Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
2 Let another praise you, and not your own mouth— a stranger, and not your own lips.
Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
3 A stone is heavy and sand is a burden, but aggravation from a fool outweighs them both.
Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
4 Wrath is cruel and anger is like a flood, but who can withstand jealousy?
Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
5 Better an open rebuke than love that is concealed.
Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
6 The wounds of a friend are faithful, but the kisses of an enemy are deceitful.
Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
7 The soul that is full loathes honey, but to a hungry soul, any bitter thing is sweet.
Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
8 Like a bird that strays from its nest is a man who wanders from his home.
Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
9 Oil and incense bring joy to the heart, and the sweetness of a friend is counsel to the soul.
Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
10 Do not forsake your friend or your father’s friend, and do not go to your brother’s house in the day of your calamity; better a neighbor nearby than a brother far away.
Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
11 Be wise, my son, and bring joy to my heart, so that I can answer him who taunts me.
Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
12 The prudent see danger and take cover; but the simple keep going and pay the penalty.
Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
13 Take the garment of him who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
14 If one blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be counted to him as a curse.
Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
15 A constant dripping on a rainy day and a contentious woman are alike—
Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
16 restraining her is like holding back the wind or grasping oil with one’s right hand.
Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
17 As iron sharpens iron, so one man sharpens another.
Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
18 Whoever tends a fig tree will eat its fruit, and he who looks after his master will be honored.
Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
19 As water reflects the face, so the heart reflects the true man.
Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
21 A crucible for silver and a furnace for gold, but a man is tested by the praise accorded him.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
22 Though you grind a fool like grain with mortar and a pestle, yet his folly will not depart from him.
Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
23 Be sure to know the state of your flocks, and pay close attention to your herds;
Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
24 for riches are not forever, nor does a crown endure to every generation.
Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
25 When hay is removed and new growth appears and the grain from the hills is gathered,
Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
26 the lambs will provide you with clothing, and the goats with the price of a field.
Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
27 You will have plenty of goats’ milk to feed you— food for your household and nourishment for your maidservants.
Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
