Proverbs 17
1 Better a dry morsel in quietness than a house full of feasting with strife.
Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
2 A wise servant will rule over a disgraceful son and share his inheritance as one of the brothers.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
3 A crucible for silver and a furnace for gold, but the LORD is the tester of hearts.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
4 A wicked man listens to evil lips; a liar gives ear to a destructive tongue.
Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
5 He who mocks the poor insults their Maker; whoever gloats over calamity will not go unpunished.
Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
6 Grandchildren are the crown of the aged, and the glory of a son is his father.
Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
7 Eloquent words are unfit for a fool; how much worse are lying lips to a ruler!
Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
8 A bribe is a charm to its giver; wherever he turns, he succeeds.
Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
9 Whoever conceals an offense promotes love, but he who brings it up separates friends.
Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
10 A rebuke cuts into a man of discernment deeper than a hundred lashes cut into a fool.
Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
11 An evil man seeks only rebellion; a cruel messenger will be sent against him.
Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
12 It is better to meet a bear robbed of her cubs than a fool in his folly.
Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
13 If anyone returns evil for good, evil will never leave his house.
Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
14 To start a quarrel is to release a flood; so abandon the dispute before it breaks out.
Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
15 Acquitting the guilty and condemning the righteous— both are detestable to the LORD.
Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
16 Why should the fool have money in his hand with no intention of buying wisdom?
Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
17 A friend loves at all times, and a brother is born for adversity.
Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
18 A man lacking judgment strikes hands in pledge and puts up security for his neighbor.
Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
19 He who loves transgression loves strife; he who builds his gate high invites destruction.
Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
20 The one with a perverse heart finds no good, and he whose tongue is deceitful falls into trouble.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
21 A man fathers a fool to his own grief; the father of a fool has no joy.
Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
22 A joyful heart is good medicine, but a broken spirit dries up the bones.
Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
23 A wicked man takes a covert bribe to subvert the course of justice.
Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
24 Wisdom is the focus of the discerning, but the eyes of a fool wander to the ends of the earth.
Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
25 A foolish son brings grief to his father and bitterness to her who bore him.
Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
26 It is surely not good to punish the innocent or to flog a noble for his honesty.
Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
27 A man of knowledge restrains his words, and a man of understanding maintains a calm spirit.
Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
28 Even a fool is considered wise if he keeps silent, and discerning when he holds his tongue.
Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
