Proverbs 29
1 A man who remains stiff-necked after much reproof will suddenly be shattered beyond recovery.
Kadtong sa masubsob ginabadlong nagapatikig sa iyang liog Sa hinanali pagalaglagon, ug kana wala nay kaayohan.
2 When the righteous flourish, the people rejoice, but when the wicked rule, the people groan.
Kong ang matarung maoy modaghan, ang katawohan malipayon; Apan sa diha nga ang usa ka dautan nga tawo magahari, ang katawohan managpanghupaw.
3 A man who loves wisdom brings joy to his father, but a companion of prostitutes squanders his wealth.
Bisan kinsa nga nahagugma sa kaalam nagalipay sa iyang amahan; Apan siya nga nakigkauban sa mga bigaon nagausik sa iyang bahandi.
4 By justice a king brings stability to the land, but a man who exacts tribute demolishes it.
Ang hari tungod sa justicia nagapalig-on sa yuta; Apan kadtong nagapabuhis sa mabug-at gayud nagagun-ob niana.
5 A man who flatters his neighbor spreads a net for his feet.
Ang tawo nga nagaulo-ulo sa iyang isigkatawo. Nagabuklad ug usa ka pukot sa iyang mga lakang.
6 An evil man is caught by his own sin, but a righteous one sings and rejoices.
Diha sa kalapasan sa usa ka dautan nga tawo adunay usa ka lit-ag; Apan ang matarung magaawit ug magalipay.
7 The righteous consider the cause of the poor, but the wicked have no regard for such concerns.
Ang tawong matarung nakaalinggat sa katungod sa kabus; Ang dautan walay pagsabut sa pagpanghibalo niini
8 Mockers inflame a city, but the wise turn away anger.
Ang mga mayubiton nagapasilaub sa usa ka ciudad sa usa ka siga; Apan ang mga manggialamon nga tawo nanaglikay sa kaligutgut.
9 If a wise man goes to court with a fool, there will be raving and laughing with no resolution.
Kong ang usa ka manggialamon nga tawo may usa ka pakiglalis sa usa ka buang nga tawo, Bisan pa siya masuko kun mokatawa, wala gayud ing kapahulayan.
10 Men of bloodshed hate a blameless man, but the upright care for his life.
Ang ginauhaw sa dugo nagadumot kaniya nga maoy matarung; Ug alang sa matul-id, sila magapangita sa iyang kinabuhi.
11 A fool vents all his anger, but a wise man holds it back.
Ang usa ka buang nagabutyag sa tanan niyang kasuko; Apan ang usa ka manggialamon nga tawo nagatago niini ug nagapakahilum niini.
12 If a ruler listens to lies, all his officials will be wicked.
Kong ang usa ka punoan maminaw sa kabakakan, Ang tanan niyang mga alagad lonlon mga dautan.
13 The poor man and the oppressor have this in common: The LORD gives light to the eyes of both.
Ang kabus nga tawo ug ang malupigon magakahibalag; Si Jehova nagapasanag sa mga mata kanilang duruha.
14 A king who judges the poor with fairness— his throne will be established forever.
Ang hari nga sa pagkamatinumanon nagahukom sa kabus, Ang iyang trono malig-on sa walay katapusan.
15 A rod of correction imparts wisdom, but a child left to himself disgraces his mother.
Ang bunal ug ang pagbadlong nagahatag ug kaalam; Apan ang usa ka bata nga pasagdan lamang sa iyang kaugalingon nagapakaulaw sa iyang inahan.
16 When the wicked thrive, rebellion increases; but the righteous will see their downfall.
Sa diha nga ang mga dautan modaghan, ang kalapasan mosamot, Apan ang matarung magatan-aw sa ilang pagkapukan.
17 Discipline your son, and he will give you rest; he will bring delight to your soul.
Sawaya ang imong anak, ug siya magahatag kanimo ug pahulay; Oo, siya magahatag ug kalipay sa imong kalag.
18 Where there is no vision, the people cast off restraint; but blessed is he who keeps the Law.
Diin walay panan-awon, ang katawohan nagasalikway sa pagpugong; Apan kadtong nagabantay sa Kasugoan, malipayon siya.
19 A servant cannot be corrected by words alone; though he understands, he will not respond.
Ang usa ka sulogoon dili masaway pinaagi sa mga pulong; Kay bisan pa nga siya makasa-but, siya dili magtagad.
20 Do you see a man who speaks in haste? There is more hope for a fool than for him.
Nakakita ba ikaw sa usa ka tawo nga madali-dalion sa iyang mga pulong? Aduna pay paglaum sa usa ka buang kay kaniya.
21 A servant pampered from his youth will bring grief in the end.
Kadtong nagamatoto sa iyang sulogoon sa dakung pagmatngon gikan sa pagkabata Magahimo kaniya nga usa ka anak sa katapusan.
22 An angry man stirs up dissension, and a hot-tempered man abounds in transgression.
Ang usa ka tawo nga anaa sa kasuko nagapukaw sa pagkabingkil, Ug ang usa ka masuk-anong tawo nahupngan sa kalapasan.
23 A man’s pride will bring him low, but a humble spirit will obtain honor.
Ang kagarbo sa tawo makapahimo kaniyang ubos; Apan kadtong mapinaubsanon a espiritu makabaton ug kadungganan.
24 A partner to a thief hates his own soul; he receives the oath, but does not testify.
Bisan kinsa nga makigkauban sa usa ka kawatan nagadumot sa iyang kaugalingong kalag; Siya nakadungog sa pagpanumpa ug dili makapamulong sa bisan unsa.
25 The fear of man is a snare, but whoever trusts in the LORD is set securely on high.
Ang pagkahadlok ngadto sa tawo nagadala ug usa ka lit-ag; Apan bisan kinsa nga nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mamaluwas.
26 Many seek the ruler’s favor, but a man receives justice from the LORD.
Daghang nangita sa kalooy sa magbubuot; Apan ang paghukom sa usa ka tawo nagagikan kang Jehova.
27 An unjust man is detestable to the righteous, and one whose way is upright is detestable to the wicked.
Ang usa ka dili-matarung nga tawo maoy usa ka dulumtanan sa tawong matarung, Ug siya nga matul-id sa dalan maoy usa ka dulumtanan sa tawong dautan.
