Proverbs 26
1 Like snow in summer and rain at harvest, honor does not befit a fool.
Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
2 Like a fluttering sparrow or darting swallow, an undeserved curse does not come to rest.
Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
3 A whip for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the backs of fools!
Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
4 Do not answer a fool according to his folly, or you yourself will be like him.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
5 Answer a fool according to his folly, lest he become wise in his own eyes.
Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
6 Like cutting off one’s own feet or drinking violence is the sending of a message by the hand of a fool.
Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
7 Like lame legs hanging limp is a proverb in the mouth of a fool.
Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
8 Like binding a stone into a sling is the giving of honor to a fool.
Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
9 Like a thorn that falls into the hand of a drunkard is a proverb in the mouth of a fool.
Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
10 Like an archer who wounds at random is he who hires a fool or passerby.
Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
11 As a dog returns to its vomit, so a fool repeats his folly.
Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
12 Do you see a man who is wise in his own eyes? There is more hope for a fool than for him.
Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
13 The slacker says, “A lion is in the road! A fierce lion roams the public square!”
Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
14 As a door turns on its hinges, so the slacker turns on his bed.
Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
15 The slacker buries his hand in the dish; it wearies him to bring it back to his mouth.
Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
16 The slacker is wiser in his own eyes than seven men who answer discreetly.
Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
17 Like one who grabs a dog by the ears is a passerby who meddles in a quarrel not his own.
Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
18 Like a madman shooting firebrands and deadly arrows,
Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
19 so is the man who deceives his neighbor and says, “I was only joking!”
20 Without wood, a fire goes out; without gossip, a conflict ceases.
Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
21 Like charcoal for embers and wood for fire, so is a quarrelsome man for kindling strife.
Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
22 The words of a gossip are like choice morsels that go down into the inmost being.
Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
23 Like glaze covering an earthen vessel are burning lips and a wicked heart.
Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
24 A hateful man disguises himself with his speech, but he lays up deceit in his heart.
Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
25 When he speaks graciously, do not believe him, for seven abominations fill his heart.
Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
26 Though his hatred is concealed by deception, his wickedness will be exposed in the assembly.
У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
27 He who digs a pit will fall into it, and he who rolls a stone will have it roll back on him.
Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
28 A lying tongue hates those it crushes, and a flattering mouth causes ruin.
Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
