Proverbs 3
1 My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments;
Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
2 for they will add length to your days, years and peace to your life.
Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
3 Never let loving devotion or faithfulness leave you; bind them around your neck, write them on the tablet of your heart.
Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
4 Then you will find favor and high regard in the sight of God and man.
Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
5 Trust in the LORD with all your heart, and lean not on your own understanding;
Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
6 in all your ways acknowledge Him, and He will make your paths straight.
We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
7 Be not wise in your own eyes; fear the LORD and turn away from evil.
Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
8 This will bring healing to your body and refreshment to your bones.
To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
9 Honor the LORD with your wealth and with the firstfruits of all your harvest;
Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
10 then your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
11 My son, do not reject the discipline of the LORD, and do not loathe His rebuke;
Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
12 for the LORD disciplines the one He loves, as does a father the son in whom he delights.
Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
13 Blessed is the man who finds wisdom, the man who acquires understanding,
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
14 for she is more profitable than silver, and her gain is better than fine gold.
Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
15 She is more precious than rubies; nothing you desire compares with her.
Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
16 Long life is in her right hand; in her left hand are riches and honor.
Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
17 All her ways are pleasant, and all her paths are peaceful.
Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
18 She is a tree of life to those who embrace her, and those who lay hold of her are blessed.
Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
19 The LORD founded the earth by wisdom and established the heavens by understanding.
Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
20 By His knowledge the watery depths were broken open, and the clouds dripped with dew.
Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
21 My son, do not lose sight of this: Preserve sound judgment and discernment.
Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 They will be life to your soul and adornment to your neck.
I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
23 Then you will go on your way in safety, and your foot will not stumble.
Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
24 When you lie down, you will not be afraid; when you rest, your sleep will be sweet.
Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
25 Do not fear sudden danger or the ruin that overtakes the wicked,
Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
26 for the LORD will be your confidence and will keep your foot from the snare.
Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
27 Do not withhold good from the deserving when it is within your power to act.
Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
28 Do not tell your neighbor, “Come back tomorrow and I will provide”— when you already have the means.
Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
29 Do not devise evil against your neighbor, for he trustfully dwells beside you.
Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
30 Do not accuse a man without cause, when he has done you no harm.
Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
31 Do not envy a violent man or choose any of his ways;
Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
32 for the LORD detests the perverse, but He is a friend to the upright.
Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
33 The curse of the LORD is on the house of the wicked, but He blesses the home of the righteous.
Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
34 He mocks the mockers, but gives grace to the humble.
Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
35 The wise will inherit honor, but fools are held up to shame.
Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
