouds dripped with dew.
Aqoontiisa ayaa moolalku ku dillaaceen, Oo cirkuna wuxuu soo daadiyaa sayax.
21 My son, do not lose sight of this: Preserve sound judgment and discernment.
Wiilkaygiiyow, waxyaalahanu yaanay indhahaaga ka tegin. Xigmadda iyo digtoonaanta xajiso.
22 They will be life to your soul and adornment to your neck.
Sidaasay naftaada nolol ugu noqon doonaan, Qoortaadana nimco.
23 Then you will go on your way in safety, and your foot will not stumble.
Markaasaad jidkaaga ammaan ku mari doontaa, Oo cagtaaduna ma turunturoon doonto.
24 When you lie down, you will not be afraid; when you rest, your sleep will be sweet.
Markaad jiifsatidna ma cabsan doontid; Haah, waad jiifsan doontaa, oo hurdadaaduna way kuu macaanaan doontaa.
25 Do not fear sudden danger or the ruin that overtakes the wicked,
Ha ka baqin cabsi kedis ah, Iyo baabbi'inta kuwa sharka leh toona markii ay timaado.
26 for the LORD will be your confidence and will keep your foot from the snare.
Waayo, Rabbigu wuxuu kuu ahaan doonaa Kan aad ku kalsoonaan karto. Oo cagtaadana wuu dhawri doonaa si aan loo qabsan.
27 Do not withhold good from the deserving when it is within your power to act.
Wanaag ha u diidin kuwa uu ku habboon yahay in loo sameeyo, Markaad awood u leedahay inaad u samayso.
28 Do not tell your neighbor, “Come back tomorrow and I will provide”— when you already have the means.
Deriskaaga ha ku odhan, Tag oo soo noqo, Berri baan ku siin doonaaye, Haddii aad markaas haysid.
29 Do not devise evil against your neighbor, for he trustfully dwells beside you.
Deriskaaga innaba xumaan ha u fikirin, Maxaa yeelay, isagu nabadgelyo buu kuu ag fadhiyaa.
30 Do not accuse a man without cause, when he has done you no harm.
Ninna sababla'aan ha kula diririn, Haddaanu xumaan kugu samayn.
31 Do not envy a violent man or choose any of his ways;
Ha ka hinaasin nin dadka dulmiya, Oo jidadkiisana midnaba ha dooran.
32 for the LORD detests the perverse, but He is a friend to the upright.
Maxaa yeelay, kuwa qalloocanu waa u karaahiyo Rabbiga, Laakiinse wuxuu sir la leeyahay kuwa qumman.
33 The curse of the LORD is on the house of the wicked, but He blesses the home of the righteous.
Rabbigu wuxuu inkaaraa guriga kii shar leh, Laakiinse rugta kuwa xaqa ah wuu barakeeyaa.
34 He mocks the mockers, but gives grace to the humble.
Hubaal kuwa wax quudhsada ayuu isagu quudhsadaa, Kuwa is-hoosaysiiyase nicmuu siiyaa.
35 The wise will inherit honor, but fools are held up to shame.
Kuwa xigmadda leh waxay dhaxli doonaan sharaf, Laakiinse nacasyadu waxay u dallici doonaan ceeb.