Proverbs 29
1 A man who remains stiff-necked after much reproof will suddenly be shattered beyond recovery.
Człowiek, który na częste karanie zatwardza kark swój, nagle zniszczeje, i nie wskóra.
2 When the righteous flourish, the people rejoice, but when the wicked rule, the people groan.
Gdy się rozmnażają sprawiedliwi, weseli się lud; ale gdy panuje bezbożnik, wzdycha lud.
3 A man who loves wisdom brings joy to his father, but a companion of prostitutes squanders his wealth.
Mąż, który miłuje mądrość, uwesela ojca swego; ale kto chowa nierządnicę, traci majętność.
4 By justice a king brings stability to the land, but a man who exacts tribute demolishes it.
Król sądem ziemię utwierdza; ale mąż, który dary bierze, podwraca ją.
5 A man who flatters his neighbor spreads a net for his feet.
Człowiek, który pochlebia przyjacielowi swemu, rozciąga sieć przed nogami jego.
6 An evil man is caught by his own sin, but a righteous one sings and rejoices.
Występek złego jest mu sidłem; ale sprawiedliwy śpiewa i weseli się.
7 The righteous consider the cause of the poor, but the wicked have no regard for such concerns.
Sprawiedliwy wyrozumiewa sprawę nędznych; ale niezbożnik nie ma na to rozumu i umiejętności.
8 Mockers inflame a city, but the wise turn away anger.
Mężowie naśmiewcy zawodzą miasto; ale mądrzy odwracają gniew.
9 If a wise man goes to court with a fool, there will be raving and laughing with no resolution.
Mąż mądry, wiedzieli spór z mężem głupim, choćby się gniewał, choćby się też śmiał, nie będzie miał pokoju.
10 Men of bloodshed hate a blameless man, but the upright care for his life.
Mężowie krwawi nienawidzą uprzejmego; ale uprzejmi staranie wiodą o duszę jego.
11 A fool vents all his anger, but a wise man holds it back.
Wszystkiego ducha swego wywiera głupi, ale mądry na dalszy czas go zawściąga.
12 If a ruler listens to lies, all his officials will be wicked.
Pana, który rad słucha słów kłamliwych, wszyscy słudzy jego są niepobożni.
13 The poor man and the oppressor have this in common: The LORD gives light to the eyes of both.
Ubogi i zdzierca spotkali się; a wszakże obydwóch oczy Pan oświeca.
14 A king who judges the poor with fairness— his throne will be established forever.
Króla, który sądzi uciśnionych według prawdy, stolica jego na wieki utwierdzona będzie.
15 A rod of correction imparts wisdom, but a child left to himself disgraces his mother.
Rózga i karność mądrość daje; ale dziecię swawolne zawstydza matkę swoję.
16 When the wicked thrive, rebellion increases; but the righteous will see their downfall.
Gdy się rozmnażają niezbożni, rozmnaża się i przestępstwo; ale sprawiedliwi upadek ich oglądają.
17 Discipline your son, and he will give you rest; he will bring delight to your soul.
Karz syna twego, a sprawić odpocznienie, i sposobi rozkosz duszy twojej.
18 Where there is no vision, the people cast off restraint; but blessed is he who keeps the Law.
Gdy proroctwo ustaje, lud bywa rozproszony; ale kto strzeże zakonu, błogosławiony jest.
19 A servant cannot be corrected by words alone; though he understands, he will not respond.
Sługa nie bywa słowami naprawiony; bo choć rozumie, jednak nie odpowiada.
20 Do you see a man who speaks in haste? There is more hope for a fool than for him.
Ujrzysz człowieka skwapliwego w sprawach swoich; ale lepsza jest nadzieja o głupim, niż o nim.
21 A servant pampered from his youth will bring grief in the end.
Kto w rozkoszy chowa z dzieciństwa sługę swego, na ostatek będzie chciał być za syna.
22 An angry man stirs up dissension, and a hot-tempered man abounds in transgression.
Człowiek gniewliwy wszczyna zwadę, a pierzchliwy wiele grzeszy.
23 A man’s pride will bring him low, but a humble spirit will obtain honor.
Pycha człowiecza poniża go; ale pokorny w duchu sławy dostępuje.
24 A partner to a thief hates his own soul; he receives the oath, but does not testify.
Kto spółkuje ze złodziejem, ma w nienawiści duszę swoję; także też kto przeklęstwa słyszy, a nie objawia go.
25 The fear of man is a snare, but whoever trusts in the LORD is set securely on high.
Strach człowieczy stawia sobie sidło; ale kto ma nadzieję w Panu, wywyższony będzie.
26 Many seek the ruler’s favor, but a man receives justice from the LORD.
Wiele tych, co szukają twarzy panów; aleć od Pana jest sąd każdego.
27 An unjust man is detestable to the righteous, and one whose way is upright is detestable to the wicked.
Sprawiedliwym jest mąż niezbożny obrzydliwością; a zasię kto w uprzejmości chodzi, jest niezbożnym obrzydliwością.
