Proverbs 26
1 Like snow in summer and rain at harvest, honor does not befit a fool.
Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
2 Like a fluttering sparrow or darting swallow, an undeserved curse does not come to rest.
Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
3 A whip for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the backs of fools!
Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
4 Do not answer a fool according to his folly, or you yourself will be like him.
Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
5 Answer a fool according to his folly, lest he become wise in his own eyes.
Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
6 Like cutting off one’s own feet or drinking violence is the sending of a message by the hand of a fool.
Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
7 Like lame legs hanging limp is a proverb in the mouth of a fool.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
8 Like binding a stone into a sling is the giving of honor to a fool.
Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
9 Like a thorn that falls into the hand of a drunkard is a proverb in the mouth of a fool.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
10 Like an archer who wounds at random is he who hires a fool or passerby.
Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
11 As a dog returns to its vomit, so a fool repeats his folly.
Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
12 Do you see a man who is wise in his own eyes? There is more hope for a fool than for him.
Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
13 The slacker says, “A lion is in the road! A fierce lion roams the public square!”
Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
14 As a door turns on its hinges, so the slacker turns on his bed.
Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
15 The slacker buries his hand in the dish; it wearies him to bring it back to his mouth.
Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
16 The slacker is wiser in his own eyes than seven men who answer discreetly.
Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
17 Like one who grabs a dog by the ears is a passerby who meddles in a quarrel not his own.
Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
18 Like a madman shooting firebrands and deadly arrows,
Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
19 so is the man who deceives his neighbor and says, “I was only joking!”
ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
20 Without wood, a fire goes out; without gossip, a conflict ceases.
Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
21 Like charcoal for embers and wood for fire, so is a quarrelsome man for kindling strife.
Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
22 The words of a gossip are like choice morsels that go down into the inmost being.
Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
23 Like glaze covering an earthen vessel are burning lips and a wicked heart.
Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
24 A hateful man disguises himself with his speech, but he lays up deceit in his heart.
Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
25 When he speaks graciously, do not believe him, for seven abominations fill his heart.
Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
26 Though his hatred is concealed by deception, his wickedness will be exposed in the assembly.
Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
27 He who digs a pit will fall into it, and he who rolls a stone will have it roll back on him.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
28 A lying tongue hates those it crushes, and a flattering mouth causes ruin.
Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
