Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink is a brawler, and whoever is led astray by them is not wise.
Rượu khiến người ta nhạo báng, đồ uống say làm cho hỗn hào; Phàm ai dùng nó quá độ, chẳng phải là khôn ngoan.
2 The terror of a king is like the roar of a lion; whoever provokes him forfeits his own life.
Sự oai khiếp của vua giống như sư tử gầm hét; Ai chọc giận người ắt phạm đến mạng sống mình.
3 It is honorable for a man to resolve a dispute, but any fool will quarrel.
Người nào giữ mình khỏi tranh cạnh, ấy là sự tôn vinh của người; Chỉ kẻ điên cuồng sa vào đó mà thôi.
4 The slacker does not plow in season; at harvest time he looks, but nothing is there.
Vì có mùa đông kẻ biếng nhác chẳng cày ruộng; Qua mùa gặt nó sẽ xin ăn, nhưng chẳng được gì hết.
5 The intentions of a man’s heart are deep waters, but a man of understanding draws them out.
Mưu kế trong lòng người ta như nước sâu; Người thông sáng sẽ múc lấy tại đó.
6 Many a man proclaims his loving devotion, but who can find a trustworthy man?
Phần nhiều người khoe khoang sự nhân từ mình; Nhưng ai sẽ tìm được một người trung thành?
7 The righteous man walks with integrity; blessed are his children after him.
Người công bình ăn ở cách thanh liêm; Những con cháu người lấy làm có phước thay!
8 A king who sits on a throne to judge sifts out all evil with his eyes.
Vua ngồi trên ngôi xét đoán, Lấy mặt mình đánh tan các điều ác.
9 Who can say, “I have kept my heart pure; I am cleansed from my sin”?
Ai có thể nói: Ta đã luyện sạch lòng mình, Ta đã trong sạch tội ta rồi?
10 Differing weights and unequal measures — both are detestable to the LORD.
Hai thứ trái cân, và hai thứ lường, Cả hai đều gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va.
11 Even a young man is known by his actions— whether his conduct is pure and upright.
Công việc con trẻ làm, hoặc trong sạch hoặc chánh đáng, Cũng đều tỏ bản tánh nó ra.
12 Ears that hear and eyes that see— the LORD has made them both.
Tai để nghe, mắt để thấy, Đức Giê-hô-va đã làm ra cả hai.
13 Do not love sleep, or you will grow poor; open your eyes, and you will have plenty of food.
Chớ ưa ngủ, e cho người trở nên nghèo khổ chăng; Hãy mở mắt ra, thì sẽ được no nê bánh.
14 “Worthless, worthless!” says the buyer, but on the way out, he gloats.
Kẻ mua nói rằng: Không tốt, không tốt! Đoạn đi, và tự khoe khoang mình.
15 There is an abundance of gold and rubies, but lips of knowledge are a rare treasure.
Có vàng và nhiều châu ngọc; Song miệng có tri thức là bửu vật quí giá.
16 Take the garment of the one who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
Hãy cầm lấy áo hắn, vì hắn có bảo lãnh cho người khác; Hãy buộc họ một của cầm, bởi họ đáp thế cho người đàn bà lạ.
17 Food gained by fraud is sweet to a man, but later his mouth is full of gravel.
Bánh nhờ dối gạt mà được lấy làm ngon ngọt cho người; Nhưng kế sau miệng người đầy sạn.
18 Set plans by consultation, and wage war under sound guidance.
Nhờ bàn luận, các mưu kế được định vững vàng; Hãy đánh giặc cách khôn khéo.
19 He who reveals secrets is a constant gossip; avoid the one who babbles with his lips.
Kẻ nào đi thèo lẻo bầy tỏ điều kín đáo; Vậy, chớ giao thông với kẻ hay hở môi quá.
20 Whoever curses his father or mother, his lamp will be extinguished in deepest darkness.
Ngọn đèn của kẻ rủa cha mẹ mình Sẽ tắt giữa vùng tăm tối mờ mịt.
21 An inheritance gained quickly will not be blessed in the end.
Sản nghiệp mình được vội vã lúc ban đầu, Và cuối cùng sẽ chẳng đặng phước.
22 Do not say, “I will avenge this evil!” Wait on the LORD, and He will save you.
Chớ nói: Ta sẽ trả ác. Hãy chờ đợi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ cứu rỗi con.
23 Unequal weights are detestable to the LORD, and dishonest scales are no good.
Trái cân hai thứ lấy làm gớm ghiếc cho Đức Giê-hô-va; Và cây cân giả nào phải vật tốt lành.
24 A man’s steps are from the LORD, so how can anyone understand his own way?
Các bước của loài người do nơi Đức Giê-hô-va nhất định; Vậy, loài người hiểu đường lối mình sao được?
25 It is a trap for a man to dedicate something rashly, only later to reconsider his vows.
Nói cách hớp tớp rằng: Vật nầy là vật thánh! Và sau khi đã khấn nguyện rồi mới suy xét đến, ấy quả một cái bẫy cho người ta.
26 A wise king separates out the wicked and drives the threshing wheel over them.
Vua khôn ngoan làm tan kẻ ác, Và khiến bánh xe lăn cán chúng nó.
27 The spirit of a man is the lamp of the LORD, searching out his inmost being.
Linh tánh loài người vốn một ngọn đèn của Đức Giê-hô-va, Dò thấu các nơi ẩn bí của lòng.
28 Loving devotion and faithfulness preserve a king; by these he maintains his throne.
Sự nhân từ và chân thật bảo hộ vua; Người lấy lòng nhân từ mà nâng đỡ ngôi nước mình.
29 The glory of young men is their strength, and gray hair is the splendor of the old.
Sức lực của gã trai trẻ là vinh hiển của người; Còn tóc bạc là sự tôn trọng của ông già.
30 Lashes and wounds scour evil, and beatings cleanse the inmost parts.
Những thương tích và dấu vít làm cho sạch điều ác, Và roi vọt thấm vào nơi kín đáo của lòng.
