Proverbs 22
1 A good name is more desirable than great riches; favor is better than silver and gold.
Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
2 The rich and the poor have this in common: The LORD is Maker of them all.
Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
3 The prudent see danger and take cover, but the simple keep going and suffer the consequences.
Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
4 The rewards of humility and the fear of the LORD are wealth and honor and life.
Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
5 Thorns and snares lie on the path of the perverse; he who guards his soul stays far from them.
Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
6 Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
7 The rich rule over the poor, and the borrower is slave to the lender.
Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
8 He who sows injustice will reap disaster, and the rod of his fury will be destroyed.
Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
9 A generous man will be blessed, for he shares his bread with the poor.
Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
10 Drive out the mocker, and conflict will depart; even quarreling and insults will cease.
Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
11 He who loves a pure heart and gracious lips will have the king for a friend.
Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
12 The LORD’s eyes keep watch over knowledge, but He frustrates the words of the faithless.
Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
13 The slacker says, “There is a lion outside! I will be slain in the streets!”
Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
14 The mouth of an adulteress is a deep pit; he who is under the wrath of the LORD will fall into it.
Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
15 Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of discipline drives it far from him.
Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
16 Oppressing the poor to enrich oneself or giving gifts to the rich will surely lead to poverty.
Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
17 Incline your ear and hear the words of the wise— apply your mind to my knowledge—
Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
18 for it is pleasing when you keep them within you and they are constantly on your lips.
Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
19 So that your trust may be in the LORD, I instruct you today—yes, you.
Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
20 Have I not written for you thirty sayings about counsel and knowledge,
Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
21 to show you true and reliable words, that you may soundly answer those who sent you?
Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
22 Do not rob a poor man because he is poor, and do not crush the afflicted at the gate,
Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
23 for the LORD will take up their case and will plunder those who rob them.
Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
24 Do not make friends with an angry man, and do not associate with a hot-tempered man,
Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
25 or you may learn his ways and entangle yourself in a snare.
Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
26 Do not be one who gives pledges, who puts up security for debts.
Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
27 If you have nothing with which to pay, why should your bed be taken from under you?
Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
28 Do not move an ancient boundary stone which your fathers have placed.
Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
29 Do you see a man skilled in his work? He will be stationed in the presence of kings; he will not stand before obscure men.
Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
