Proverbs 28
1 The wicked flee when no one pursues, but the righteous are as bold as a lion.
Uciekają niezbożni, choć ich nikt nie goni: ale sprawiedliwi jako lwię młode są bez bojaźni.
2 A land in rebellion has many rulers, but a man of understanding and knowledge maintains order.
Dla przestępstwa ziemi wiele bywa książąt jej; ale dla człowieka roztropnego i umiejętnego trwałe bywa państwo.
3 A destitute leader who oppresses the poor is like a driving rain that leaves no food.
Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.
4 Those who forsake the law praise the wicked, but those who keep the law resist them.
Którzy opuszczają zakon, chwalą niezbożnika; ale ci, którzy strzegą zakonu, są im odpornymi.
5 Evil men do not understand justice, but those who seek the LORD comprehend fully.
Ludzie źli nie zrozumiewają sądu; ale którzy Pana szukają, rozumieją wszystko.
6 Better a poor man who walks with integrity than a rich man whose ways are perverse.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swojej, niżeli przewrotny na drogach swych, chociaż jest bogaty.
7 A discerning son keeps the law, but a companion of gluttons disgraces his father.
Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.
8 He who increases his wealth by interest and usury lays it up for one who is kind to the poor.
Kto rozmnaża majętność swoję z lichwy i z płatu, temu ją zbiera, który ubogiemu szczodrze będzie dawał.
9 Whoever turns his ear away from hearing the law, even his prayer is detestable.
Kto odwraca ucho swe, aby nie słuchał zakonu, i modlitwa jego jest obrzydliwością.
10 He who leads the upright along the path of evil will fall into his own pit, but the blameless will inherit what is good.
Kto zawodzi uprzejmych na drogę złą, w dół swój sam wpadnie; ale uprzejmi odziedziczą rzeczy dobre.
11 A rich man is wise in his own eyes, but a poor man with discernment sees through him.
Mąż bogaty zda się sobie być mądrym; ale ubogi roztropny dochodzi go.
12 When the righteous triumph, there is great glory, but when the wicked rise, men hide themselves.
Gdy się radują sprawiedliwi, wielka jest sława; ale gdy powstawają niepobożni, kryje się człowiek.
13 He who conceals his sins will not prosper, but whoever confesses and renounces them will find mercy.
Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi.
14 Blessed is the man who is always reverent, but he who hardens his heart falls into trouble.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.
15 Like a roaring lion or a charging bear is a wicked ruler over a helpless people.
Pan niezbożny, panujący nad ludem ubogim jest jako lew ryczący, i jako niedźwiedź głodny.
16 A leader who lacks judgment is also a great oppressor, but he who hates dishonest profit will prolong his days.
Książę bezrozumny wielkim jest drapieżcą: ale kto nienawidzi łakomstwa, przedłuży dni swoje.
17 A man burdened by bloodguilt will flee into the Pit; let no one support him.
Człowieka, który gwałt czyni krwi ludzkiej, choćby i do dołu uciekał, nikt nie zatrzyma.
18 He who walks with integrity will be kept safe, but whoever is perverse in his ways will suddenly fall.
Kto chodzi w uprzejmości, zachowany będzie; ale przewrotny na drogach swoich oraz upadnie.
19 The one who works his land will have plenty of food, but whoever chases fantasies will have his fill of poverty.
Kto sprawuje ziemię swoję, chlebem nasycony bywa; ale kto naśladuje próżnujących, ubóstwem nasycony bywa.
20 A faithful man will abound with blessings, but one eager to be rich will not go unpunished.
Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.
21 To show partiality is not good, yet a man will do wrong for a piece of bread.
Mieć wzgląd na osobę, rzecz niedobra; bo nie jeden dla kęsa chleba staje się przewrotnym.
22 A stingy man hastens after wealth and does not know that poverty awaits him.
Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.
23 He who rebukes a man will later find more favor than one who flatters with his tongue.
Kto strofuje człowieka, większą potem łaskę znajduje, niż ten, co pochlebia językiem.
24 He who robs his father or mother, saying, “It is not wrong,” is a companion to the man who destroys.
Kto łupi ojca swego, albo matkę swoją, a mówi, iż to nie grzech: towarzyszem jest mężobójcy.
25 A greedy man stirs up strife, but he who trusts in the LORD will prosper.
Wysokomyślny wszczyna zwadę; ale kto nadzieję ma w Panu, dostatek mieć będzie.
26 He who trusts in himself is a fool, but one who walks in wisdom will be safe.
Kto ufa w sercu swem, głupi jest; ale kto sobie mądrze poczyna, ten ujdzie nieszczęścia.
27 Whoever gives to the poor will not be in need, but he who hides his eyes will receive many curses.
Kto daje ubogiemu, nie będzie miał niedostatku; ale kto od niego odwraca oczy swe, wielkie przeklęstwa nań przyjdą.
28 When the wicked come to power, people hide themselves; but when they perish, the righteous flourish.
Gdy niepobożni powstawają, kryje się człowiek; ale gdy giną, sprawiedliwi się rozmnażają.
