Proverbs 25
1 These are additional proverbs of Solomon, which were copied by the men of Hezekiah king of Judah:
Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.
2 It is the glory of God to conceal a matter and the glory of kings to search it out.
Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.
3 As the heavens are high and the earth is deep, so the hearts of kings cannot be searched.
La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.
4 Remove the dross from the silver, and a vessel for a silversmith will come forth.
Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.
5 Remove the wicked from the king’s presence, and his throne will be established in righteousness.
Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.
6 Do not exalt yourself in the presence of the king, and do not stand in the place of great men;
Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;
7 for it is better that he says to you, “Come up here!” than that you should be demoted in the presence of the prince. Even what you have seen with your own eyes,
Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.
8 do not bring hastily to court. Otherwise, what will you do in the end when your neighbor puts you to shame?
Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?
9 Argue your case with your neighbor without betraying another’s confidence,
Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;
10 lest the one who hears may disgrace you, and your infamy never go away.
Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.
11 A word fitly spoken is like apples of gold in settings of silver.
Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.
12 Like an earring of gold or an ornament of fine gold is a wise man’s rebuke to a listening ear.
Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.
13 Like the cold of snow in the time of harvest is a trustworthy messenger to those who send him; he refreshes the soul of his masters.
Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.
14 Like clouds and wind without rain is the man who boasts of gifts never given.
Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.
15 Through patience a ruler can be persuaded, and a gentle tongue can break a bone.
Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.
16 If you find honey, eat just what you need, lest you have too much and vomit it up.
Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.
17 Seldom set foot in your neighbor’s house, lest he grow weary and hate you.
Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.
18 Like a club or sword or sharp arrow is a man who bears false witness against his neighbor.
Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.
19 Like a broken tooth or a foot out of joint is confidence in a faithless man in time of trouble.
Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.
20 Like one who removes a garment on a cold day or vinegar poured on a wound is one who sings songs to a heavy heart.
Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.
21 If your enemy is hungry, give him food to eat, and if he is thirsty, give him water to drink.
Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;
22 For in so doing, you will heap burning coals on his head, and the LORD will reward you.
Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.
23 As the north wind brings forth rain, so a backbiting tongue brings angry looks.
Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.
24 Better to live on a corner of the roof than to share a house with a quarrelsome wife.
Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.
25 Like cold water to a weary soul is good news from a distant land.
Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.
26 Like a muddied spring or a polluted well is a righteous man who gives way to the wicked.
Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.
27 It is not good to eat too much honey or to search out one’s own glory.
Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.
28 Like a city whose walls are broken down is a man who does not control his temper.
Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.
