Proverbs 21
1 The king’s heart is a waterway in the hand of the LORD; He directs it where He pleases.
Ang puso ng hari ay isang batis ng tubig sa kamay ni Yahweh; siya ang pumapatnubay dito kahit saan niya naisin.
2 All a man’s ways seem right to him, but the LORD weighs the heart.
Ang bawat pamamaraan ng tao ay maaaring tama sa kaniyang paningin, ngunit si Yahweh ang sumusukat ng mga puso.
3 To do righteousness and justice is more desirable to the LORD than sacrifice.
Ang paggawa ng kung ano ang tama at makatarungan ay mas katanggap-tanggap kay Yahweh kaysa sa sakripisyo.
4 Haughty eyes and a proud heart— the guides of the wicked—are sin.
Ang mapagmalaking mga mata at mapagmataas na puso - ang ilawan ng masama - ay kasalanan.
5 The plans of the diligent bring plenty, as surely as haste leads to poverty.
Ang mga plano ng masipag ang tanging daan sa kasaganahan, ngunit ang lahat ng kumikilos ng masyadong mabilis ay sasapit lamang sa kahirapan.
6 Making a fortune by a lying tongue is a vanishing mist, a deadly pursuit.
Ang pagtamo ng kayamanan ng isang sinungaling na dila ay panandaliang singaw at isang patibong na nakamamatay.
7 The violence of the wicked will sweep them away because they refuse to do what is just.
Ang karahasan ng kasamaan ay tatangayin sila palayo, sapagkat sila ay tumatanggi na gawin kung ano ang patas.
8 The way of a guilty man is crooked, but the conduct of the innocent is upright.
Ang paraan ng makasalanang tao ay liku-liko; ngunit ang taong dalisay ay gumagawa ng tama.
9 Better to live on a corner of the roof than to share a house with a quarrelsome wife.
Mas mabuti pang mamuhay sa sulok ng bubungan kaysa sa bahay na kahati ang palaaway na asawang babae.
10 The soul of the wicked man craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.
Ang gana ng masama ay nagmimithi ng labis na kasamaan; ang kaniyang kalapit-bahay sa kaniyang mga mata ay walang nakikitang kabaitan.
11 When a mocker is punished, the simple gain wisdom; and when a wise man is instructed, he acquires knowledge.
Kapag ang nangungutya ay naparusahan, ang mangmang ay nagiging matalino, at kapag ang taong marunong ay naturuan, nadadagdagan siya ng kaalaman.
12 The Righteous One considers the house of the wicked and brings the wicked to ruin.
Ang isang gumagawa ng tama ay binabantayan ang bahay ng masama; kaniyang dinadala ang masama sa kasiraan.
13 Whoever shuts his ears to the cry of the poor, he too shall cry out and receive no answer.
Ang isa na hindi dininig ang iyak ng mga mahihirap na tao, kapag siya din ay umiyak, hindi siya maririnig.
14 A gift in secret soothes anger, and a covert bribe pacifies great wrath.
Ang lihim na regalo ay nagpapahupa ng galit at ang isang tagong regalo ay nag-aalis nang matinding galit.
15 Justice executed is a joy to the righteous, but a terror to the workers of iniquity.
Kapag ang katarungan ay tapos na, nagbibigay ito ng kagalakan sa gumagawa ng tama, ngunit ito ay nagdadala ng takot sa mga masasamang tao.
16 The man who strays from the path of understanding will rest in the assembly of the dead.
Ang siyang naliligaw sa daan ng pang-unawa, ay mamamahinga sa pagpupulong ng mga walang buhay.
17 He who loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will never be rich.
Ang sinumang minamahal ang aliw ay magiging mahirap, ang taong minamahal ang alak at langis ay hindi magiging mayaman.
18 The wicked become a ransom for the righteous, and the faithless for the upright.
Ang masamang tao ay magiging katubusan sa gumagawa ng tama, at ang hindi tapat ay katubusan para sa matuwid.
19 Better to live in the desert than with a contentious and ill-tempered wife.
Mas mabuti pang mamuhay sa disyerto kaysa makasama ang babaeng nagdudulot nang alitan at sobrang makapagreklamo.
20 Precious treasures and oil are in the dwelling of the wise, but a foolish man consumes them.
Ang pinakamahal na yaman at langis ay nasa tahanan ng matalino, ngunit inaaksaya ito ng mangmang na lalaki.
21 He who pursues righteousness and loving devotion finds life, righteousness, and honor.
Ang gumagawa ng tama at mabait—ang taong ito ay makasusumpong ng buhay, katuwiran at karangalan.
22 A wise man scales the city of the mighty and pulls down the stronghold in which they trust.
Isang matalinong tao ang pumunta laban sa lungsod nang makapangyarihan, at kaniyang ginigiba ang matibay na moog na nagtatanggol nito.
23 He who guards his mouth and tongue keeps his soul from distress.
Sinumang nagbabantay sa kaniyang bibig at dila ay nag-iingat na hindi makasali sa gulo.
24 Mocker is the name of the proud and arrogant man— of him who acts with excessive pride.
Ang hambog at mapagmataas na tao - “mangungutya” ang kaniyang pangalan - kumikilos nang may pagmamataas na kayabangan.
25 The craving of the slacker kills him because his hands refuse to work.
Ang pagnanais ng tamad ay pumapatay sa kaniyang sarili, dahil ang kaniyang mga kamay ay tumatanggi sa pagtatrabaho.
26 All day long he covets more, but the righteous give without restraint.
Buong araw siyang nagmimithi at nagmimithi nang labis, ngunit ang isang gumagawa ng tama ay nagbibigay at hindi nagpipigil.
27 The sacrifice of the wicked is detestable— how much more so when brought with ill intent!
Ang alay ng masamang tao ay kasuklam-suklam; ito ay mas kasuklam-suklam pa kapag dinala niya ito ng may masasamang motibo.
28 A lying witness will perish, but the man who listens to truth will speak forever.
Ang hindi totoong saksi ay mamamatay, ngunit ang isang nakikinig ay magsasalita sa lahat ng oras.
29 A wicked man hardens his face, but the upright man makes his way sure.
Ang masamang lalaki ay ginagawa ang sarili na tila malakas, pero ang matuwid na tao ay maingat sa kaniyang mga kilos.
30 There is no wisdom, no understanding, no counsel that can prevail against the LORD.
Walang karunungan, pag-unawa o payo na kayang makatalo kay Yahweh.
31 A horse is prepared for the day of battle, but victory is of the LORD.
Ang kabayo ay handa para sa araw ng labanan, ngunit kay Yahweh ang tagumpay ay nabibilang.
