Proverbs 22
1 A good name is more desirable than great riches; favor is better than silver and gold.
Danh thơm tiếng tốt hơn giàu có; còn ân huệ quý hơn bạc vàng.
2 The rich and the poor have this in common: The LORD is Maker of them all.
Chúa Hằng Hữu tạo nên người nghèo lẫn người giàu, dưới mắt Ngài, họ chẳng khác gì nhau.
3 The prudent see danger and take cover, but the simple keep going and suffer the consequences.
Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới họa tai.
4 The rewards of humility and the fear of the LORD are wealth and honor and life.
Ai kính sợ Chúa Hằng Hữu và khiêm nhường được hưởng danh dự, công lý, và trường thọ.
5 Thorns and snares lie on the path of the perverse; he who guards his soul stays far from them.
Trên đường người gian tà đầy gai góc và cạm bẫy; người muốn giữ hồn mình phải tránh cho xa.
6 Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
Dạy trẻ thơ nẻo chính đường ngay, cho dù đến già, nó chẳng đổi thay.
7 The rich rule over the poor, and the borrower is slave to the lender.
Giàu cai trị nghèo, người vay làm nô lệ cho người cho vay.
8 He who sows injustice will reap disaster, and the rod of his fury will be destroyed.
Người gieo bất công sẽ gặt tai họa, cây gậy thịnh nộ của nó chắc sẽ tiêu tan.
9 A generous man will be blessed, for he shares his bread with the poor.
Ai rộng lòng nuôi dưỡng người cơ cực sẽ luôn hưởng được nhiều phước dồi dào.
10 Drive out the mocker, and conflict will depart; even quarreling and insults will cease.
Đuổi người kiêu cường đi, xung đột sẽ dứt. Cũng không còn những tiếng cãi cọ xấu xa.
11 He who loves a pure heart and gracious lips will have the king for a friend.
Lòng trong sạch, môi thanh nhã, đức tính ấy, làm bạn của vua.
12 The LORD’s eyes keep watch over knowledge, but He frustrates the words of the faithless.
Chúa Hằng Hữu bảo vệ người thông sáng, người dối gian bị Chúa tảo trừ.
13 The slacker says, “There is a lion outside! I will be slain in the streets!”
Người lười nói: “Sư tử ngoài kia! Nếu ra ngoài, ta sẽ bị giết!”
14 The mouth of an adulteress is a deep pit; he who is under the wrath of the LORD will fall into it.
Miệng dâm phụ là cái hố sâu; chôn vùi người Chúa Hằng Hữu nguyền rủa.
15 Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of discipline drives it far from him.
Nghiêm trị, răn dạy trẻ thơ, giải thoát lòng chúng khỏi điều khờ dại.
16 Oppressing the poor to enrich oneself or giving gifts to the rich will surely lead to poverty.
Làm giàu bằng cách bóc lột người nghèo hay bằng hối lộ, đều đưa đến túng thiếu cơ hàn.
17 Incline your ear and hear the words of the wise— apply your mind to my knowledge—
Con lắng tai nghe lời khôn sáng; mở lòng con đón nhận tri thức ta.
18 for it is pleasing when you keep them within you and they are constantly on your lips.
Con sẽ vui thích khi giữ nó trong lòng, và tập trung nó trên đôi môi con.
19 So that your trust may be in the LORD, I instruct you today—yes, you.
Ngày nay ta đã dạy cho con biết điều đó, để con đặt hết niềm tin vào Chúa Hằng Hữu.
20 Have I not written for you thirty sayings about counsel and knowledge,
Ta há chẳng viết cho con ba mươi lần, trình bày lời khuyên dạy và tri thức.
21 to show you true and reliable words, that you may soundly answer those who sent you?
Để con tiếp nhận lời chân thật, và đem lời đó về cho người sai phái con.
22 Do not rob a poor man because he is poor, and do not crush the afflicted at the gate,
Đừng bóc lột người nghèo vì họ túng quẫn, cũng đừng áp bức người khốn khổ nơi tòa.
23 for the LORD will take up their case and will plunder those who rob them.
Vì Chúa Hằng Hữu sẽ đứng ra bênh vực. Ngài sẽ diệt trừ những ai ức hiếp họ.
24 Do not make friends with an angry man, and do not associate with a hot-tempered man,
Thấy ai giận, con đừng phụ họa, khi người nổi nóng, con đừng tiếp tay,
25 or you may learn his ways and entangle yourself in a snare.
để con khỏi học tính nóng nảy và làm hại cho linh hồn con.
26 Do not be one who gives pledges, who puts up security for debts.
Chớ như người ra tay bảo đảm hoặc bảo lãnh nợ cho ai.
27 If you have nothing with which to pay, why should your bed be taken from under you?
Vì nếu con không có gì để trả thì chủ nợ sẽ xiết cả đến cái giường của con.
28 Do not move an ancient boundary stone which your fathers have placed.
Chớ dời ranh giới cũ do tổ phụ thiết lập.
29 Do you see a man skilled in his work? He will be stationed in the presence of kings; he will not stand before obscure men.
Con có thấy người nào cần mẫn trong việc mình không? Người ấy sẽ phục vụ trước các vua, chứ không phải trước người tầm thường đâu.
