Proverbs 24
1 Do not envy wicked men or desire their company;
Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
2 for their hearts devise violence, and their lips declare trouble.
Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.
3 By wisdom a house is built and by understanding it is established;
Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;
4 through knowledge its rooms are filled with every precious and beautiful treasure.
Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.
5 A wise man is strong, and a man of knowledge enhances his strength.
Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
6 Only with sound guidance should you wage war, and victory lies in a multitude of counselors.
Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
7 Wisdom is too high for a fool; he does not open his mouth in the meeting place.
Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.
8 He who plots evil will be called a schemer.
Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
9 A foolish scheme is sin, and a mocker is detestable to men.
Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.
10 If you faint in the day of distress, how small is your strength!
Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
11 Rescue those being led away to death, and restrain those stumbling toward the slaughter.
Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
12 If you say, “Behold, we did not know about this,” does not He who weighs hearts consider it? Does not the One who guards your life know? Will He not repay a man according to his deeds?
Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.
13 Eat honey, my son, for it is good, and the honeycomb is sweet to your taste.
Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;
14 Know therefore that wisdom is sweet to your soul. If you find it, there is a future for you, and your hope will never be cut off.
Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
15 Do not lie in wait, O wicked man, near the dwelling of the righteous; do not destroy his resting place.
Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
16 For though a righteous man may fall seven times, he still gets up; but the wicked stumble in bad times.
Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.
17 Do not gloat when your enemy falls, and do not let your heart rejoice when he stumbles,
Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;
18 or the LORD will see and disapprove, and turn His wrath away from him.
Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
19 Do not fret over evildoers, and do not be envious of the wicked.
Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
20 For the evil man has no future; the lamp of the wicked will be extinguished.
Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
21 My son, fear the LORD and the king, and do not associate with the rebellious.
Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.
22 For they will bring sudden destruction. Who knows what ruin they can bring?
Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?
23 These also are sayings of the wise: To show partiality in judgment is not good.
Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.
24 Whoever tells the guilty, “You are innocent”— peoples will curse him, and nations will denounce him;
Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
25 but it will go well with those who convict the guilty, and rich blessing will come upon them.
Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.
26 An honest answer given is like a kiss on the lips.
Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
27 Complete your outdoor work and prepare your field; after that, you may build your house.
Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.
28 Do not testify against your neighbor without cause, and do not deceive with your lips.
Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?
29 Do not say, “I will do to him as he has done to me; I will repay the man according to his work.”
Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.
30 I went past the field of a slacker and by the vineyard of a man lacking judgment.
Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;
31 Thorns had grown up everywhere, thistles had covered the ground, and the stone wall was broken down.
Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.
32 I observed and took it to heart; I looked and received instruction:
Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
33 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
34 and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
