Proverbs 19
1 Better a poor man who walks with integrity than a fool whose lips are perverse.
Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek o przewrotnych wargach, który jest głupcem.
2 Even zeal is no good without knowledge, and he who hurries his footsteps misses the mark.
Nie jest też dobrze, by dusza nie miała wiedzy, a kto jest prędkich nóg, grzeszy.
3 A man’s own folly subverts his way, yet his heart rages against the LORD.
Głupota człowieka wypacza jego drogę, a jego serce zapala się gniewem przeciwko PANU.
4 Wealth attracts many friends, but a poor man is deserted by his friend.
Bogactwo przyciąga wielu przyjaciół, ale ubogi zostaje odłączony od przyjaciela.
5 A false witness will not go unpunished, and one who utters lies will not escape.
Fałszywy świadek nie uniknie kary, a [kto] mówi kłamstwa, nie ujdzie.
6 Many seek the favor of the prince, and everyone is a friend of the gift giver.
Wielu uprasza o przychylność dostojnika i każdy jest przyjacielem człowieka hojnego.
7 All the brothers of a poor man hate him— how much more do his friends avoid him! He may pursue them with pleading, but they are nowhere to be found.
Wszyscy bracia ubogiego nienawidzą go, tym bardziej oddalają się od niego [jego] przyjaciele; ściga ich słowami, ale ich nie ma.
8 He who acquires wisdom loves himself; one who safeguards understanding will find success.
Kto zdobywa rozum, miłuje swoją duszę, a [kto] strzeże roztropności, znajdzie dobro.
9 A false witness will not go unpunished, and one who pours out lies will perish.
Fałszywy świadek nie uniknie kary, a kto mówi kłamstwa, zginie.
10 Luxury is unseemly for a fool— how much worse for a slave to rule over princes!
Głupiemu nie przystoi życie w rozkoszach, tym mniej słudze panować nad książętami.
11 A man’s insight gives him patience, and his virtue is to overlook an offense.
Roztropność człowieka powściąga jego gniew, a jego chwałą [jest] darować wykroczenie.
12 A king’s rage is like the roar of a lion, but his favor is like dew on the grass.
Gniew króla jest jak ryk lwa, a jego przychylność jak rosa na trawie.
13 A foolish son is his father’s ruin, and a quarrelsome wife is like a constant dripping.
Głupi syn jest utrapieniem dla swego ojca, a kłótliwa żona jest jak nieustanne kapanie z dachu.
14 Houses and wealth are inherited from fathers, but a prudent wife is from the LORD.
Dom i bogactwo [są] dziedzictwem po ojcach, ale roztropna żona jest od PANA.
15 Laziness brings on deep sleep, and an idle soul will suffer hunger.
Lenistwo pogrąża w twardym śnie, a leniwa dusza będzie cierpieć głód.
16 He who keeps a commandment preserves his soul, but he who is careless in his ways will die.
Kto przestrzega przykazania, zachowuje swoją duszę, [ale] kto gardzi swymi drogami, zginie.
17 Kindness to the poor is a loan to the LORD, and He will repay the lender.
Kto lituje się nad ubogim, pożycza PANU, a on mu odpłaci za jego dobrodziejstwo.
18 Discipline your son, for in that there is hope; do not be party to his death.
Karz swego syna, dopóki jest nadzieja, i niech twoja dusza mu nie pobłaża z powodu jego płaczu.
19 A man of great anger must pay the penalty; if you rescue him, you will have to do so again.
[Człowiek] wielkiego gniewu poniesie karę, a jeśli [go] uwolnisz, znowu będziesz musiał [to zrobić].
20 Listen to counsel and accept discipline, that you may be wise the rest of your days.
Posłuchaj rady i przyjmij pouczenie, abyś był mądry u kresu swych dni.
21 Many plans are in a man’s heart, but the purpose of the LORD will prevail.
Wiele jest zamysłów w sercu człowieka, ale rada PANA się ostoi.
22 The desire of a man is loving devotion; better to be poor than a liar.
Pragnienie człowieka to jego dobroczynność i lepszy jest ubogi niż kłamca.
23 The fear of the LORD leads to life, that one may rest content, without visitation from harm.
Bojaźń PANA [prowadzi] do życia, a kto ją ma, spocznie syty i nie nawiedzi go zło.
24 The slacker buries his hand in the dish; he will not even bring it back to his mouth.
Leniwy kryje swą rękę pod pachę i do ust jej nie podnosi.
25 Strike a mocker, and the simple will beware; rebuke the discerning man, and he will gain knowledge.
Uderz szydercę, a prosty będzie roztropniejszy; strofuj rozumnego, a pojmie wiedzę.
26 He who assaults his father or evicts his mother is a son who brings shame and disgrace.
Kto trwoni [dobra] ojca i wypędza matkę, ten jest synem, który przynosi wstyd i hańbę.
27 If you cease to hear instruction, my son, you will stray from the words of knowledge.
Synu mój, przestań słuchać pouczeń, które cię odwodzą od słów rozumnych.
28 A corrupt witness mocks justice, and a wicked mouth swallows iniquity.
Nikczemny świadek naśmiewa się z sądu, a usta niegodziwych pożerają nieprawość.
29 Judgments are prepared for mockers, and beatings for the backs of fools.
Sądy są przygotowane dla szyderców, a razy na grzbiet głupców.
