Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink is a brawler, and whoever is led astray by them is not wise.
Rượu xúi người nhạo báng, thức uống say gây tiếng ồn. Ai để rượu hành là người mất khôn.
2 The terror of a king is like the roar of a lion; whoever provokes him forfeits his own life.
Vua thịnh nộ như sư tử rống; làm vua giận là hại chính mình!
3 It is honorable for a man to resolve a dispute, but any fool will quarrel.
Tránh được tranh cạnh là điều vinh dự; chỉ dại dột mới sinh sự cãi nhau.
4 The slacker does not plow in season; at harvest time he looks, but nothing is there.
Người lười biếng không cày lúc mùa đông, đến mùa gặt đi xin, chẳng được gì.
5 The intentions of a man’s heart are deep waters, but a man of understanding draws them out.
Mưu kế lòng người như giếng nước sâu, người thông sáng chỉ việc múc lấy.
6 Many a man proclaims his loving devotion, but who can find a trustworthy man?
Bao nhiêu người khoe nhân khoe nghĩa, nhưng kiếm đâu ra một người trung thành.
7 The righteous man walks with integrity; blessed are his children after him.
Một người ngay có lòng chân thật; để lại phước lành cho cháu cho con.
8 A king who sits on a throne to judge sifts out all evil with his eyes.
Vua ngồi xử đoán, mắt tinh vi, phân biệt sàng sảy điều gian ác.
9 Who can say, “I have kept my heart pure; I am cleansed from my sin”?
Ai dám bảo: “Tôi có lòng trong sạch, lương tâm tôi đã tẩy sạch tội rồi”?
10 Differing weights and unequal measures — both are detestable to the LORD.
Người dùng cân lường gian trá— bị Chúa Hằng Hữu miệt khinh.
11 Even a young man is known by his actions— whether his conduct is pure and upright.
Dù còn niên thiếu, tính tình đã bộc lộ, qua hành vi, biết nó thật hay không.
12 Ears that hear and eyes that see— the LORD has made them both.
Tai để nghe và mắt nhìn thấy— ấy là quà Chúa Hằng Hữu ban cho.
13 Do not love sleep, or you will grow poor; open your eyes, and you will have plenty of food.
Mê ngủ quá, con sẽ nên nghèo khó. Siêng năng lên, con sẽ được no nê.
14 “Worthless, worthless!” says the buyer, but on the way out, he gloats.
Người mua luôn miệng chê: “Xấu, Xấu!” Trên đường về lại tự khen mình.
15 There is an abundance of gold and rubies, but lips of knowledge are a rare treasure.
Vàng bạc ngọc ngà không khó kiếm, nhưng lời khôn ngoan quý giá biết bao.
16 Take the garment of the one who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
Phải nắm áo hắn vì hắn bảo lãnh cho người không quen, Hãy giữ vật làm tin vì hắn bảo lãnh cho đàn bà xa lạ.
17 Food gained by fraud is sweet to a man, but later his mouth is full of gravel.
Bánh gian lận mới ăn thì ngon ngọt, nhưng vào miệng rồi, thành sỏi đá chai khô.
18 Set plans by consultation, and wage war under sound guidance.
Chỉ nhờ hội bàn mới thành kế hoạch; khi có cao kiến mới động binh đao.
19 He who reveals secrets is a constant gossip; avoid the one who babbles with his lips.
Người mách lẻo tiết lộ điều bí mật, con đừng nên giao dịch với người hở môi.
20 Whoever curses his father or mother, his lamp will be extinguished in deepest darkness.
Ngọn đèn của người chửi cha mắng mẹ, phụt tắt đi giữa đêm tối âm u.
21 An inheritance gained quickly will not be blessed in the end.
Gia tài hưởng hấp tấp, phước hạnh chẳng bền lâu.
22 Do not say, “I will avenge this evil!” Wait on the LORD, and He will save you.
Đừng vội nói: “Thù tôi, tôi trả.” Nhưng hãy chờ Chúa Hằng Hữu giải cứu cho.
23 Unequal weights are detestable to the LORD, and dishonest scales are no good.
Trái cân non, chiếc cân giả, cả hai đều bị Chúa Hằng Hữu ghét bỏ.
24 A man’s steps are from the LORD, so how can anyone understand his own way?
Chúa Hằng Hữu dẫn đưa từng bước một, là người trần, ai hiểu được đường mình?
25 It is a trap for a man to dedicate something rashly, only later to reconsider his vows.
Khấn nguyện với Đức Chúa Trời mà không suy xét là cạm bẫy cho chính mình.
26 A wise king separates out the wicked and drives the threshing wheel over them.
Vua khôn ngoan áp dụng trọng hình, tẩy thanh phường gian tà.
27 The spirit of a man is the lamp of the LORD, searching out his inmost being.
Tâm linh con người là ngọn đèn của Chúa Hằng Hữu, soi thấu đến những nơi sâu kín trong lòng.
28 Loving devotion and faithfulness preserve a king; by these he maintains his throne.
Chỉ có lòng bác ái, chân thành, độ lượng, mới bảo đảm được ngôi nước quân vương.
29 The glory of young men is their strength, and gray hair is the splendor of the old.
Trai tráng nhờ sức mạnh được vẻ vang; bậc lão thành vinh quang vì tóc bạc.
30 Lashes and wounds scour evil, and beatings cleanse the inmost parts.
Những thương tích làm sạch điều ác, còn roi vọt làm tinh khiết tấm lòng.
