Proverbs 23
1 When you sit down to dine with a ruler, consider carefully what is set before you,
Kiam vi sidiĝos, por manĝi kun reganto, Rigardu bone, kio estas antaŭ vi;
2 and put a knife to your throat if you possess a great appetite.
Kaj vi metu tranĉilon al via gorĝo, Se vi estas avidulo.
3 Do not crave his delicacies, for that food is deceptive.
Ne deziru liajn bongustajn manĝojn; Ĉar ĝi estas trompa pano.
4 Do not wear yourself out to get rich; be wise enough to restrain yourself.
Ne penu riĉiĝi; Forlasu vian pripensadon.
5 When you glance at wealth, it disappears, for it makes wings for itself and flies like an eagle to the sky.
Ĉu vi direktos viajn okulojn al ĝi? ĝi jam ne ekzistos; Ĉar riĉeco faras al si flugilojn kiel aglo, kaj forflugas al la ĉielo.
6 Do not eat the bread of a stingy man, and do not crave his delicacies;
Ne manĝu panon de malbondeziranto, Kaj ne deziru liajn bongustajn manĝojn.
7 for he is keeping track, inwardly counting the cost. “Eat and drink,” he says to you, but his heart is not with you.
Ĉar kiaj estas la pensoj en lia animo, tia li ankaŭ estas: Manĝu kaj trinku, li diros al vi, Sed lia koro ne estas kun vi.
8 You will vomit up what little you have eaten and waste your pleasant words.
La pecon, kiun vi manĝis, vi elvomos; Kaj vane vi perdis viajn agrablajn vortojn.
9 Do not speak to a fool, for he will despise the wisdom of your words.
En la orelojn de malsaĝulo ne parolu; Ĉar li malŝatos la saĝecon de viaj vortoj.
10 Do not move an ancient boundary stone or encroach on the fields of the fatherless,
Ne forŝovu la antikvajn limojn, Kaj sur la kampon de orfoj ne iru.
11 for their Redeemer is strong; He will take up their case against you.
Ĉar ilia Liberiganto estas forta; Li defendos ilian aferon kontraŭ vi.
12 Apply your heart to instruction and your ears to words of knowledge.
Elmetu vian koron al instruo Kaj viajn orelojn al paroloj de prudento.
13 Do not withhold discipline from a child; although you strike him with a rod, he will not die.
Ne malvolu puni knabon: Se vi batos lin per kano, li ne mortos.
Vi batos lin per kano, Kaj lian animon vi savos de Ŝeol. (Sheol h7585)
15 My son, if your heart is wise, my own heart will indeed rejoice.
Mia filo, se via koro estos saĝa, Tiam ĝojos ankaŭ mia koro.
16 My inmost being will rejoice when your lips speak what is right.
Kaj mia internaĵo ĝojos, Kiam viaj lipoj parolos ĝustaĵon.
17 Do not let your heart envy sinners, but always continue in the fear of the LORD.
Via koro sin tiru ne al pekuloj, Sed al timo antaŭ la Eternulo ĉiutage.
18 For surely there is a future, and your hope will not be cut off.
Ĉar ekzistas estonteco, Kaj via espero ne perdiĝos.
19 Listen, my son, and be wise, and guide your heart on the right course.
Aŭskultu vi, mia filo, kaj estu saĝa, Kaj direktu vian koron al la ĝusta vojo.
20 Do not join those who drink too much wine or gorge themselves on meat.
Ne estu inter la drinkantoj de vino, Inter tiuj, kiuj manĝas tro da viando;
21 For the drunkard and the glutton will come to poverty, and drowsiness will clothe them in rags.
Ĉar drinkemulo kaj manĝegemulo malriĉiĝos, Kaj dormemulo havos sur si ĉifonaĵojn.
22 Listen to your father who gave you life, and do not despise your mother when she is old.
Aŭskultu vian patron, kiu vin naskigis, Kaj ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos.
23 Invest in truth and never sell it— in wisdom and instruction and understanding.
Veron aĉetu, kaj ne vendu saĝon Kaj instruon kaj prudenton.
24 The father of a righteous man will greatly rejoice, and he who fathers a wise son will delight in him.
Grandan ĝojon havas patro de virtulo, Kaj naskinto de saĝulo ĝojos pro li.
25 May your father and mother be glad, and may she who gave you birth rejoice!
Via patro kaj via patrino ĝojos, Kaj via naskintino triumfos.
26 My son, give me your heart, and let your eyes delight in my ways.
Donu, mia filo, vian koron al mi, Kaj al viaj okuloj plaĉu miaj vojoj.
27 For a prostitute is a deep pit, and an adulteress is a narrow well.
Ĉar malĉastulino estas profunda foso, Kaj fremda edzino estas malvasta puto.
28 Like a robber she lies in wait and multiplies the faithless among men.
Ŝi embuskas kiel rabisto, Kaj kolektas ĉirkaŭ si perfidulojn.
29 Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaints? Who has needless wounds? Who has bloodshot eyes?
Ĉe kiu estas ploro? ĉe kiu estas ĝemoj? ĉe kiu estas malpaco? Ĉe kiu estas plendoj? ĉe kiu estas senkaŭzaj batoj? Ĉe kiu estas malklaraj okuloj?
30 Those who linger over wine, who go to taste mixed drinks.
Ĉe tiuj, kiuj sidas malfrue ĉe vino, Ĉe tiuj, kiuj venas, por gustumi aroman trinkaĵon.
31 Do not gaze at wine while it is red, when it sparkles in the cup and goes down smoothly.
Ne rigardu la vinon, kiel ruĝa ĝi estas, Kiel ĝi brilas en la pokalo, kiel glate ĝi eniras:
32 In the end it bites like a snake and stings like a viper.
En la fino ĝi mordas kiel serpento Kaj pikas kiel vipuro.
33 Your eyes will see strange things, and your mind will utter perversities.
Viaj okuloj vidos fremdaĵojn, Kaj via koro parolos malĝustaĵojn.
34 You will be like one sleeping on the high seas or lying on the top of a mast:
Kaj vi estos kiel dormanto meze de la maro, Kaj kiel dormanto sur la supro de masto.
35 “They struck me, but I feel no pain! They beat me, but I did not know it! When can I wake up to search for another drink?”
Ili batis min, sed ĝi min ne doloris; Ili frapis min, sed mi ne sentis; Kiam mi vekiĝos, mi denove tion serĉos.
