Proverbs 21
1 The king’s heart is a waterway in the hand of the LORD; He directs it where He pleases.
Ti puso ti ari ket kasla maysa a waig iti ima ni Yahweh; iturturongna ti danum iti sadinoman a kayatna.
2 All a man’s ways seem right to him, but the LORD weighs the heart.
Amin nga aramid ti maysa a tao ket kasla nalinteg iti bukodna a panagkita, ngem ni Yahweh ti mangtimtimbang iti puso.
3 To do righteousness and justice is more desirable to the LORD than sacrifice.
Ti panagaramid iti umno ken nalinteg ket ad-adda a pakaay-ayoan ni Yahweh ngem iti daton.
4 Haughty eyes and a proud heart— the guides of the wicked—are sin.
Ti kinatangsit ken kinapalangguad-nga arigna a silaw ti nadangkes-ket basol.
5 The plans of the diligent bring plenty, as surely as haste leads to poverty.
Dagiti panggep ti nagaget ket agturong laeng iti kinarang-ay, ngem tunggal maysa nga agdarasudos ket agturong laeng iti kinakurapay.
6 Making a fortune by a lying tongue is a vanishing mist, a deadly pursuit.
Ti pananggun-od kadagiti kinabaknang babaen iti ulbod a dila ket kasla angep nga agpukaw a dagus ken silo a makapatay.
7 The violence of the wicked will sweep them away because they refuse to do what is just.
Ti kinaranggas dagiti nadangkes ti kasla mangiyanudto kadakuada, ta agkedkedda nga agaramid iti nalinteg.
8 The way of a guilty man is crooked, but the conduct of the innocent is upright.
Nakillo ti dalan ti nakabasol a tao, ngem agar-aramid iti nalinteg ti nadalus a tao.
9 Better to live on a corner of the roof than to share a house with a quarrelsome wife.
Nasaysayaat ti agnaed iti maysa a suli iti tuktok ti balay ngem iti uneg ti balay a kadenna ti mannakiapa nga asawa a babai.
10 The soul of the wicked man craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.
Agtarigagay iti dakes ti nadangkes; awan makita ti kaarrubana a kinaimbag kadagiti matana.
11 When a mocker is punished, the simple gain wisdom; and when a wise man is instructed, he acquires knowledge.
Inton madusa ti mananglais, agbalin a masirib ti nengneng, ken inton masuroan ti masirib a tao, umad-adu pay ti pannakaammona.
12 The Righteous One considers the house of the wicked and brings the wicked to ruin.
Kitkitaen ti tao nga agar-aramid iti nalinteg ti balay ti nadangkes, dadaelenna ti nadangkes.
13 Whoever shuts his ears to the cry of the poor, he too shall cry out and receive no answer.
Ti tao a saan a mangipangag iti asug dagiti nakurapay a tattao, inton agasug met isuna, saanto met isuna a maipangag.
14 A gift in secret soothes anger, and a covert bribe pacifies great wrath.
Ti maysa a sagut ket pabaawenna ti unget, ken ti maysa a sagut ket ikkatenna ti nakaro a pungtot.
15 Justice executed is a joy to the righteous, but a terror to the workers of iniquity.
No naipatungpal ti hustisia, mangiyeg daytoy iti rag-o iti tao a nagaramid iti nalinteg, ngem mangiyeg daytoy iti panagbuteng kadagiti agar-aramid iti kinadakes.
16 The man who strays from the path of understanding will rest in the assembly of the dead.
Ti tao a naiyaw-awan manipud iti pannakaawat, aginananto isuna iti taripnong dagiti natay.
17 He who loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will never be rich.
Agbalinto a nakurapay ti siasinoman a mangay-ayat iti ragragsak; saanto a bumaknang ti tao mangay-ayat iti arak ken lana.
18 The wicked become a ransom for the righteous, and the faithless for the upright.
Ti nadangkes a tao ket agbalinto a subbot ti agar-aramid iti nalinteg, ken ti mangliliput ket agbalinto a subbot ti nalinteg.
19 Better to live in the desert than with a contentious and ill-tempered wife.
Nasaysayaat ti agnaed iti let-ang ngem ti makikadua iti babai a mangparparnuay iti riri ken nareklamo unay.
20 Precious treasures and oil are in the dwelling of the wise, but a foolish man consumes them.
Ti napateg a gameng ken lana ket adda iti balay ti nasirib, ngem pasaysayangen dagitoy ti maag a tao.
21 He who pursues righteousness and loving devotion finds life, righteousness, and honor.
Ti tao nga agar-aramid iti nalinteg ken naimbag-ket makasarak iti biag, kinalinteg, ken dayaw.
22 A wise man scales the city of the mighty and pulls down the stronghold in which they trust.
Rauten ti nasirib a tao ti siudad dagiti nabileg, ket rebbaenna ti sarikedked a nangsalaknib iti daytoy.
23 He who guards his mouth and tongue keeps his soul from distress.
Ti siasinoman nga agannad kadagiti ibagbagana ket ilislisina ti bagina iti riribuk.
24 Mocker is the name of the proud and arrogant man— of him who acts with excessive pride.
Ti napalangguad ken natangsit a tao-”mananglais” ti naganna-agtigtignay nga addaan iti nakaro kinapannakkel.
25 The craving of the slacker kills him because his hands refuse to work.
Ti tarigagay ti sadut ti mangpatay kenkuana, ta agkedked dagiti imana nga agtrabaho.
26 All day long he covets more, but the righteous give without restraint.
Agmalmalem nga agkalkalikagum isuna, ngem ti tao nga agar-aramid iti nalinteg ket mangmangted ken saanna nga ibabawi.
27 The sacrifice of the wicked is detestable— how much more so when brought with ill intent!
Makarimon ti daton ti nadangkes a tao; ad-adda pay a makarimon no iyegna daytoy a buyoganna kadagiti dakes a panggep.
28 A lying witness will perish, but the man who listens to truth will speak forever.
Mapukaw ti ulbod a saksi, ngem ti tao a mangipangpangag ket agsao iti amin a tiempo.
29 A wicked man hardens his face, but the upright man makes his way sure.
Agpampammarang a napigsa ti nadangkes a tao, ngem ti tao a nalinteg ket naannad maipapan kadagiti tignayna.
30 There is no wisdom, no understanding, no counsel that can prevail against the LORD.
Awan kinasirib, pannakaawat, wenno balakad a maikontra kenni Yahweh.
31 A horse is prepared for the day of battle, but victory is of the LORD.
Maisagsagana ti kabalio para iti aldaw ti gubat, ngem ni Yahweh ti makinkukua iti balligi.
